“Turşutmaq”dan f.is
f. 1. Turşumasına səbəb olmaq; qıcqırtmaq. Qatığı turşutmaq. Südü turşutmaq. 2. “Üzünü “, “üz-gözünü” və s
sif. xüs. Turşu təsir etməyən. Turşuyadavamlı materiallar. Turşuyadavamlı qablar
is. Turşuyadavamlı şeyin halı. Materialların turşuyadavamlılığı
bax narınc. [Əmrah:] Alması, heyvası, narı, turuncu; Payız yaxşı olur qora bağları. “Əmrah”
bax narıncı
[alm. Tusche] Xüsusi surətdə hazırlanmış qara və ya başqa rəngli sulu boya (çertyoj, rəsm çəkmək və yazmaq üçün)
[alm. Tusch] Bir təntənə münasibətilə (birisinin şərəfinə düzəlmiş məclisdə, birini təbrik zamanı, mükafat veriləndə və s
1. is. Qabaq, qarşı, ön, qənşər. Arvad çay verdikdən sonra [ərinin] tuşunda stulda oturdu. Ə.Vəliyev
is. və sif. Nişanı tuş vuran, nişanı düz vuran, mahir atıcı (nişançı), sərrast atıcı
is. 1. Nişanalma, nişanlama, qarovullama. 2. sif. bax tuşatan, tuşvuran. [Qoca:] Belə tuşqul atıcı mən görməmişəm, qarovullamağı da çox uzaq çəkmədi,
“Tuşqullamaq”dan f.is
bax tuşlamaq. Alı tutduğu işin nəticəsini fikirləşmədən bu dəfə həmən yasavulu tuşqulladı. M.Hüseyn
“Tuşqullanmaq”dan f.is
bax tuşlanmaq. [Oğulun] enli kürəklərinə tuşqullanan (f.sif.) tapançanı kaş anasının ürəyinə sıxaydılar
“Tuşlamaq”dan f.is
f. 1. Nişan almaq, nişanlamaq, tuş qarovullamaq, hədəfə yönəltmək. Yaşar haman saat tüfəngi [qurda] tuşlayıb çaxdı
“Tuşlanmaq”dan f.is
məch. Nişan alınmaq, nişanlanmaq, tuşqullanmaq, yönəldilmək. [Səfər:] Stolun üstündə parlayır naqan; Düz mənə tuşlanır bu ara lülə
is. Ağ, qara növləri olan xırda, şirəli meyvə və onun ağacı (ağ tut şirin, qara tut isə turşməzə olur)
is. 1. Bir şeyin tutulacaq yeri; dəstə, qulp, tutqac. Pəri nənənin qılçaları titrədi, o, qapını tutacağından çəkdi
bax tutalım ki. [Məmmədhəsən əmi Məşədi Oruca:] İndi mən gedib, tutaq, ziyarət edib gəlmişəm evimə, sən nə deyirsən, gəlməzsən mənim görüşümə?… C
“Tutaqlaşmaq”dan f.is
bax tutaşmaq. Xırmançıların gəldiyini görən Alo ürəklənərək özünü qaratikan kollarının başından tulladı
ara s. Deyək ki, fərz edək ki, belə hesab edək ki. Tutalım, çox ağıllı tacirsən; İş aparmaqda xeyli mahirsən
is. Bir dəfədə və birdən tutulacaq miqdar. Bir tutam ot. – [Molla Nəsrəddin:] Padşah mənim bir tutam saqqalımı bir arşın görəndə onun kəndxudası da əl
is. Güc, qüvvət, taqət, təpər. [Əzimin] nə ayaqda durmağa halı, nə danışmağa tutarı vardı. A.Şaiq. Verdin öz ömrünü şeirə, sənətə; Qaynar gözlərində q
sif. 1. Əsaslı, yerli-yerində, sübutlu, inkaredilməz, hədəfə düşən, düzgün, dəqiq. Tutarlı sübut. Tutarlı cavab
is. Tutarlı şeyin xassəsi, tutarlı olma; sübutluluq, əsaslılıq. Sübutların tutarlılığı
sif. Tutarı olmayan, sübutsuz, dəlilsiz, əsassız. Tutarsız sözlərə inanan olmaz; Gərək uyğun gələ sözünlə işin
is. Sübutsuzluq, əsassızlıq, dəlilsizlik
sif. Qalın, sıx, yaxın, bitişik. Eloğlu kəndindən fərqli olaraq, Dağətəyi də Şahlı kimi qalın və tutaş meşəliyin əhatəsində idi
“Tutaşmaq”dan f.is
f. Vuruşmaq, döyüşmək, yaxalaşmaq, dalaşmaq, qovğa etmək, höcətləşmək. Vəziyyətdən aydın idi ki, Orucov alman kəşfiyyatçısı ilə tutaşmışdır
is. Kənd təsərrüfatının, yarpaqları barama qurdu üçün yem olan tut ağacları əkib-becərməklə məşğul olan sahəsi
“Tutdurmaq”dan f.is
icb. Yaxalatmaq, həbs etdirmək, həbsə saldırmaq, tutulmasına səbəb olmaq. [Şölə xanım:] Xan [Teymur ağanı] axtardır ki, tutdursun, öldürsün
is. Kütləvi miqyasda aparılan həbs
bax tutacaq. Körpünün tutqacından tutmaq. Çayniki tutqacla götürmək. – O gənc qadın, əri olan otağın qapısında bir əli tutqacda …durmuşdu
sif. 1. Batqın, batmış, batıq (səs haqqında). Mərsiyəxan … bir neçə nərə çəkib, tutqun səsi ilə çığırdı
“Tutqunlaşmaq”dan f.is
f. 1. Tutulmaq, tutqun olmaq, qaralmaq. Göyün üzü getdikcə tutqunlaşır, hava tutqunlaşmışdı, narın qar yağırdı
is. 1. Buludluluq, dumanlılıq; tutqun havanın, göyün vəziyyəti. Göyün üzünü qar havasına məxsus bir tutqunluq bürümüş, şiddətli küləklə qar yağırdı
1. “Tutmaq”dan f.is. [Ayrım qızı] cücələri tutmaması üçün əlinə böyük bir ağac alıb, “kiş, kiş” edərək qızılquşu qovlamağa başladı
f. 1. Əli və ya əlləri ilə bir şeydən yapışmaq. Məhəccərdən tutmaq. Divardan tutmaq. – Hacı Rəsul, Bəndalının zərbəsindən yıxılmamaq üçün qapıdan bərk
sif. Tez-tez tutmalara (2-ci mənada) məruz qalan, tutması olan. Tutmalı qoca
1. bax tutuquşu 1-ci mənada. Hər tərəfdə tutu, qumru; Coşur, oxur indən belə. “Əsli və Kərəm”. 2. məc
is. Bir şeyi tutmaq üçün düzəldilmiş mexanizm, qurğu və s. Tutucunu işə salmaq. // Sifət mənasında. Tutucu alətlər