aller

Kristobal Qonsales-Aller Xurado — İspaniyanın Azərbaycandakı fövqəladə və səlahiyyətli səfiri (2011-ci ildən)

Allergen - (yunan: "allos" - başqa. yad; "ergon" - təsir) müxtəlif antigenlərə (bitki tozcuqları, ev tozu, müxtəlif yeməklər, dərman preparatları və b.) orqanizmin yüksək həssaslıqla göstərdiyi ümumi cavab reaksiyası. İnsanlar arasında geniş yayılmışdır. Məməli heyvanlarda da rast gəlinir. İmmunitetin patoloji halı kimi qəbul olunur. === Mənbə === "Biologiya lüğəti" kitabı, səh. 56, 2011, Bakı, "Çaşıoğlu" mətbəəsi.

Allergiya – ətraf mühitin allergen adlandırılan bəzi faktorlarının (kimyəvi maddələrin, mikroorqanizmlərin və onların həyat fəaliyyəti məhsullarının, qida maddələrinin və s.) təsiri ilə əlaqədar orqanizmin qeyri-adi (qabarıq) cavab reaksiyasıdır. Alimlərin tədqiqatlarına əsasən planetimizin hər yeddi adamından biri allergiyaya düçardır, başqa sözlə, gündəlik həyatda rast gəlinən hər hansı bir təsirə qarşı yüksək hissiyata malikdir. Ən çox yayılmış təsiredici amillər – qida məhsulları, bitki mənşəli tozcuqlar və ev tozudur. Bununla yanaşı yüzlərcə digər allergen adlandırılan amillər mövcuddur ki, bunlara dəri məmulatları, heyvan yunu, kəpək, quş lələyi, kosmetika, məişət kimyası, dərmanlar, bəzi bitki yağları, günəş şüası aiddir. Allergenlərin orqanizmə daxil olma yolları müxtəlifdir. Məsələn, onlar orqanizmə dəridən, tənəffüs və qida yolları vasitəsilə keçirlər. Allergiyanın Arxivləşdirilib 2021-07-09 at the Wayback Machine fizioloji mexanizmi, orqanizmdə antitelin əmələ gəlməsinə əsaslanır. Bu da həssaslığın artmasına və ya azalmasına gətirib çıxarır. Allergiya selikli qişaların güclü qıcıqlanması, dəri səpkiləri, ümumi zəifliklə özünü büruzə verir. Bronxial astma kimi ağır xəstəliyin əsasında allergiya dayanır.

Alleroy (Çeçenistan) — Çeçenistanda kənd. Alleroy (Kurçaloy) — Kurçaloy rayonu ərazisində yerləşən kənd. Alleroy (tayfa) — Çeçenistanda tayfa.

Alleroy (çeç. Ӏаларой-Эвла) — Çeçenistan Respublikası, Kurçaloy rayonu ərazisində yerləşən kənd. İnzibati cəhətdən Kurçaloy rayonunun və Alleroy kənd sovetliyinin mərkəzidir. == Coğrafiyası == Kənd Miçik çayın hər iki sahilində, Kiçik Miçik çayının ona töküldüyü hissədə, Kurçaloy rayon mərkəzindən 17 km şimal-şərqdə, Qroznı şəhərindən 60 km cənub-şərqdə yerləşir. Ən yaxın yaşayış məntəqələri: şimalda — Yuxarı Nayber kəndi, şimal-şərqdə — Koşkeldi kəndi, cənub-şərqdə — Mesketı və Qalaytı kəndləri, qərbdə — Sentoroy, şərqdə — İşxoy-Yurt. Kənd mülayim iqlimə sahibdir. Dəniz səviyyəsindən 270 metr yüksəklikdə yerləşir. == Tarixi == 1944-cü ildə, Çeçen və İnquşların deportasiyası zamanı, Çeçen-İnquş Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının ləğv edilməsindən sonra Alleroy kəndi Şuraqat olaraq adlandırıldı. Buraya isə Dağıstandan əhali köçürüldü. Kənd bir müddət Şuraqat rayon mərkəzi funksiyasını yerinə yetirdi.

Allerologiya (allergiya + yun. logos — elm) — allergiya xəstəliklərinin başvermə səbəblərini, müalicə və profilaktikasını öyrənən elm. İlk dəfə 1906-cı ildə Avstriya həkimi K. Pirke "allergiya" terminini, rus alimi A. M. Bezredka isə "anafilaktik şok" anlayışını təklif etmişdir. Aparılan tədqiqatlardan məlum olur ki, bir sıra xəstəliklərin mənşəyi orqanizmin reaktiv dəyişikliyi ilə (xarici və daxili təsirlərə göstərdiyi əks-təsirlə) əlaqədardır. Bunlara allergik xəstəliklər deyilir. Allergik xəstəliklərin bəziləri daxili (revmatizm, bronxial astma, revmatoid artriti və s), göz (allergik konyunktivit və s), sinir (allergik radikulit, dalğın skleroz və s.) və dəri xəstəlikləri (peşə dermatozları və s.) olduğu üçün allerologiya istisnasız bütün tibb fənləri ilə sıx bağlıdır. Azərbaycanda və bir sıra xarici ölkədə allerologiya müstəqil fənn kimi tədris olunur. Allerqologiya kafedraları, kursları açılmışdır. Allerqologiya kurslarında həkimlər allerkiya xəstəliklərinin diaqnostikasının metodlarını, profilaktikasını və terapiyasını öyrənir, 1-2 il bu sahədə işlədikdən sonra allerqoloq adını alırlar. Azərbaycanda ilk allerqoloji laboratoriya 1964-cü ildə N. Nərimanov adına Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutunun patoloji fiziologiya kafedrası nəzdində təşkil edilmişdir.

Cəbrayıl Məmmədov (1 iyun 1946, Şükürbəyli, Cəbrayıl rayonu) — Azərbaycan Tibb Universitetinin “Terapevtik və pediatrik propedevtika” kafedrasının professoru, Respublikanın baş allerqoloqu, Tibb elmləri doktoru. == Həyatı == Məmmədov Cəbrayıl Teymur oğlu 01 iyun 1946-cı ildə Azərbaycan Respublikası Cəbrayıl rayonunun Şükürbəyli kəndində anadan olmuşdur. 1969-cu ildə N.Nərimanov adına Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutu, müalicə - profilaktika fakultəsini bitirib. 1969-1972-ci illərdə Cəbrayıl rayonunda kənd xəstəxanasının baş həkimi işləmişdir. 1973-cü ildə ATİ-nin II daxili xəstəliklərin propedevtikası kafedrasında baş laborant, 1974-cü ildə assistent, sonradan dosent, professor işləmişdir. 1989- cu il tarixdən 11.VII.2013-cü il tarixə kimi II daxili xəstəliklərin propedevtikası kafedrasının müdiri vəzifəsində çalışmışdır. Azərbaycan Tibb Universitetinin Elmi Şurasının 24 iyun 2013-cü il tarixli 10 saylı qərarına əsasən “I Daxili xəstəliklərin propedevtikası”, “II Daxili xəstəliklərin propedevtikası” və “Uşaq xəstəliklərinin propedevtikası” kafedraları birləşdirilərək onların bazasında “Terapevtik və pediatrik propedevtika” kafedrası yaradılmış və müsabiqə yolu ilə 8.X.2013-cü il tarixdən kafedrada professor vəzifəsinə təyin edilmişdir 2000-ci ildə Respublikanın «Əməkdar həkimi», 2010-cu ildə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin qərarı ilə «Əməkdar elm xadimi» fəxri adına layiq görülmüşdür. 1979-cu ildə Tbilisidə "Allerqologiya və İmmunologiya" ixtisası üzrə tibb elmləri namizədi adı almış, 1985-89-cu illərdə Leninqrad şəhərində doktorluq dissertasiyası müdafiə etmişdir. 1990-cı ildə tibb elmləri doktoru, 1991-ci ildə isə professor adı almışdır. Rəhbərliyi altında1996-2012-ci illər arasında 7 nəfər tibb üzrə fəlsəfə elmləri doktoru adı almış və hal-hazırda 2 nəfər fəlsəfə elmləri doktoru, 1 nəfər isə doktorluq dissertasiyası üzərində çalışır.

Allergik rinit və ya mövsümi tipi saman qızdırması — immun sisteminin havadakı allergenlərə həddən artıq reaksiya verməsi nəticəsində baş verən burnun iltihablanması ilə xarakterizə olunan vəziyyət. Əlamət və simptomlara burun axması və ya tutulması, asqırma, qızaran, qaşınan və yaşaran gözlər, həmçinin göz ətrafında şişkinliklər daxildir. Burundan gələn maye adətən şəffaf olur. Simptomlar adətən allergenlə təmasdan bir neçə dəqiqə sonra başlayır və yuxu, iş və digər fəaliyyətlərə təsir göstərə bilir. Bəzi insanlar simptomları yalnız ilin müəyyən dövrlərində, adətən polenlə təmas nəticəsində yaşayır. Allergik riniti olan bir çox insanda həmçinin astma, allergik konyunktivit və ya atopik dermatit də olur. Allergik rinit adətən polen, ev heyvanlarının tükləri, toz və ya kif kimi ətraf mühit allergenləri tərəfindən tetiklənir. İrsi genetika və ətraf mühitlə əlaqə allergiyaların inkişafına səbəb olur. Fermada böyümək və bir neçə bacı-qardaşa sahib olmaq bu riski azaldır. Bu vəziyyətin əsas mexanizmi, allergenə yapışan IgE antikorlarını əhatə edir ki, bu da nəticədə mast hüceyrələrindən histamin kimi iltihablı kimyəvi maddələrin sərbəst buraxılmasına səbəb olur.