1. Tikili, mülk, ev. Gözəl və yüksək bina. Məktəb binası. Daş bina. Yeni teatr binası.
– [Mədəd] vağzalın böyük binasından keçib, relslərin üstündən adlayaraq, depoya tərəf getdi.
Ferma müdiri … məni binaya apardı.
Oynamaq üçün teatr binası yox idi.
// Məc. mənada.
Musiqi binasının möhkəm təməlini təşkil edən 12 sütun 12 əsas məqamı və 6 bürc isə 6 avazatı təmsil edirdi.
Sevgi və məhəbbət binasının davamı onun möhkəm bir təməl üzərində qurulmasından asılıdır.
2. dan. Bünövrə, özül, təməl, əsas. Evin binası. Dəmir-beton bina. Anbarın binası daşdandır.
// Məc. mənada.
Azərbaycan(lıların) danışdığı dilin şivəsi çox isə də, binası və kökü birdir.
□ Bina edilmək – bax bina olunmaq.
Bina etmək – 1) təsis etmək, əsasını qoymaq.
…Bu qəzetənin idarəsində mən elə bir yoldaşa rast gəldim ki, onun … yoldaşlığı ilə “Molla Nəsrəddin” məcmuəsini bina etdim. ;
2) məc. düzəltmək, təşkil etmək, qurmaq.
Oldu siçanlarda əyan macəra; Eylədilər təziyə bəzmin bina.
Bina ol(un)maq – tikilmək, qurulmaq, təsis edilmək, əsası qoyulmaq.
Bu əski imarətin tarixini bilirsinizmi? Kim tərəfdən bina olmuş?
[İsgəndərzadə:] Bu kənd bina olandan məktəb görməyibdir. ;
// Məc. mənada.
Bu qəzet kim, olub cahanda bina; Bunu kim ixtira edib, aya?
Bina qoymaq – 1) tikmək, təsis etmək, qurmaq, özül atmaq.
Məşədi Əsgər tərəqqi edəndən sonra, öz köhnə muzdur yoldaşlarından bir neçələrini başına yığıb, onlara əl tutmaq üçün gəmiçilik şirkəti bina qoydu. ;
// Məc. mənada.
[Süleyman bəy:] Budur, iki ildir mənimlə dostluq binası qoyublar. ;
2) məc. köhn. Həll etmək, çarə düşünmək, əncam çəkmək.
[Səkinə xanım:] İndi dur get, Əzizbəyi bura çağır, görüm bu işə nə bina qoyur? ;
3) qəsd etmək, istəmək, başlamaq, təşəbbüs etmək.
[Məşədi] istədi dükan qonşusu ilə politika söhbəti bina qoysun.
Binası qoyulmaq – bax bina olunmaq.
Həmin binası qoyuldu möhkəm; Gülümsər kainat, gülümsər həyat.
Binasını qoymaq – 1) bax bina etmək;
2) məc. başlamaq.
Qara köpək … Qaraca qızın səyi ilə azacıq sakit oldu və axırda pişiyə də dəyməyib onunla dostluq binasını qoydu.
3. Çıx.
halda: binadan – ibtidadan, lap əvvəldən, əzəldən.
Ənliyi-kirşanı neylər camalın; Sən elə gözəlsən binadan, Pəri.
Pəriyəm, söylərəm şahü gədadan; Qafiyə dilpəsənd gərək binadan.
Çünki olar ilə başdan, binadan; Birevli kimiyiz ata-babadan.
