Beşi də böyrünü yerə vermiş, yenicə bitmiş qırxbuğumdan qıraraq ağızlarına qoyur və çeynəyirdilər.
QIRXBUĞUM
is. bot. Əsasən dağlıq yerlərdə bitən, xörəyə qatılan ətirli bir bitki.
Qırxbuğum
Qırxbuğum (lat. Polygonum) — bitkilər aləminin qərənfilçiçəklilər dəstəsinin qırxbuğumkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.
Hündürlüyü 15–40 sm olan birillik ot bitkisidir. Gövdələri düz və ya açılmışdır. Yarpaqları enli lansetvari, gövdədən bitənlər daha iridir. Çiçəklərinin rəngi yaşıl, qıraqları isə ağ, çəhrayı və ya al qırmızıdır, meyvəsi üç tərəfli ovalvaridir. May-oktyabr (dekabr) aylarında çiçəkləyir və meyvə verir.
Qırxbuğum boreal coğrafi tipinin qolarktik sinfinə aiddir. Rusiya, Orta Asiya və Qafqazda yayılmışdır. Azərbaycanda qırxbuğum Abşeron, Qobustan, Diabar, Lənkəran Muğanı, Kür-Araz və Lənkəran ovalıqları, Kür düzənliyi, Böyük Qafqazın Quba massivi, Kiçik Qafqazın mərkəzi rayonları, Lənkəran və Naxçıvanın dağlıq hissəsində yayılmışdır.
Qırmızıbaş qırxbuğum
Qırmızıbaş qırxbuğum (lat. Polygonum persicaria) - qırxbuğum cinsinə aid bitki növü.
Qırxbuğum cuzqunu
Qırxbuğum cuzqunu (lat. Calligonum polygonoides) — cuzqun cinsinə aid bitki növü. Kiçik Asiya və İrandan təsvir edilmişdir. Balkan yarımadası, Kiçik Asiya və İranda təbii halda bitir. Azərbaycanda Naxçıvan MR-da Vəlidağ ətrafında yayımışdır. Azərbaycanın "Qırmızı kitabı"ına daxil edilmişdir.
Hündürlüyü 0,4-dən 7 m-dək, çox budaqlı, zərif çətirli koldur. Gövdələri və qoca budaqları əyilmişdir. Cavan zoğları uzun, əyilmiş, yaşıl və ya bozumtul-yaşıl, buğumlu, təxminən yarpaqsızdır. Qumluqlarda yaxşı bitir, üstünədək qumla örtülməyə dözür.
Quş qırxbuğumu
Quş qırxbuğumu (lat. Polygonum aviculare) — bitkilər aləminin qərənfilçiçəklilər dəstəsinin qırxbuğumkimilər fəsiləsinin qırxbuğum cinsinə aid bitki növü.
Birillik ot bitkisidir. Gövdəsi budaqlanan, düyünlü, adətən sərilən bitkidir. Yarpaqları çoxsaylı, növbəli, ellipsşəkilli və ya neştərşəkilli, bütövkənarlı, uzunluğu 1-3 sm olub, daralmış qısa saplaqla birləşmişdir. Çiçəkləri kiçik olmaqla, 2-5 ədəd qoltuq tumurcuqları ilə əhatə olunmuşdur. Çiçək yatağı 5 bölümlü, yaşılımtıl olub, kənarları çəhrayı və ya ağ rənglidir. Erkəkciyi 8, dişiciyi qısa sütuncuqlu, az görünən dişicik ağzından ibarətdir. Meyvəsi üçtilli fındıqcıqdır. İyuldan payızın sonuna qədər çiçəkləyir.
Qırxbuğumkimilər
Qırxbuğumkimilər (lat. Polygonaceae) — bitkilər aləminin qərənfilçiçəklilər dəstəsinə aid bitki fəsiləsi.
Calligonaceae Khalk.
Coccolobaceae F.A.Barkley, nom. nud.
Eriogonaceae G.Don
Persicariaceae Martinov
Rumicaceae Martinov
Fəsiləyə aid aşağıdakı yarımfəəsilə vətribalar aiddir
Eriogonoideae yarımfəsiləsi
Polygonoideae yarımfəsiləsi
Calligoneae tribası
Fagopyreae tribası
Persicarieae tribası
Polygoneae tribası
Rumiceae tribası
Acanthoscyphus Small, bəzən Oxytheca Nutt. cinsi də aid edilir
Aconogonon (Meisn.) Rchb.
Afrobrunnichia Hutch. & Dalziel
Antigonon Endl.
Aristocapsa Reveal & Hardham
Atraphaxis L.
Bistorta (L.) Scop., bəzən Persicaria (L.) Mill.
