Şah Sultan (II Səlimin qızı)

Vikipediyada bu adlı digər şəxslər haqqında da məqalələr var; bax: Şah Sultan.

Şahıhuban Sultan və ya Şah Sultan (d. 1544 - ö. sentyabr 1580) — Osmanlı sultanı II Səlimin qızı[1].

Şahıhuban Sultan
türk. Şah Hanım Sultan
osman. سلطانة الملك
Şah Sultan və ərinin dəfn yeri, Zal Mahmud Paşa türbəsi, Əyyubsultan
Şah Sultan və ərinin dəfn yeri, Zal Mahmud Paşa türbəsi, Əyyubsultan
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi
Doğum yeri Manisa, Osmanlı imperiyası
Vəfat tarixi
Vəfat yeri İstanbul, Osmanlı imperiyası
Atası II Səlim
Anası Nurbanu Sultan
Həyat yoldaşları Çakırcıbaşı Həsən Paşa
Zal Mahmud Paşa
Uşağı Fülanə xanım Sultan
Ailəsi Osmanlı xanədanı
Dini islam
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Şah Sultan 1544-cü ildə Manisada dünyaya gəldi. Atası Qanuni Sultan Süleymanın oğlu və o illərdə Manisa sancaqbəyi olan Şahzadə Səlim, anası isə Venesiya əsilli kənizlərindən Nurbanu Sultandır. Nurbanu Sultanın eyni il içində dünyaya gətirdiyi üçüncü qız olduğu üçün, bacıları Əsməhan və Gövhərxan Sultanlarla birlikdə üçəm olduğu qəbul edilir.

Uşaqlıq illəri atasının sancaqbəyi olaraq xidmət etdiyi Manisa, Qaraman və Kütahyada keçdi. 1 avqust 1562-ci ildə İstanbulda baş tutan möhtəşəm mərasimlə Qanuni Sultan Süleyman yeganə varisi olan Şahzadə Səlimin qızlarını hələ 18 yaşında ikən mühüm siyasi şəxslərlə evləndirdi: Əsməhan Sultan babasının vəzirlərindən Sokollu Mehmed Paşayla, Gövhərxan Sultan kaptan-ı dərya Piyalə Paşayla, Şah Sultan isə yeniçəri ağası Çakırcıbaşı Həsən ağayla nigahlandı. Mərasimin ardından bacıları kimi İstanbulda qalan Şah Sultana İbrahim Paşa sarayı təsis edildi.[2]

1566-cı ildə babasının vəfatıyla atası və digər ailə üzvləri İstanbula gəldi. Bu tarixdən etibarən anası Nurbanu Sultan və bacılarıyla birlikdə Osmanlı hərəminin güclü simalarından birinə çevrildi. Bu nigahdan övladının olub-olmadığı bilinmir.

Ancaq 13 yanvar 1574-cü ildə əri, həmin ilin dekabrında isə atası vəfat etdi və Manisa sancaqbəyi olan qardaşı Şahzadə Murad sürətlə paytaxta gələrək taxta çıxdı. Taxta çıxan qardaşının istəyilə, 1575-ci ildə atasının vəzirlərindən Zal Mahmud Paşayla nigahlandı və ertəsi il bir qız uşağı dünyaya gətirdi. Ancaq çox keçmədən 1580-ci ilin sentyabrında əri Zal Mahmud Paşayla eyni gündə vəfat etdi.

Övladları

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Bəzi mənbələrdə Kösə Hüsrəv Paşanın onun ilk evliliyindən doğulan oğlu olduğu qeyd edilsə də, paşanın 1553-cü ildən etibarən xidmətə başladığı və bu tarixdə Şah Sultanın hələ 9 yaşında olduğu nəzərə alınaraq, bunun yanlış olduğunu demək mümkündür.

Mənbə

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Uluçay, Mustafa Çağatay (2011). Padişahların kadınları ve kızları. Ankara, Ötüken
  • Sakaoğlu, Necdet (2008). Bu mülkün kadın sultanları: Vâlide sultanlar, hâtunlar, hasekiler, kadınefendiler, sultanefendiler. Oğlak Yayıncılık. ISBN 978-9-753-29623-6
  • Peirce, Leslie P. (1993). The Imperial Harem: Women and Sovereignty in the Ottoman Empire. Oxford University Press. ISBN 978-0-195-08677-5

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Peirce, Leslie P. (1993). The Imperial Harem: Women and Sovereignty in the Ottoman Empire. Oxford University Press. s. sf. 69. ISBN 0195086775.
  2. ↑ "İbrahim Paşa Sarayı Tarihi". 2019-09-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-03-26.
  3. ↑ Evliya Çelebi. Evliya Çelebi's book of travels. 2. Evliya Çelebi in Bitlis / Klaus Kreiser[de]. — Leiden: E.J. Brill, 1988. — 435 p. — ISBN 9004092420