Vətəndaş Azadlıqları Mərkəzi (insan hüquqları təşkilatı)

Vətəndaş Azadlıqları Mərkəzi (ukr. Центр Громадянських Свобод) — Ukrayna hüquqşünası Aleksandra Matviyçukun rəhbərlik etdiyi Ukrayna insan hüquqları təşkilatı.[1] Mərkəzi Kiyevdədir.[2] Bu, 2007-ci ildə[3][4] Ukrayna hökumətinə ölkəni daha demokratikləşdirmək üçün təzyiq göstərmək məqsədilə yaradılmışdır.[5][6] Təşkilat Ales Belyatski və Rusiyanın "Memorial" təşkilatı ilə birlikdə 2022-ci il "Nobel" sülh mükafatına layiq görülmüşdür.[3][7]

Vətəndaş Azadlıqları Mərkəzi
Центр громадянських свобод
Loqonun şəkli
Yaranma tarixi 2007
Mərkəzi
Sədr Aleksandra Matviyçuk
ccl.org.ua
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Adı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Təşkilatın nizamnaməsinə görə, təşkilatın tam adı "Vətəndaş Azadlıqları Mərkəzi Vətəndaş Cəmiyyəti Təşkilatı", qısaldılmış adı isə "Vətəndaş Azadlıqları Mərkəzi"dir.[8]

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Vətəndaş Azadlıqları Mərkəzi 30 may 2007-ci ildə Ukraynanın Kiyev şəhərində yaradılmışdır.[3][4] Təşkilat Ukraynanı daha demokratik etmək və hüquq-mühafizə orqanları və məhkəmə sistemi üzərində ictimai nəzarəti təkmilləşdirmək məqsədilə qanunvericiliyə düzəlişlər etməklə məşğuldur. Təşkilatın diqqət mərkəzində olan məsələlərdən biri də Ukrayna Cinayət Məcəlləsinin yenilənməsidir.[5]

Təşkilat 2013–2014-cü illərdə, Avromeydan etirazları zamanı aksiyalarda iştirak edən etirazçılara hüquqi dəstək vermək və o vaxtkı prezident Viktor Yanukoviçin təhlükəsizlik qüvvələri tərəfindən edilən qanunsuzluq hallarını müşahidə etmək üçün "Avromeydan SOS" layihəsinə başlamışdı.[6]

2014-cü ildə Krımın Rusiya tərəfindən ilhaqından və Donbassda müharibənin başlamasından sonra təşkilat Krımda siyasi təqibləri və Rusiyanın dəstəklədiyi separatçı Luqansk Xalq Respublikası ilə Donetsk Xalq Respublikasının nəzarət etdiyi ərazilərdə cinayətləri sənədləşdirməyə başlamışdır.[9] Təşkilat həmçinin, Rusiyada, Rusiyanın ilhaq etdiyi Krımda və Donbasda qanunsuz həbsdə olan insanların azad edilməsi üçün beynəlxalq kampaniyalara başlamışdır.[5][10]

2022-ci ildə Rusiyanın Ukraynaya hücumundan sonra Vətəndaş Azadlıqları Mərkəzi də müharibə zamanı Rusiyanın hərbi cinayətlərini sənədləşdirməyə başlamışdır.[11] Norveç Nobel Komitəsi 2022-ci ildə təşkilatın "günahkar tərəflərin törətdikləri cinayətlərə görə məsuliyyət daşımasında qabaqcıl rol oynadığını" bildirmişdir.[12]

7 oktyabr 2022-ci ildə Vətəndaş Azadlıqları Mərkəzi Ales Belyatski və Rusiyanın "Memorial" təşkilatı ilə birlikdə 2022-ci il "Nobel" sülh mükafatına layiq görülmüşdür.[3][7] Bu, Ukrayna vətəndaşına və ya təşkilatına təqdim edilən ilk "Nobel" mükafatı idi. 8 oktyabr 2022-ci il mətbuat konfransı zamanı Vətəndaş Azadlıqları Mərkəzinin rəhbəri Aleksandra Matviyçuk etiraf etmişdi ki, nə Ukrayna Prezidenti Vladimir Zelenski, nə də hər hansı digər Ukrayna hökumət rəsmisi Vətəndaş Azadlıqları Mərkəzini "Nobel" mükafatı alması münasibətilə təbrik etməmişdir. Matviyçuk qeyd etmişdir ki, onlar buna cəhd etmiş ola bilərlər, lakin o və həmkarı "yenicə işgüzar səfərdən qayıdırdılar" deyə onlar bunda uğursuz ola bilərdilər.[13]

2022-ci ilin noyabrında Aleksandra Matviyçuk Rusiya Federasiyası tərəfindən uzun müddət davam edən cinayətləri dayandırmağın ən yaxşı yolu kimi ölkələri Ukraynada işğal olunmuş əraziləri azad etmək üçün Ukraynanı silahla təmin etməyə çağırmışdır.[14]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ "Oleksandra Matviychuk – Ukraine | Coalition for the International Criminal Court". www.coalitionfortheicc.org. 9 June 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 August 2021.
  2. ↑ "Nobel Committee Champions Human Rights With 2022 Peace Prize" Arxivləşdirilib 2023-02-07 at the Wayback Machine. Radio Free Europe. 7 October 2022. Retrieved 7 October 2022.
  3. ↑ 1 2 3 4 "The Nobel Peace Prize 2022". NobelPrize.org (ingilis). 7 October 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 October 2022.
  4. ↑ 1 2 "Ukraine's Center for Civil Liberties becomes one of Nobel Peace Prize laureates". Ukrinform (ingilis). 7 October 2022. 28 October 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 October 2022.
  5. ↑ 1 2 3 Todorov, Svetoslav. "Meet Oleksandra Matviichuk from Ukraine". Friedrich Naumann Foundation (ingilis). 14 February 2022. 10 December 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 October 2022.
  6. ↑ 1 2 Specia, Megan; Mykolyshyn, Oleksandra. "Ukraine's Center for Civil Liberties was documenting rights violations long before Russia's full-scale invasion". The New York Times (ingilis). 7 October 2022. ISSN 0362-4331. 7 October 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 October 2022.
  7. ↑ 1 2 "Nobel Peace Prize to activists from Belarus, Russia, Ukraine". Onmanorama (ingilis). 7 October 2022. 7 October 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 October 2022.
  8. ↑ "Statute of Centre for Civil Liberties Civil Society Organisation – new version" (PDF). Centre for Civil Liberties. 27 June 2022. 7 October 2022 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 7 October 2022.
  9. ↑ "Belarus, Ukraine, Russia activists win Nobel Peace Prize". BBC News (ingilis). 7 October 2022. 7 October 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 October 2022.
  10. ↑ "Oleksandra Matviichuk". religiousfreedom.in.ua. 7 October 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 August 2021.
  11. ↑ "Nobel peace prize given to human rights activists in Belarus, Russia and Ukraine". The Guardian (ingilis). 7 October 2022. 7 October 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 October 2022.
  12. ↑ "Nobel peace prize 2022 awarded to human rights campaigners in Ukraine, Russia and Belarus – as it happened". The Guardian (ingilis). 7 October 2022. 13 January 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 October 2022.
  13. ↑ Yurii Korogodskyi. "We hope to create an international tribunal and punish Putin and Lukashenko, – Central Committee on the Nobel Prize". Şablon:İll (Ukrainian). 8 October 2022. 8 October 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 October 2022.
  14. ↑ "Nobel Peace Laureate Calls for Weapons to Free Ukraine". 24 March 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 November 2022.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]