is. [ər. xitab və fars. …namə] bax müraciətnamə. Arabir divarlara xitabnamələr yapışdırılır: Ukrayna hökuməti kəndliləri bolşeviklərlə mübarizəyə dəvə
is. [ər.] Bitmə, qurtarma, sona çatma; axır, son, tamam. □ Xitam vermək – 1) bitirmək, tamamlamaq, başa vurmaq
is. [fars.] Hər iki tərəfində ağac əkilmiş yer, yol və s. Bağ gözəl bağdır: bir böyük xiyabanı var ki, iki tərəfindən uca çinarlar qalxıb
sif. Xiyabanı olan, hər iki tərəfi ağaclı. Xiyabanlı park
is. Xiyaban olan yer; xiyaban. Şəhərin üst tərəfi xiyabanlıq idi
is. Qabaq fəsiləsindən olan uzunsov, yaşıl, tumlu bostan meyvəsi. Yayda süfrədə xiyar görünməsə, hamını kədər basar
is. tib. Qasıqda limfa vəzilərinin iltihabından törəyən xəstəlik
is. Xiyar əkilmiş yer, xiyar bostanı
is. Təkər əvəzinə altı sürüşkən qoşa ağac və ya dəmir üzərində qurulmuş qış arabası. [Rus Əhmədin] donan sulardan, buzun üstü ilə arabaların keçməsind
is. Xizək sürən, xizək idmançısı
is. [yun. chloros – yaşımtıl-sarı] Texnikada, sanitariyada – zərərsizləşdirici, hərbi işlərdə isə zəhərləyici maddə kimi işlədilən yaşımtıl-sarı rəngl
[yun.] Suyu xlorlaşdırmaq üçün cihaz
“Xlorlamaq”dan f.is
f. Xlor vasitəsilə təmizləmək. Suyu xlorlamaq
“Xlorlanmaq”dan f.is
məc. Xlor vasitəsilə təmizlənmək. Suyun xlorlanması
sif. Tərkibində xlor olan, xlorla birləşmiş olan
[yun.] Bitkilərdə: yarpaqlara, zoğlara yaşıllıq verən və onların karbon turşusunu mənimsəməsinə kömək edən rəngləyici maddə
[fr. chloroforme – qarışqa turşusu] Tərkibində xlor olan spesifik qoxulu, şirintəhər, rəngsiz maye – üzvi maddə (ümumi narkoz və ağrıkəsən dərman kimi
[yun.] bot. Bitkilərdə: yarpaqlarda və zoğlarda yaşıl rəngin çatışmazlığından törəyən xəstəlik hal
is. köhn. 1. Keçmişdə mədrəsədə təhsil alıb başına sarıq sarıyan, cübbə geyən dindar adam və ya din xadimi
is. zool. Bədənini ağlıqaralı tük örtmüş itidimdikli köçəri quş
is. [ər.] Qorxu. Qiyamət xofundan, eşq havasından; Əridi, qalmadı yağ ürəyimdə. Aşıq Ələsgər. Bu sözlər Lətifənin qəlbinə soxulmuş tərəddüd və xofu az
is. [ər.] Təhlükə, qorxu, təhlükə doğuracaq şey; qada-bəla. Xofxətərdən qurtarmaq. – Hamının qəlbindən xof-xətər getdi və hamı [Məhəmməd Qacarın] qətl
“Xoflandırmaq”dan f.is
f. Qorxuya salmaq, vəhmələndirmək, qorxutmaq, hürkütmək; şübhəyə salmaq
“Xoflanmaq”dan f.is
f. Qorxuya düşmək, vəhmələnmək, hürkmək, şübhələnmək. Qaranlıqdan xoflanmaq. – Mirzə Cəmil fəhlələrin ən adi hərəkətindən belə xoflanır, tez-tez polis
sif. və zərf 1. Xof içində, təlaş içində, şübhə içində; şübhəli. Xoflu adam. – Xain xoflu olar. (Ata
zərf Qorxa-qorxa, təlaş və həyəcan içində, ehtiyatla. Mağaza işçiləri qəzet parçasına xoflu-xoflu baxıb başlarını buladılar
is. Xoflu olma halı. [Ataş] [Mirzə Cəmildə] gördüyü hiyləgərliyi, xofluluğu belə yavaş-yavaş unudurdu
zərf Qorxmadan, çəkinmədən, ehtiyat etmədən. …Cürətli, mərdanə və xofsuz söz danışmaq, nüfuzu ziyadə bir firqəni tənqid etmək ancaq Seyid kimi danişmə
dan. 1. Hədə, qorxu mənasında işlədilən nida. Xux, qorxdum səndən! – [Məşədi Səftər:] Xox, yeyərsiz məni, çox böyük adamlar gəlir
is. İfritə (adətən körpə uşaqları qorxutmaq üçün işlədilir). Yum gözünü, xoxu gəlir. – Atalar … bununla bərabər yenə tamam doğru yola girmədilər … uşa
[ing.] Ot və ya buz üzərində şayba və ya top ilə iki komanda arasında oynanılan idman oyunu. …Xokkey, xizək sürmək, ovçuluq, spininq (stolüstü raket o
is. Xokkey oyunçusu. Xokkeyçilərin final turniri
is. [yun.] Nitqində, hərəkətində aydın təzahür edən qızğın hissiyyatlı adam
[yun.] tib. Öd kisəsinin iltihabı
[yun.] Canlı toxumalarının tərkibində (o cümlədən əsəb toxumasında, öddə, dəri piyində) olan sterin qrupundan üzvi birləşmə, maddə
is. Şirniyyat, meyvə və s. yeməli və ya başqa hədiyyələr qoyulmuş bəzəkli podnos, tabaq və s. Yüzlərlə gözəl cariyələr əllərində əlvan yeməklər dolu x
sif. Hər iki cinsin əlamətləri olan canlı. □ Xonsa etmək – axtalamaq. Afrika ölkələrində yaşayan müsəlmanlardan bir qismi azyaşlı, günahsız oğlan uşaq
is. Xonsa olma, iki cinsin əlamətini daşıma
[yun.] Hər hansı vokal əsəri bir vaxtda ifa edən oxuyanlar dəstəsi. Xor dəstəsi. Uşaq xoru. – [Müəllif:] Biz də yoldaşlarımızla xor təşkil edirik
xor baxmaq – ikrahla, həqarətlə, alçaq nəzərlə, saymazcasına baxmaq, qiymət verməmək, dəyərsiz saymaq
təql. bax xorultu 1-ci mənada. Məcidin xor-xoru Nadiri fikir və xəyalatdan ayıltdı. B.Talıblı. □ Xor-xor xoruldamaq – bərk yatmaq, xorultu ilə yatmaq
is. tib. Dəri üstündə irinli, xırda yaralar (çox vaxt “yara-xora” şəklində işlənir). Xora basmaq. – Bu plastır (naftalanlı yapışqan plastırı) dərinin
is. 1. Çalınmış otun yerində bitən təzə ot, bitki və s. Taxıl xorası. Xora sahəsindən suvarma nəticəsində yüksək arpa məhsulu götürmək olar
sif. Çirkli, irinli yaralar basmış. Xoralı üz. Xoralı əl. – Arxa yaralı, baş xoralı, sinə cərahət; Bu zəhmət ilə cənnəti neylərsən, əmioğlu? M
[chorde – tel] 1. riyaz. Əyri xəttin iki nöqtəsini birləşdirən düz xətt. 2. biol. Bəzi heyvanların (məs