is. [ər.] Hasil etmə, hazırlama, əldə etmə. Elektrik enerjisi istehsalı. Çuqun istehsalı. Maddi nemətlər istehsalı
is. [ər.] 1. Sənaye müəssisəsi, fabrik, zavod, karxana və s. İstehsalatda çalışmaq. İstehsalat qabaqcılları
is. İstehsalatda işləyən şəxs. Yaxşı istehsalatçı. İnstitutun axşam şöbəsinə xeyli istehsalatçı qəbul edilmişdir
is. İstehsal edən, hazırlayan adam
is. [ər.] 1. Ələ salma, rişxənd etmə, masqaraya qoyma; masqara. Tövsiyənin son cümləsində qürurdan çox incə bir istehza duyulurdu
bax istehzalı
sif. İstehza bildirən, istehza ifadə edən. İstehzalı söz. İstehzalı gülüş. – Kənardan İblisin mənalı və istehzalı qəhqəhələri eşidilir
bax istehzalı. Sitarə … hələ bir qədər istehzayana nazlarla Mansurun yaralarına duz səpirdi. C.Cabbarlı
is. [ər.] İşlətmə, istifadə etmə, tətbiq etmə. [Mirzə:] On gün ki siz dərman istemalına məşğul olacaqsınız, o gərək gecə və gündüz sizin yanınızda ols
[yun.] bax isteriyalı. İsterik boğulma. İsterik pozğunluqlar
[yun.] Qıc olma, bəzən gah gülmə, gah ağlama şəklində təzahür edən ürəkkeçmə
[yun. hystera – uşaqlıq] tib. Psixika, hərəkət sferası, həssasiyyət və s. cəhətdən bir sıra müxtəlif pozğunluqlar şəklində təzahür edən funksional əsə
sif. İsteriya xəstəliyi olan. İsteriyalı adamlar əmək fəaliyyətini itirmirlər
zərf Doyunca, ürəyi istəyən qədər
is. Arzu, dilək, murad; yerinə yetirilməsi (başqası tərəfindən) arzu edilən şey. İstək gözdə olar. (Məsəl)
[rus.] Stəkan. Dərviş bir-iki istəkan çay içəndən sonra mənim sualıma cavab verdi. A.Divanbəyoğlu. Böyükxanım şad və xürrəm gümüş podnos içində iki is
1. is. Sevgili. [Fərman:] Ata, mənə dövlət lazım deyil, … mənə ancaq öz istəklim lazımdır. Ə.Haqverdiyev
is. İstənilmə, sevilmə; sevgi münasibəti
zərf 1. Könülsüz, istəmədən, həvəssiz. İstəksiz getmək. İstəksiz danışmaq. 2. Məhəbbətsiz
is. Könülsüzlük, könüldə istək olmaması; məhəbbətsizlik
“İstəmək”dən f.is
zərf İstəmədiyi, arzu etmədiyi halda; ürəksiz, könülsüz. İstəmədən almaq. İstəmədən getmək. // Qeyri-iradi, özü istəmədən, istəməyərək
f. 1. Arzu etmək, ürəyindən keçirmək, bir şeyin qəsd və niyyətində olmaq, ürəyində bir istək duymaq. – Bala, mən gördüm ki, sən bir yeniyetmə yaxşı oğ
sif. İstənilməyə, sevilməyə layiq; xoşqılıq, mehriban, üzügülər; qanışirin. İstəməli qız. İstəməli uşaq
“İstənilmək”dən f.is
“İstəmək”dən məch
“İstənmək”dən f.is
bax istənilmək
bağl. Sintaktik vəzifəsinə görə həm həmcins üzvləri, həm də cümlələri birbirinə bağlayır – gərək, həm
zərf Yarımkönül, ürəksiz, könülsüz, özü istəmədiyi halda, istəmədən. [Gülbadam] ağ donunu geyindi, əsnədi, istər-istəməz ayağa durdu
“İstətmək”dən f.is
icb. Bu və ya başqa bir vasitə ilə bir şeyi başqasına sevdirməyə çalışmaq; birinin hüsn-rəğbətini, sevgisini qazanmağa çalışmaq
bax istər-istəməz. İstəyə-istəməyə getməli oldu. – Mehriban istəyə-istəməyə razı oldu. S.Hüseyn
1. sif. Qızdırılmış, isidilmiş, hərarəti artırılmış (soyuq qarşılığı). İsti otaq. İsti ütü. İsti süd
zərf 1. Qaynar halda, isti halda, soyumamışkən. [Səlimnaz xanım:] İstiisti bu çayı iç, bəlkə tərləyəsən
is. 1. İsti və soyuq hava və onun təsiri. Özünü isti-soyuqdan qorumaq. – [Səlim bəy:] İsti-soyuqçün deyil başındakı bu papaq
is. [ər.] ədəb. Sözlərin, ifadələrin hər hansı bir təşbeh, bənzəyiş, müqayisə əsasında məcazi mənada işlənməsindən, yəni bir şeyə (hadisəyə) başqa bir
is. [ər.] 1. Özbaşınalığa və zorakılığa əsaslanan idarə üsulu. Çar zamanı idi, istibdadın ən şiddətli, ən qızğın vaxtı idi
is. Zalım, qəddar, qaniçən
sif. 1. İsti, lazımınca isti. İsticə otaq. İsticə paltar. – İsticə lavaşım var; Hər gecəyə aşım var; Demə, dədəm yerdəsən; Ancaq əlli yaşım var
is. [ər.] Faydalanma, fayda götürmə. // Faydalı (səmərəli) surətdə işlətmə. □ İstifadə etmək – faydalanmaq
“İstifadələnmək”dən f.is
f. Faydalanmaq, fayda götürmək, qazanmaq, mənfəətbərdar olmaq
sif. İstifadə olunan (oluna bilən), istifadəyə yararlı. İstifadəli yerlər
sif. İstifadə etmək (işlətmək, tətbiq edilmək) üçün olan, istifadəyə (işlənilməyə, tətbiq edilməyə) yarar
sif. və zərf İstifadə olunmayan, işləksiz qalmış, fayda götürülməyən. İstifadəsiz torpaqlar. İstifadəsiz qalmaq
is. [ər.] din. Allaha yalvararaq günahlarının bağışlanmasını istəmə, “əstəğfürullah” deyərək peşmanlığını bildirmə, tövbə etmə
is. [ər.] Bir haldan başqa hala keçmə
is. [ər.] din. Görüləcək bir işin uğurlu olub-olmayacağını qabaqcadan bilmək üçün Quran və ya təsbehlə yoxlama ayini
is. [ər.] 1. Bir şeyin hərəkət xətti, hərəkətin yönəldiyi cəhət, səmt, tərəf. İnsanlar təbiəti istədikləri istiqamətdə dəyişdiriblər