По-русски
Dil
Növ
Lüğətlər
Lüğətlər → Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

BUĞ

is. Su və ya başqa bir maye bərk qızdırıldığı zaman hasil olan damcı zərrələrindən ibarət qaz, ya duman; buxar. Qazandan buğ çıxır.
– Qara sapılcanın tortalı köpüyündən acı buğ qalxırdı. S.Rəhimov.

// Mayedən, yaxud nəm bir şeydən çıxan dumanabənzər buxar.
Hədsiz səslər birbirinə qarışıb hamamın səqfinə düşmüşdü; hovuzun buğundan içəridəki adamlar kölgə kimi görünürdülər. Çəmənzəminli.
Quşlar maşın səsinə hürküb, uzaqlara uçurdu.
Dağlardan buğ qalxırdı. Mir Cəlal.

#buğ #buğa #buxar #təskinlik #bug #qırov #od #soba #buğu #həşir #yandı-qındı #müsbət #ilik #dəm #испарение #buğlamaq #hədələmək #külək #sərinləmək #meyar

Sinonimlər (yaxın mənalı sözlər)

  • BUĞ buxar
  • BUĞ buğ bax buxar

Etimologiya

  • BUĞ “Buxarlanmaq” mənasını əks etdirən bu feili mövcud olub. Ba (bağla) feilindən bağ ismi əmələ gəldiyi kimi, həmin qəlib üzrə də bu feilindən buğ ismi t
a b c ç d e ə f g h x i j k q l m n o ö p r s ş t u ü v y z
b ba be bə bı bi bl bo bö br bu bü
BUGÜNKÜ
BUĞA
OBASTAN VİKİ
Harun Buğra xan
Harun Buğra xan(X əsr – 992) — Qaraxanlı hökmdarı. == Həyatı == Əbdülkərim Satuk Buğra xanın nəvəsi, Xanzadə Süleyman xanın oğlu olub şahzadəliyində qardaşı Əbül-Həsən Əli Arslan xan tərəfindən dövlətin qərb qismlərini idarə etməklə vəzifələndirildi. O, Mavəraünnəhri ilk fəth edən Qaraxanlı hökmdarı olaraq şöhrət qazanmışdır. Samanilərin içində olduğu qarışıqlıqlar dolayısıyla bir qism müxalif Samani komandanlarının da dəstəyini qazanara1 990-cı ildə İsficabı zəbt etdi. İki il sonra Samanilərin paytaxtı Buxaraya girdi (May 992). Samani əmiri Nuh ibn Mənsur şəhəri tərk etmək məcburiyyətində qaldı. Bu hərəkəti, samanilərin Xorasan valisi Əbu Əli Simcuri tərəfindən dəstəklənmişdi. Hətta onunla daha İsficabın zəbti sırasında, Ceyhun çayı sərhəd-sınır olmaq üzrə Samani dövlətini təqsim etmə xüsusunda gizli bir andlaşma da aparmışdı. Beləcə Xorasan Əbu Əlinin, Maveraünnəhr də Harun Buğra xanın idarəsinə keçəcəkdi. Ancaq Harun Buxaraya girdikdən sonra Əbu Əlini bir ordu komandanı kimi gördü və daha öncəki anlaşmaya yanaşmadı.
III Məhəmməd Buğra xan
Məhəmməd bin İbrahim xan Qaraxani - Şərqi Qaraxanilər dövlətinin xaqanı. 1156. ildə atası II İbrahim Buğra xanın ölümündən sonra hakimiyyətə gəlmişdir.
II Harun Buğra xan
Harun bin Süleyman xan Qaraxani - Şərqi Qaraxanilər dövlətinin xaqanı. 1075. ildə əmisi oğlu Ömər Toğrul xanın ölümündən sonra hakimiyyətə gəlmişdir.
II Məhəmməd Buğra xan
Məhəmməd bin Yusif xan Qaraxani - Şərqi Qaraxanilər dövlətinin xaqanı. 1055. ildə qardaşı Süleyman Arslan xanı öldürdükdən sonra hakimiyyətə gəlmişdir. == Həyatı == === Saray çevrilişi === Məhəmməd Buğra xanın həyat yoldaşı Xanısı xatun oğlu Xanzadə İbrahim xanı taxta çıxarmaq üçün böyük bir şənlikdə Məhəmməd Buğra xanı, ögey oğlu Xanzadə Hüseyn xanı və Qaraxanlı dövlətinin xanədan sülaləsinə mənsub bir neçə xanzadəni zəhərlədi. Bəzi Xanzadələr içərisində Xanzadə Mahmud xanda olmaqla başqa şəhərlərə qaçdılar, İbrahim Buğra xan taxta çıxdıqdan sonra adamlarına ölkənin hər bir qarışını axtarıb onları edam eləmələri göstərişini verdi. Bəzi Xanzadələr canlarını qutarıb başqa ölkələrə qaçdılar. == Ailəsi == === Oğulları === Xanzadə Hüseyn xan Qaraxani Xanzadə İbrahim Buğra xan Qaraxani === Nəvələri === Xanzadə Mahmud Qaşqarlı– Xanzadə Hüseyn xan Qaraxaninin oğlu.
II İbrahim Buğra xan
İbrahim bin Əhməd xan Qaraxani (1128 – 1158) — Şərqi Qaraxanilər dövlətinin xaqanı. 1130. ildə atası Əhməd Arslan xanın ölümündən sonra hakimiyyətə gəlmişdir. Hakimiyətini gücləndirmək və ara müharibələri bitirmək məqsədilə Qaraxitaylar dövlətindən kömək aldı və onların vasalına çevrildi. Qaraxitaylar dövləti, Balasaqunu işğal etdikdən sonra paytaxt Qaşqar şəhəri oldu. Qaraxitaylara üsyan edən Qarluqların üsyanını yatırtmaq üçün onu göndərdilər. 1158. ildə öldürülən II İbrahim Buğra xanın yerinə oğlu III Məhəmməd Buğra xan ve sonra da nəvəsi II Yusif Tamğaç xan keçdi.
IV Məhəmməd Buğra xan
Məhəmməd bin Yusif xan Qaraxani - Şərqi Qaraxanilər dövlətinin xaqanı. 1205. ildə atası II Yusif Tamğaç xanın ölümündən sonra hakimiyyətə gəlmişdir. II Yusif Tamğaç xan 1205. ildə vəfat edəndə oğlu Məhəmməd Buğra xan Qaraxitaylı Kür xanın yanında əsir kimi tutulurdu. Nayman hökmdarı Kuçluk xan tərəfindən azad edilib 1207. ildə Qaşqar şəhərinə göndərildi. Amma Qaşqar şəhərinə çatmamış şəhərin bəyləri tərəfidən 1211. ildə öldürüldü. Bu hadisəni öyrənən Nayman hökümdarı Kuçluk xan Qaşqar şəhərinə daxil olub böyük qətliam törətdi.
I İbrahim Buğra xan
İbrahim bin Məhəmməd xan Qaraxani - Şərqi Qaraxanilər dövlətinin xaqanı. 1057. ildə anası Xanısı xatın sarayda çevriliş edir, II Məhəmməd Buğra xan və ögey oğlu Hüseyn xanı zəhərliyir sonra oğlu İbrahim Buğra xanı hakimiyyətə gətirir.
Kit Buğa noyon
Kit Buğa noyon (XIII əsr – 3 sentyabr 1260) — Elxanlı sərkərdəsi. == Həyatı == Kit Buğa noyon Nayman ulusundandır. Baurçi (süfrəçi) çini daşıyırdı. O, Hülaku xanın sərkərdəsi idi. Elxan onu Şama hakim təyin etmişdi. == Kitbuğa noyon və Eyn-Cəllut vuruşu == 1260-cı ildə Suriya hakimi monqol Kit Buqa noyon azsaylı ordusu ilə (ya 20000, ya da 10000 əsgərlə) Baalbekdə durmuşdu və düşünürdü ki, heç yerdən qorxu yoxdur. Şərqdən onu səhra qoruyurdu, Qərbdə isə xristian cəngavərlərinin qəsrləri dururdu. Ancaq Kit Buqa noyon çölləri yaxşı bilsə də, xristianları yaxşı tanımırdı. O özü xristian idi və xristianlara inanırdı. Sidonun yiyəsi frank Jülyen isə öz dayısının mülkünü də yağmalayırdı.
Musa Baytaş Buğra xan
Musa Baytaş Buğra xan Qaraxani - Qaraxanilər dövlətinin xaqanı. 955. ildə atası Satıq Buğra xanın ölümündən sonra hakimiyyətə gəlmişdir. Hakimiyyəti illərində Qaraxanilər dövlətinin ərazisində İslam dininin yayılmasını dəvam elətdirdi. Xanzadə Əli xan Qaraxani Xanzadə Nəsr bin Əli xan– Xanzadə Əli xan Qaraxaninin oğlu. Xanzadə Əhməd xan – Xanzadə Əli xan Qaraxaninin oğlu. Xanzadə Mənsur Arslan xan – Xanzadə Əli xan Qaraxaninin oğlu.
Məhəmməd Əli Buğra
Məhəmməd Əli Buğra (urdu محمد علی بوگرہ, benq. মোহাম্মদ আলী বগুড়া; 19 oktyabr 1909[…] – 23 yanvar 1963, Dəkkə) — Pakistan İslam Respublikasının 3-cü baş naziri. Kalkutta Universitetində Başçılıq Kollecində təhsil aldıqdan sonra, siyasi karyerasına Müsəlman Birliyi platformasında başlamış və 1940-cı illərdə o vaxtkı Baş nazir H. S. Suhrawardy'nın Benqal əyalət kabinetinə qatıldı. Hindistanın bölünməsi nəticəsində 1947-ci ildə Pakistan müstəqillik qazandıqdan sonra Xarici İşlər Nazirliyinə karyera diplomu ilə qatıldı və qısa müddətə Pakistanın Birmada (1948), Kanadada (1949-52) səfiri kimi çalışdı və iki dəfə ABŞ-də xidmət etdi. 1953-cü ildə ABŞ-dəki Pakistandakı xidmətlərindən geri çağrıldıqdan sonra o, general-qubernator Malik Qulam tərəfindən təsdiqlənmiş görüşdə Sir Khwaja Nazimuddin'i Baş nazir vəzifəsinə təyin etdi. Onun xarici siyasəti Sovet İttifaqı ilə münasibətləri aşağı salmaqla Pakistan və ABŞ arasında ikitərəfli əlaqələrin möhkəmləndirilməsini ciddi şəkildə davam etdirdi. Hindistanla sülh əldə etmək üçün daha güclü bir hərbi qüvvəyə təkan verdi və Çin ilə münasibətləri prioritetləşdirmək üçün fərdi təşəbbüslər etdi. Cəbhədə 1956-cı ildə Pakistanı federal parlament respublikası halına gətirən konstitusiyanın əsasını qoyan məşhur siyasi düsturu uğurla təklif etdi. Məşhur təşəbbüslərinə baxmayaraq, o, 1959-cu ilə qədər işlədiyi Pakistanın ABŞ-dəki səfiri vəzifəsinə yenidən təyin olunan Baş Qubernator İskəndər Mirzəyə dəstəyini itirdi. 1962-ci ildə prezident Əyyub Xanın administrasiyasına, 1963-cü ildə vəfat edənə qədər Pakistanın Xarici İşlər Naziri olaraq qatıldı.
Oturan Buğa
Oturan Buğa (1831-1890 ) Yerli dildə adı: (Tȟatȟáŋka Íyotake). O, Federal hökumətinin əsir aldığı son Siu (Lakota) qəbiləsinin böyüyüdür. Öz adını 14 yaşında Krou hindularına qarşı mübarizədə fərqlənəndə alıb. Lakota qəbiləsinə 1868-ci ildən başçılıq etməyə başlayıb. Ağlar hinduların torpaqlarına 1950-ci illərdə yerləşməyə başladılar və hinduları sıxışdırdılar. Ağlarla müharibə 1868-ci ildə bitmişdi, amma Black Hills adlanan yerdə (bu bölgə hindular üçün müqəddəs idi) qızılın tapılması gərginliyi yenidən artırdı. 1876-cı ildə mart ayında Lakota, Cheyyene və Arapahoların qatıldığı və Rosebud Creekdə keçirilən "Günəş Rəqsi" mərasimində Oturan Buğa gələcəkdən xəbərlər aldığını bilidirdi. Bir neçə həftə sonra General George Amstrong Custer və 7-ci süvari dəstəsi yerlilərin düşərgəsinə hücum etdilər. Bu döyüşdə bir çox hindu və demək olar ki, bütün ağ əsgərlər öldürüldü. 4 il sonra buffaloların nəslinin tükənməsi və qida tapılmaması səbəbi ilə Oturan Buğa təslim olmaq məcburiyyətində qaldı.
Qəley-Buğurt qalası
Buğurt qalası — Şirvanşahlar dövründə istifadə olunmuş, hazırda xarabalıqları qalan istehkam. Qala Şamaxı şəhərindən 20 km şimal-qərbdə Qəleybuğurt kəndi yaxınlığındakı dağın zirvəsində yerləşir. Qala yerləşən dağı cənubdan Qız qalası və Cəngi dağları, şərqdən Tənə dağı və Alçalı pir meşəsi, şimaldan Ülgüc dağı, qərbdən Qaladərəsi əhatə edir. Nə zaman tikildiyi bilinmir. Qala hələ Monqol işğalları dövründə şirvanşahın sığınacaq yeri olub. Şirvanşah Keyqubad və Kavus dövründə də istifadə olunmuşdur. 1509-cu ildə I Şah İsmayıl Şirvana hücum edəndə Şirvanşah Şeyxşah Buğurt qalasında müdafiə olunmuşdu. 1518-ci ildə Səfəvi qoşunları Əlqas mirzə Səfəvinin başçılığı ilə Şirvana hücum etdi. Buğurt qalasına çəkilən Şahrux və vəkil Hüseyn bəy bir neçə ay Səfəvilərə müqavimət göstərə bildilər. Həmin dövrdə Şirvanşahların xəzinəsi də Buğurt qalasında saxlanırdı.
Satıq Buğra xan
Satıq Buğra xan (ərəb. صَتُق بُغرا خان‎; Satuq Bughra Khán, Uyğur: سۇلتان سۇتۇق بۇغراخان) — Qaraxanlıların 920-958-ci illər arasındakı hökmdarı, 932-ci ildə İslamı qəbul edərək, tarixdəki ilk müsəlman Türk xaqanı. Türk topluluğunun toplu halda İslama keçməsinə yol açmışdır. Qaraxanlı hökmdarı Satıq Buğra xanın dövründə İslam rəsmi din elan edilib. Buna görə türk tarixi üçün əhəmiyyətlidir və haqqında Satıq Buğra xan dastanında danışılır. 920-ci ildə doğulub. Atası Qaraxanlı hökmdarı Bazir Arslan xan idi. Atasının ölümündən sonra əmisi və ögey atası Oğulcaq xanın himayəsində böyüdü. Satıq Buğra on iki yaşlarında olarkən Mavəraünnəhr və Xorasan bölgəsinə hakim olan müsəlman Samani dövləti şahzadələri arasında anlaşılmazlıq çıxdı. Bunlardan Nasir ibn Əhməd, Oğulcaq xanın ölkəsinə sığındı.
Silindrik buğdayıot
Silindrik buğdayıot (lat. Aegilops cylindrica) — qırtıckimilər fəsiləsinin buğdayıot cinsinə aid bitki növü.
Tarık Buğra
Tarık Buğra və ya Süleyman Tarık Buğra (2 sentyabr 1918, Konya, Konya vilayəti – 26 fevral 1994, İstanbul) — türk jurnalist həmçinin roman, hekayə, pyes və lətifə yazarı. Cümhuriyyət dövrü türk ədəbiyyatının tanınmış yazarlarındandır. Ədəbiyyatın bir çox janrında əsər yazsa da daha çox romanları ilə tanınır. 1991-ci ildə dövlət mükafatına layiq görülüb. Tarık Buğra 1918-ci ildə Anadolunun Akşehir qəsəbəsində Mehmet Nazim bəylə Nazikə xanımın ailəsində dünyaya gəlmişdir. Ailədə dörd uşaq olmuşlar. T. Buğranın anası isə Akşehirdə doğulmuş, 15 yaşında Nazim bəylə evləndirilən, türkmən ailəsinin qızı olan Nazikə xanımdır. Nazikə xanım yaşının az olmasından dolayı Buğranın anası deyil, sanki böyük bacısı kimi görünürdü. Hələ uşaq yaşlarında anasının Yunus Əmrədən ona oxuduğu şeirlərin və dinlətdiyi ilahilərin onun böyüməsi, həyatı dərk etməsində böyük rolu olmuşdur. Valideynləri kiçik Buğranın ilk müəllimləri və yol göstəriciləri olmuşlar.
Cənnət buğası
Səma buğası, həmçinin Səma öküzü, Göy buğası, Göyün buğası, Cənnət buğası və ya Cənnətin buğası — qədim Mesopotamiya mifologiyasında qəhrəman Gilqameşin döyüşdüyü mifik heyvan. Səma buğası hekayəsinin iki fərqli versiyası var. Onlardan ilki erkən şumercə yazılmış şeirdə, digəri isə standart Akkad dilində yazılmış Şumer şeiri olan "Gilqameş dastanı"nda yer alır. Şumer poeziyasında öküz tanrıça İnanna tərəfindən anlaşılmaz səbəblərdən Gilqameşə hücum etsin deyə göndərilir. "Gilqameş dastanı"nın VI lövhəsində akkadca verilən hesablarda tanrıça İştar (İnannanın şərqi sami dillərində ekvivalenti) Gilgameşə seksual xarakterli bir təklif irəli sürür, lakin Gilqameş bu təklifi rədd edir. Bundan qəzəblənən İştar atası Anunun yanına gedir və ondan Səma buğasını istəyir. Beləliklə, İştar Gilqameş və onun dostu Enkiduya hücum etmək üçün buğanı Uruk şəhərinə göndərir, amma ikisi həmin buğanı öldürür. Buğaya qalib gəldikdən sonra Enkidu onun sağ budunu İştara ataraq İştarı ələ salır. Buğanın kəsilməsi tanrıların Enkidunu ölümə məhkum etməsinə səbəb olur. Bu hadisə Gilqameşin ölüm qorxusunun yaranmasına səbəb olur və dastanın qalan hissəsini istiqamətləndirir.
Cənnətin buğası
Səma buğası, həmçinin Səma öküzü, Göy buğası, Göyün buğası, Cənnət buğası və ya Cənnətin buğası — qədim Mesopotamiya mifologiyasında qəhrəman Gilqameşin döyüşdüyü mifik heyvan. Səma buğası hekayəsinin iki fərqli versiyası var. Onlardan ilki erkən şumercə yazılmış şeirdə, digəri isə standart Akkad dilində yazılmış Şumer şeiri olan "Gilqameş dastanı"nda yer alır. Şumer poeziyasında öküz tanrıça İnanna tərəfindən anlaşılmaz səbəblərdən Gilqameşə hücum etsin deyə göndərilir. "Gilqameş dastanı"nın VI lövhəsində akkadca verilən hesablarda tanrıça İştar (İnannanın şərqi sami dillərində ekvivalenti) Gilgameşə seksual xarakterli bir təklif irəli sürür, lakin Gilqameş bu təklifi rədd edir. Bundan qəzəblənən İştar atası Anunun yanına gedir və ondan Səma buğasını istəyir. Beləliklə, İştar Gilqameş və onun dostu Enkiduya hücum etmək üçün buğanı Uruk şəhərinə göndərir, amma ikisi həmin buğanı öldürür. Buğaya qalib gəldikdən sonra Enkidu onun sağ budunu İştara ataraq İştarı ələ salır. Buğanın kəsilməsi tanrıların Enkidunu ölümə məhkum etməsinə səbəb olur. Bu hadisə Gilqameşin ölüm qorxusunun yaranmasına səbəb olur və dastanın qalan hissəsini istiqamətləndirir.
Göy buğası
Səma buğası, həmçinin Səma öküzü, Göy buğası, Göyün buğası, Cənnət buğası və ya Cənnətin buğası — qədim Mesopotamiya mifologiyasında qəhrəman Gilqameşin döyüşdüyü mifik heyvan. Səma buğası hekayəsinin iki fərqli versiyası var. Onlardan ilki erkən şumercə yazılmış şeirdə, digəri isə standart Akkad dilində yazılmış Şumer şeiri olan "Gilqameş dastanı"nda yer alır. Şumer poeziyasında öküz tanrıça İnanna tərəfindən anlaşılmaz səbəblərdən Gilqameşə hücum etsin deyə göndərilir. "Gilqameş dastanı"nın VI lövhəsində akkadca verilən hesablarda tanrıça İştar (İnannanın şərqi sami dillərində ekvivalenti) Gilgameşə seksual xarakterli bir təklif irəli sürür, lakin Gilqameş bu təklifi rədd edir. Bundan qəzəblənən İştar atası Anunun yanına gedir və ondan Səma buğasını istəyir. Beləliklə, İştar Gilqameş və onun dostu Enkiduya hücum etmək üçün buğanı Uruk şəhərinə göndərir, amma ikisi həmin buğanı öldürür. Buğaya qalib gəldikdən sonra Enkidu onun sağ budunu İştara ataraq İştarı ələ salır. Buğanın kəsilməsi tanrıların Enkidunu ölümə məhkum etməsinə səbəb olur. Bu hadisə Gilqameşin ölüm qorxusunun yaranmasına səbəb olur və dastanın qalan hissəsini istiqamətləndirir.
Göyün buğası
Səma buğası, həmçinin Səma öküzü, Göy buğası, Göyün buğası, Cənnət buğası və ya Cənnətin buğası — qədim Mesopotamiya mifologiyasında qəhrəman Gilqameşin döyüşdüyü mifik heyvan. Səma buğası hekayəsinin iki fərqli versiyası var. Onlardan ilki erkən şumercə yazılmış şeirdə, digəri isə standart Akkad dilində yazılmış Şumer şeiri olan "Gilqameş dastanı"nda yer alır. Şumer poeziyasında öküz tanrıça İnanna tərəfindən anlaşılmaz səbəblərdən Gilqameşə hücum etsin deyə göndərilir. "Gilqameş dastanı"nın VI lövhəsində akkadca verilən hesablarda tanrıça İştar (İnannanın şərqi sami dillərində ekvivalenti) Gilgameşə seksual xarakterli bir təklif irəli sürür, lakin Gilqameş bu təklifi rədd edir. Bundan qəzəblənən İştar atası Anunun yanına gedir və ondan Səma buğasını istəyir. Beləliklə, İştar Gilqameş və onun dostu Enkiduya hücum etmək üçün buğanı Uruk şəhərinə göndərir, amma ikisi həmin buğanı öldürür. Buğaya qalib gəldikdən sonra Enkidu onun sağ budunu İştara ataraq İştarı ələ salır. Buğanın kəsilməsi tanrıların Enkidunu ölümə məhkum etməsinə səbəb olur. Bu hadisə Gilqameşin ölüm qorxusunun yaranmasına səbəb olur və dastanın qalan hissəsini istiqamətləndirir.
Səma buğası
Səma buğası, həmçinin Səma öküzü, Göy buğası, Göyün buğası, Cənnət buğası və ya Cənnətin buğası — qədim Mesopotamiya mifologiyasında qəhrəman Gilqameşin döyüşdüyü mifik heyvan. Səma buğası hekayəsinin iki fərqli versiyası var. Onlardan ilki erkən şumercə yazılmış şeirdə, digəri isə standart Akkad dilində yazılmış Şumer şeiri olan "Gilqameş dastanı"nda yer alır. Şumer poeziyasında öküz tanrıça İnanna tərəfindən anlaşılmaz səbəblərdən Gilqameşə hücum etsin deyə göndərilir. "Gilqameş dastanı"nın VI lövhəsində akkadca verilən hesablarda tanrıça İştar (İnannanın şərqi sami dillərində ekvivalenti) Gilgameşə seksual xarakterli bir təklif irəli sürür, lakin Gilqameş bu təklifi rədd edir. Bundan qəzəblənən İştar atası Anunun yanına gedir və ondan Səma buğasını istəyir. Beləliklə, İştar Gilqameş və onun dostu Enkiduya hücum etmək üçün buğanı Uruk şəhərinə göndərir, amma ikisi həmin buğanı öldürür. Buğaya qalib gəldikdən sonra Enkidu onun sağ budunu İştara ataraq İştarı ələ salır. Buğanın kəsilməsi tanrıların Enkidunu ölümə məhkum etməsinə səbəb olur. Bu hadisə Gilqameşin ölüm qorxusunun yaranmasına səbəb olur və dastanın qalan hissəsini istiqamətləndirir.
Dirsə xan oğlu Buğacın boyu
Dirsə xan oğlu Buğacın boyu - Kitabi Dədə Qorqud dastanına daxil olan boylardan biri. == Tədqiqi == «Kitabi-Dədə Qorqud» eposunun nəşr və tədqiq tarixi 200 illik bir dövrü əhatə edir. «Kitabi-Dədə Qorqud» dastanı haqqında ilk məlumatı Yakob Reyske (1716-1774) və Şərq əlyazmaları kataloqunu tərtib edən Fleyşer vermişdir. Lakin «Kitabi-Dədə Qorqud» dastanının nəşri və tədqiqinə XIX əsrdən başlanmışdır. Bu böyük abidəni ilk dəfə dünyaya tanıtdıran alman şərqşünası Fon Dits olmuşdur. O, Drezden kitabxanasında müqəddimə və 12 boydan ibarət “Dədə Qorqud” dastanlarını aşkar etmişdir. 1952-ci ildə isə italyan şərqşünası Ettori Rossi Vatikan kitabxanasında 6 boydan ibarət başqa bir nüsxəni üzə çıxarıb, geniş elmi müqəddimə ilə nəşr etdirir. 2019-cu ildə isə «Kitabi Dədə Qorqud»un yeni bir nüsxəsi – hazırda elm aləmində “Türkmənsəhra nüsxəsi” adı ilə tanınan nüsxənin olması barədə yeni faktlar üzə çıxdı. Dirsə xan oğlu Buğacın boyu həm Drezden nüsxəsinə həm də Vatikan nüsxəsinə həm də Türkmənsəhra nüsxəsinə daxil olan ortaq boylardan biridir. Bu boy Drezden nüsxəsində “Dirsə xan oğlu Buğac xan boyu” adlanır və ilk sıradadır.
Ayşə Buğra
Ayşə Buğra (türk. Ayşe Buğra; 1951) — Türkiyə ictimai alimi. O, hazırda Atatürk Müasir Türk Tarixi İnstitutunda siyasi iqtisadiyyat üzrə professor və Boğaziçi Universitetinin Sosial Siyasət Forumunun həmtəsisçisidir. Buğra 2014-cü ildə aldığı TWAS Sosial Elmlər mükafatının laureatıdır. İstanbul Robert Kollecini bitirən Buğra təhsilini Boğaziçi Universitetində davam etdirmişdir. Kanadanın MakGill Universitetində iqtisadiyyat üzrə fəlsəfə doktoru dərəcəsi ilə iqtisadiyyatın tarixi və metodologiyası, inkişaf iqtisadiyyatı və müqayisəli sosial siyasət haqqında yazılar yazmışdır. O, türk, ingilis və fransız dillərində nəşr olunan müxtəlif nəşrlərlə yanaşı, Karl Polaninin "Böyük transformasiya" kitabının türk dilinə tərcüməçisidir. Buğra Türkiyə biznesmeni Osman Kavala ilə evlidir. == Seçilmiş əsərləri == New Capitalism in Turkey: The Relationship Between Politics, Religion and Business (with Osman Savaşkan,(2014). Sınıftan Sınıfa (with Taylan Acar, Esin Ertürk, Özgür Burçak Gürsoy, Ebru Işıklı, Aysun Kıran and Sevecen Tunç, (2010).
Buğa (Cəlayır)
Buğa Uqulay Qorçi oğlu Cəlayır (XIII əsr – 16 yanvar 1289 və ya 1289) — Cəlayır elinin Cadaran oymağından Elxanilər dövrünün sərkərdəsi. Sarayda mühüm vəzifəsi olan Buğa Arqun xanın taxta çıxarılmasında mühüm rol oynamışdır. 1284-cü ildə Arqun yeni xan olduqdan sonra Buğa onun əsas vəziri, məsləhətçisi olmuş, beləliklə də bu vəzifədə Şəmsəddin Cüveynini əvəzləmişdir. Cüveyni vəzifədən azad edildikdən sonra edam edilmişdi. == Həyatı == === Erkən illəri === Buğa Cəlair tayfasından idi və yetim idi. Atası olan Uqulaq Qorçu Hülakü xanın ordusunda kəşfiyyatçı kimi döyüşmüşdü. Ataları öldükdən sonra o və qardaşı Aruq yetim kimi Abaqa xanın sarayına verilmiş və orada böyümüşdülər. === Abaqa və Təkudar xan dövründə === O, Abaqa xana onun etibarlı məsləhətçisi kimi xidmət etmiş, xəzinədən və möhürdən cavabdeh şəxs olmuşdur. Bu zaman da onun oğlu Arqun ilə dostlaşmışdır. 1282-ci ildə Abaqa xanın ölümündə sonra o, Arqunun Əhməd Təkudara qarşı taxt iddiasını dəstəkləmişdir.
Buğdaylı (Silopi)
Buğdaylı — Türkiyənin Şırnak vilayətinin Silopi rayonunda kənd. == Tarix == Kəndin köhnə adı 1916-cı il qeydlərində kürdmənşəli Takiyan kimi istinad edilir. Əvvəllər Mardin vilayətinin Silopi rayonuna bağlı olan kənd 1990-cı ildə Şırnak vilayətinin yeni qurulan Silopi rayonuna birləşdirilib.
Krit buğası
Krit buğası — qədim yunan mifologiyasında Krit padşahıMinosun buğası. Akusilay və Evripidə görə, bu buğa Avropanı Zevs üçün daşımışdı. Başqa bir rəvayətə görə, buğa yer üzünə Poseydon tərəfindən göndərilib. Buğa bütpərəst tanrılardan birinə qurban edilməli idi, lakin Minos buğaya yazığı gəlir və adi bir sürüdən bir buğanı Poseydona qurban verir. Akusilayın fikrincə, Pasifaya bu öküzlə yatmış və Minotavrı dünyaya gətirmişdir. Dəniz tanrısı Minosa qəzəbləndi və buğanı dəli etmişdir, bundan sonra heyvan bütün adanın ətrafında qaçaraq yolunda olan hər şeyi məhv etmişdir.

Digər lüğətlərdə