Çaxırlı (Göyçə)

Çaxırlı — İrəvan quberniyasının Novo-Bəyazid qəzasında, keçmiş Basarkeçər (Vardenis) rayonunda, indi Geğarkunik vilayətində kənd.[2]

Çaxırlı
40°10′20″ şm. e. 45°41′19″ ş. u.HGYO
Ölkə
Region Geğarkunik mərzi
Tarixi və coğrafiyası
Mərkəzin hündürlüyü 1.950 m
Saat qurşağı
Əhalisi
Əhalisi
  • 1.064 nəf. (2011)[1]
Rəsmi dili
Xəritəni göstər/gizlə
Çaxırlı xəritədə
Çaxırlı
Çaxırlı
Çaxırlı xəritədə
Çaxırlı
Çaxırlı
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Coğrafiyası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Rayon mərkəzindən 3 km cənub-qərbdə, Göyçə gölünün cənub-şərq sahilində yerləşir. Qafqazın 5 verstlik xəritəsində qeyd edilmişdir[3].

Toponimikası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Toponim çaxırlı türk etnonimi[4] əsasında əmələ gəlmişdir. F. Sümər qaraqoyunlu türk tayfasının da əsas boylarından birinin çəkürlü olduğunu göstərir[5]. Deməli, Çaxırlı toponimi çaxırlı//çəkürlü etnonimi əsasında əmələ gəlmişdir və çaxırlı çakırlı//çəkürlü etnoniminin fonetik formasıdır. Etnotoponimdir. Quruluşca sadə toponimdir.

Erm. SSR AS RH-in 25.l.1978-ci il fərmanı ilə kəndin adı dəyişdirilib Sovetakert, Ermənistan prezidentinin 19. IV.1991-ci il fərmanı iləyenidən dəyişdirilib Xaçaxbuyr (Xaçbulaq) qoyulmuşdur.

Əhalisi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Kənddə 1831-ci ildə 212 nəfər, 1873-cü ildə 770 nəfər, 1886-cı ildə 1020 nəfər, 1897-ci ildə 1204 nəfər, 1908-ci ildə 1349 nəfər, 1914-cü ildə 1653 nəfər, 1916-cı ildə 1501 nəfər, 1919-cu ildə 85 nəfər yalnız azərbaycanlı yaşamışdır[6].

1918-ci ilin yazmda azərbaycanlılar ermənilərin təcavüzünə məruz qalaraq yaşayış yerlərindən perik düşmüşlər. 1919-cu ilin sentyabr-oktyabr aylarında kənddə yaşayan azərbaycanlılar axır nəfərinə kimi atäbaba torpaqlarından deportasiya olunmuşdur. İran və Türkiyədən köçürülən ermənilər 1919-cu ilin axırlarında burada yerləşdirilmişdir. İndiki Ermənistanda sovet hökuməti qurulandan sonra kəndi tərk edən azərbaycanlılardan sağ qalanları öz doğma torpaqlarına dönə bilmişdir. Burada ermənilərlə yanaşı 1922-ci ildə 679 nəfər, 1926-cı ildə 763 nəfər, 1931-ci ildə 975 nəfər[7], 1987-ci ildə 1500 nəfər azəfbaycanlı yaşamışdır.

1988-ci ilin noyabr-dekabr aylarında kənddə yaşayan azərbaycanlılar Ermənistan dövlətinin yeritdiyi siyasət nəticəsində tarixi-etnik torpaqlarından deportasiya olunmuşdur. İndi burada təkcə ermənilər yaşayır.

İl Sayı
1831 212 [8]
1873 770 [9]
1897 1.204 [8]
İl Sayı
1926 1.160 [8]
1939 1.820 [8]
1959 1.108 [8]
İl Sayı
1979 1.502 [8]
2001 1.183 [8]
2011 1.064 [1]

Tanınmışları

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 Հայաստանի 2011 թ. մարդահամարի արդյունքները (erm.).
  2. ↑ PDF versiyası. // Qərbi Azərbaycanın türk mənşəli toponimləri. Müəllifi: İ. M. Bayramov; Redaktorları: B. Ə. Budaqov, H. İ. Mirzəyev, S. A. Məmmədov. Bakı: "Elm" nəşriyyatı, 2002, 696 səh. ISBN 5-8066-1452-2
  3. ↑ Д. Д. Пагиревь. Алфавитный указатель кь пятиверстной картѣ Кавказскaго края, изданiя Кавказскaго Военно–Топографическaго Отдѣла. Записки Кавказскаго отдѣла Императорскаго Русскаго Географическаго общества. Книжка XXX. Тифлись: Типографія К. П. Козловскаго, 1913. s.281
  4. ↑ 272, s.22
  5. ↑ Sümər Faruq. Oğuzlar: tarixləri, boy təşkilat dastanları. Türk dilindən tərcümə edən: Ramiz Əsgər. Bakı: Yazıçı, 1992. ISBN 5560005118. s.158
  6. ↑ Коркотян З. Население Советской Армении за последние сто лет (1831–1931) Arxiv surəti 31 mart 2022 tarixindən Wayback Machine saytında. Ереван: Издательство "Мелконян фонд", 1932.; azərb. Son yüzildə Sovet Ermənistanının əhalisi (1831–1931). Müəllif: Zaven Korkotyan. İrəvan: "Melkonyan fond" nəşriyyatı, 1932. s.26–27, 112–113
  7. ↑ Коркотян З. Население Советской Армении за последние сто лет (1831–1931) Arxiv surəti 31 mart 2022 tarixindən Wayback Machine saytında. Ереван: Издательство "Мелконян фонд", 1932.; azərb. Son yüzildə Sovet Ermənistanının əhalisi (1831–1931). Müəllif: Zaven Korkotyan. İrəvan: "Melkonyan fond" nəşriyyatı, 1932. s.26–27, 112–113
  8. ↑ 1 2 3 4 5 6 7 Հայաստանի բնակավայրերի բառարան (erm.). Երևան: 2008. 184 s.
  9. ↑ Կորկոտյան Զ. Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում (1831-1931) (erm.). Երևան: 1932. 185 s.