Azərbaycan Milli Məclisinin I çağırışı
 | Bu məqalədəki məlumatların yoxlanıla bilməsi üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Azərbaycan Milli Məclisinin I çağırışı — 1995–1996-cı illərdə baş tutan seçkilər əsasında formalaşdırılan Azərbaycan Milli Məclisi.
| Siyasi partiya | Seçilən | Çağırış Sonu | Dəyişmə | Seçilən millətvəkili dağılımı | Çağırış sonu millətvəkili dağılımı | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Bitərəf | 55 | 38 | ▼ 17 |  |
||
| Yeni Azərbaycan Partiyası | 53 | 59 | ▲ 6 | |||
| Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası | 4 | 4 | ||||
| Azərbaycan Milli İstiqlal Partiyası | 4 | 5 | ▲ 1[a] | |||
| Azərbaycan Demokratik İstiqlal Partiyası | 2 | 0 | ▼ 2[b] | |||
| Azərbaycan Demokratik Sahibkarlar Partiyası | 2 | 1 | ▼ 1 | |||
| Ana Vətən Partiyası | 1 | 1 | ||||
| Azərbaycan Demokratik Maarifçilik Partiyası | 1 | 1 | ||||
| Müsavat Partiyası | 1 | 1 | ||||
| Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyası | 1 | 1 | ||||
| Azərbaycan Demokrat Partiyası | 0 | 7 | ▲ 7 | |||
| Azərbaycan Sosial Rifah Partiyası | 0 | 1 | ▲1[c] | |||
| Sosial Ədalət Partiyası | 0 | 1 | ▲ 1[d] | |||
| Cəmi | 124 | 121 | ▼ 3 | |||
Haqqında
[redaktə | mənbəni redaktə et]Bitərəflərin dəstəyi ilə Yeni Azərbaycan Partiyası iqtidar partiyası oldu. 1995-ci il seçkilərindən sonra bir neçə mandat ləğv olunaraq əlavə və təkrar seçkilər keçirildi. 100 nəfər majoritar, 25 nəfər proporsional üsulla seçildi. Proporsional üsulda Yeni Azərbaycan Partiyası qələbə çaldı.
11 dairədə seçkilərin nəticələri ləğv edilmiş, təkrar seçkilər keçirilmişdir.
Daha sonra Ziya Bünyadovun qətlə yetirilməsi, baş nazir Fuad Quliyevin vəzifəsindən uzaqlaşdırılması ilə YAP-ın proporsional siyahısında dəyişiklik edilib. Ziyafət Əsgərov və professor Əli Əlirzayev həmin şəxslərin yerinə MM-də təmsilçilik əldə ediblər.
Xalq yazıçı Yusif Səmədoğlu 1998-ci ilin avqust ayında vəfat etmiş, 1999-cu ilin fevral ayında onun əvəzinə yeni seçkilərdə Zakir Sərdərov deputat seçilmişdir.
1995-ci ildə keçirilən seçkilərə bitərəf kimi qatılmış və 54 saylı Balakən seçki dairəsi üzrə deputat seçilmiş Əli Ansuxski 1996-cı ildə Bakının mərkəzində, Azərbaycan prospektində yerləşən evinin qarşısında məruz qaldığı sui-qəsddə odlu silahla qətlə yetirilib.
Həmin dairədə keçirilən əlavə seçkilərdə bitərəf Umar Əfəndiyev millətvəkili seçilib.
48 saylı Ağdam kənd seçki dairəsindən deputat seçilən Sofiq Hüseynov 1996-cı ildə xəstəlikdən dünyasını dəyişib. 1998-ci ildə keçirilən seçkilərdə Yaqub Əhmədov deputat seçildi.
1996-cı ildə YAP-çı Rəsul Quliyev MM sədri postundan istefa verdi və Amerikaya mühacirət etdi. 1997-ci ildə onun deptutatlığına xitam verildi. 1999-cu ildə onun əvəzinı yeni seçkilərdə Tofiq Həsən oğlu Hüseynov deputat seçildi.
"Seçki qanunu"na görə, parlamentin 15 faizi (19 nəfər) eyni zamanda icra hakimiyyətində vəzifə tuta bilərdilər (Bu müddəa keçid dövrü üçün nəzərdə tutulmuşdu və 2000-ci ilin parlament seçkilərində hakimiyyət bölgüsü prinsipi təmin olundu), lakin vəzifəli deputatların sayı bu kvotadan çox idi. Odur ki, 1996-cı ildə vəzifəli deputatların bir neçəsi mandatdan imtina etdi. Əvvəlcə P. Bülbüloğlu mandatını könüllü olaraq təhvil verdi. Onun əvəzinə 1998-ci ildə yeni seçkilərdə Abbasqulu Fərzəliyev seçildi. Daha sonra Torpaq Komitəsinin sədri Qərib Məmmədov eyni addımı atdı. Onun əvəzinə isə 1998-ci ildə YAP-çı Həsən Mirzəyev seçildi.
Səfiyar Musayev 1999-cu ildə dünyasını dəyişib. Onun dairəsində 30.05.1999 tarixində keçirilən yeni seçkilərdə Xanhüseyn Kazımlı deputat seçildi.
Qeyd : 42 saylı Xankəndi seçki dairəsində seçkilər keçirilməyib.
Millətvəkili dəyişiklikləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]1998-ci ildə 5 YAP üzvü (Zəminə Dünyamalıyeva, Akif Şahbazov, Mahir Əsədov, Şamil Yusifov, Solmaz Ələsgərova) və 2 bitərəf (Yusif Bağırzadə və Umar Əfəndiyev) millətvəkili Azərbaycan tarixində ilk dəfə olaraq partiyalarını dəyişdirərək Azərbaycan Demokrat Partiyasına keçmişdir. Buna səbəb Rəsul Quliyevin partiyanın sədri seçilməsi, bir neçə cəbhəçinin partiya ətrafında birləşməsi, İlyas İsmayılovun sədri olduğu Ədalət Partiyasının Azərbaycan Demokrat Partiyasına birləşməsi idi.
Həmçinin bitərəf seçilən İlham Əliyev 1999-cu ildə YAP-ın qurultayında sədr müavini seçildi. Bununla da o, YAP üzvü oldu.
ADİP üzvləri Mübariz Qurbanlı və Vilayət Quliyev 1999-cu ildə partiyadan istefa verərək YAP-a üzv oldular
YAP-çı deputat Toğrul İbrahimli də YAP-dan istefa verərək Namus Respublika Partiyasını yaratdı.
Həmin illərdə YAP-çı Cəbrayıl Əhmədov və bitərəf Gülnarə Qurbanova AMİP-ə keçmişdir.
21.02.1999-cu ildə keçirilən əlavə seçkilərdə Yusif Səmədoğlunun yerinə seçilən YAP-çı Zakir Sərdərov həmin ilin dekabrında rəhmətə getdi.
Həmçinin bitərəf deputat Mətləb Mütəllimli Sosial Ədalət Partiyasını yaratmışdır.
YAP-çı deputatlar Məzdək Hüseynov və Fərəməz Maqsudov 2000-ci ildə vəfat etdilər.
I çağırış ərzində 13 bitərəf deputat YAP-a keçdi. (Şaitdin Əliyev,Fikrət Sadıqov,Əli Həsənov, Eldar Qəhrəmanov, Hikmət Osmanov, Rizvan Cəbiyev, Əhəd Abıyev, Cəlal Əliyev, Səttar Səfərov, İmamverdi İsmayılov, Asəf Hacıyev, Nizami Ələkbərov (1998), Kərim Ramazanov)
AMİP-in majoritar qaydayla seçilən deputatı Novruz Quliyev daha sonra istefa vermiş, bir sonrakı seçkilərə bitərəf olaraq qatılmışdır.
Azərbaycan Demokratik Sahibkarlar Partiyasının üzvü Mikayıl Mirzə istefa vermiş və növbəti seçkilərə bitərəf qatılmışdır.
Milli Məclisin I çağırış deputatları
[redaktə | mənbəni redaktə et](1960–) |
||||
(1949–2021) |
||||
(1949–) |
||||
(1966–) |
||||
(1930–2000) |
||||
(1954–) |
||||
(1948–) |
||||
(1953–) |
||||
(1927–2015) |
||||
(1927–) |
||||
(1947–) |
||||
(1934–2004) |
||||
(1942–2013) |
||||
(1961–) |
||||
(1950–2016) |
||||
(1946–) |
||||
(1941–) |
||||
(1947–) |
||||
(1970–2011) |
||||
(1935–2016) |
||||
(1951–) |
||||
(1948–) |
||||
(1947–2023) |
||||
(1952–) |
||||
(1945–2009) |
||||
(1943–1999) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
(–) |
||||
Qeydlər
[redaktə | mənbəni redaktə et]Xarici keçidlər
[redaktə | mənbəni redaktə et]  Azərbaycan Parlamenti | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti |
|  | |||
| Azərbaycan SSR |
| ||||
| Azərbaycan Respublikası |
| ||||
