sif. Qəmli, kədərli; qüssəyə, qəmə, kədərə batmış. Dizini qucaqladığı halda oturmuş hüznlü ana … ayağa qalxdı
“Üzr” sözünün canlı dildə işlənən forması (bax üzr 4-cü mənada). Hüzr yerinə gələnlər ev sahibinə başsağlığı verib dağılanda Molla Sadıqla Cahandar ağ
is. [ər.] klas. 1. Ön, qabaq, pişgah. □ Hüzur(u)na – yanına, qabağına, önünə. Hüzuruna çağırmaq. Hüzuruna gəlmək
Azərbaycan əlifbasının on ikinci hərfi. bax xe
nida. Gülüş, qəhqəhə bildirmək üçün işlədilən təqlidi söz. [İskəndər:] Allahın iti də mənim sözümə baxmır, nə qədər elədim, içəri girmədi
is. [fars.] klas. 1. Yuxu. Gecələr gözlərim xabı görməmək; Ol siyah nərgisiməstanədəndir. M.P.Vaqif. Dayansın qarşıda, gətirsən tabı; Ayıltsın qəflətd
[isp.] İspaniyada geniş yayılmış Kuba xalq rəqsi və onun havası
is. [fars.] köhn. Sarıqlı əfəndi, molla, seyid. Ey xacə, çalış surəti-zahirdə qəşəng ol! İstərsən özün surəti-mənada cəfəng ol! M
is. [fars.] bax xədim 1-ci mənada. Cariyələr Qətibənin yanında gələn iki nəfər xacəni qıdıqlayıb gülürdülər
is. köhn. Keçmişdə: hərəmxana qadınlarına nəzarət edən xədimlərin başçısı. Bir neçə gün keçdi. Bir sübh sərdarın hərəmxanasının xacəbaşısı gəlib baş ə
is. Xristianlığın rəmzi sayılan və bir-birini perpendikulyar olaraq qət edən iki mildən ibarət sitayiş obyekti
is. Xristian dini mərasimlərindən birinin adı, xaçı suya salma. Xaçaçuran bayramı
is. bot. Ləçəkləri xaç şəklində olan bitkilər fəsiləsi. Xaççiçəklilər fəsiləsinə bir sıra kələm, turp, vəzəri kimi qiymətli tərəvəz bitkiləri, xardal
“Xaçlamaq”dan f.is
f. Xaç suyuna salma mərasimi icra etməklə xristian etmək. Onların ata-anası və Nadya xala evdə yox idi … təzə doğulan çağanı xaçlamaq mərasiminə getmi
sif. 1. Xaç taxmış, xaçı olan. Xaçlı keşiş. 2. İs. mənasında, tar. Səlib müharibələri iştirakçısı
is. tar. Xaçlı (2-ci mənada) (səlib müharibələri iştirakçısı olan rıtsar paltarlarına tikilən xaç nişanına görə onlar belə adlanırdılar)
is. Xristian. İki-üç həftə bundan qabaq xaçpərəstlərin pasxa bayramı idi. C.Məmmədquluzadə. [Molla Sadıq:] Xaçpərəstlərin islam milləti arasında təfri
sif. Xaç şəklində olan, xaçaoxşar, xaç kimi. Xaçvari nişan. Xaçvari yol
is. Xaçvari şəkildə olan şeyin halı, görünüşü
is. [ər.] 1. köhn. Xidmət edən, xidmətçi. 2. Hər hansı ictimai fəaliyyət sahəsində özünü göstərmiş, xidmətləri olan şəxs
is. Xidmətçi qadın, qulluqçu. Müdir qadınla bir neçə xadimədən başqa [monastırda] kimsə qalmamış. Çəmənzəminli
is. Xidmətçilik
[fars.] klas. İstər, istərsə. Təfavüt eyləməz sənsiz mənə, ey sərvi-səngin-dil; Məkanın xah külxan, xah səhra, xah bağ olsun
is. [fars.] Bir arzunu, ehtiyacı yerinə yetirmək üçün edilən müraciət, təmənna; rica, təvəqqe, istək
zərf Xahiş edilmədən, öz razılığı ilə. İndi gecə vaxtı Xanpərinin təklifsiz, xahişsiz Qəmərin evinə gəlməsi çox maraqlı idi
[fars.] zərf İstər-istəməz, laqeydcəsinə. Qoca it xahnəxahi çıxmışdı qapıya və xahnəxahi öz vəzifəsini ifa edirdi
is. Yəhudilərdə baş kahin, ruhani başçısı. Sən indi bu gün Gəncədə bir adlı xaxamsan! Ə.Nəzmi
sif. [ər.] 1. Vətəninə, xalqına xəyanət edən; satqın, xəyanətkar, dönük. [Pəhləvanlar:] Dağ-daşından uçsun duman; Qara geysin xain insan! A
bax xaincəsinə. Fərhad, o saatda bir gecə bağda keçirdiyi xainanə dəqiqələr yadına düşüb, cəld ayağa durdu
zərf Xain kimi, xainliklə, xəyanətlə. Xaincə(sinə) hərəkət. Xaincəsinə basqın. – [Səlimin] rəftarı və hərəkəti nə Naşadın əlaqəsinə, nə də hər zaman g
is. 1. Xəyanət; xəyanət etmə, xəyanətkarlıq, dönüklük, satqınlıq, vəfasızlıq; xaincə hərəkət. Xainlik etmək
is. [fars.] klas. Torpaq. Kimin yolu düşsə xaki-dərinə; Ox vurar köksünə məlhəm yerinə. Q.Zakir. Kəsilib bir yana atılmışdır; Xakinə abi-qəm qatılmışd
is. Türk xalqlarından birinin adı və həmin xalqa mənsub olan adam. Xakaslar xristianlığı qəbul etsələr də, faktiki olaraq şamanizmə etiqad edirdilər
sif. və zərf Xakas dilində. Xakasca dərslik. Xakasca-rusca lüğət. Xakasca danışmaq
sif. [fars.] Bozumtul-yaşıl rəngli, torpaq rəngli. Xaki pencək. Xaki (rəngli) frenç. – Sirat xaki köynək-şalvarda tərdən islanırdı
is. tar. Qədim türk və monqol hökmdarlarına verilən ad, titul. Xəzər xaqanı. – [Cəllad:] Xaqan, ulu xaqan! Əfv et onu, ver qətlimə fərman! H
is. 1. Hökmdarlıq, padşahlıq. [Çopo:] Okabayın bu hərəkətini xaqanlıq eşqinə düşməsi ilə mərbut görürlər
is. 1. Ya anadangəlmə, ya da sonradan dəri üzərində əmələ gələn xırda, dəyirmi ləkə. Üzündə xal var. Qara xal
sif. Xallı, xallarla örtülü, xallarla bəzəkli, üstündə xallar olan. Xal-xal parça. Xal-xal örpək. Xal-xal paltar
is. 1. Ananın bacısı. [Sultan bəy:] Xalanın muzdu o olar ki, canı rahat olar. Ü.Hacıbəyov. Budaq xalasının danışığını maraqla dinləyir, gözünü ondan ç
is. Kiçik qızların gəlinciklə oynadıqları oyun adı; gəlin-gəlin
is. mus. Azərbaycan oyun havalarından birinin adı. Bir qədər çalıboxuyandan sonra mütrüb kəmərçin [qadın tumanı] geyib, başına bir kəlağayı salıb xala
is. Xalaya nəvazişlə müraciət. Xalacan, bir bizə gəlsənə! – [Yunus xalasına:] Bu nədir, xalacan, bircə baxsana! Ə
bax xalacan. [Cəfər:] Xalacıq, bu çox bahadır, qarpıza beş şahı vermək student cibinə yaraşmaz. Çəmənzəminli
is. Ananın bacısının gəlini