Tarixi Azərbaycan dövlətlərinin rəsmi sarayları
 | Bu məqaləni vikiləşdirmək lazımdır. |
Tarixi Azərbaycan başçılarının sarayları — Azərbaycanın dövlət və imperiyalarındakı başçıların rəsmi sarayları və mütləqdir ki, saray ölkənin paytaxtında yerləşməlidir (bəzi əhəmiyyətli istisnalar xaricində). Baxmayaraq ki, pahşahlara məxsus çoxlu saraylar olmuşdur lakin onlardan yalnız biri dövlət başçısının rəsmi iqamətgahı (bir növ rəsmi iş yeri, qəbul və qonaqqarşılama mərkəzi funksiyalarını icra edən imarət) kimi qəbul edilir. Tarixi Azərbaycan dövlətləri dedikdəysə, 5500 ilə yaxın olan tariximizdə dünyanın istənilən yerində etnik Azərbaycan Türkləri tərəfindən yaradılan, habelə, tarixi Azərbaycan ərazisində başqa millətin nümayəndəsi tərəfindən qurulan, hər iki hal olmasa da, ümumi əhali yaxud ərazi payının çox hissəsi bizə aid olan dövlət və imperiyalar nəzərə alınmaqdadır. Müstqil Azərbaycan bu cür dövlət yaxud imperiyaların varisi hesab edilir. Nəzərə alsaq ki, Azərbaycan tarixində həddən çox dövlətlər (dəqiq say ilə 126 tarixi dövlət və onların hal-hazırkı varisi hesab olunan müstəqil Azərbaycan Respublikası) və 12 imperiya mövcud olmuşdur (cəmi 139 dövlət qurumu), şüphəsizdir ki, onların dövründə başçılar və ailələri üçün xüsusi evlər, imarətlər inşa edilmişdir. Həm də, o dövlətlərin əksəriyyəti varlı dövlətlər olduğu üçün o dövlətlərdə çoxlu iqamətgahlar mövcud idi. Bir-çox vaxtlardaysa, başçıların yaşadıqları saray elə həm də iş və qəbul mərkəzi kimi də fəaliyyət göstərirdi. Hazırkı dövlətimizin özündən əvvəl miras qoyduğu ümumillikdə 138 dövlət mövcud olmuşdur.
Çox nadir hallarda, əsasən dövlətin və yaxud hökumət başçısının müəyyən problemləri yarandığı zaman paxtaxtda olmalı olan iqamətgah başqa bir şəhərə köçürülür. Zuğulba
Şahbanu İqamətgahları
[redaktə | mənbəni redaktə et]Şahbanuların sarayları əsasən iki ədəd olurdu — Qəbul sarayı və Yay bağı. Hər-bir şahbanunun özünün sarayı olardı lakin saray dəyişdirmək adəti bəzi dövlətlərin şahbanularda vardı, bəzilərindəysə yox idi.[1] Saraylar paytaxtların dəyişdirilməyi nəticəsində dəyişildi çünki şahbanunun imarəti mütləq paytaxt və ya paytaxtətrafı ərazidə yerləşməli idi. Onların hər-birinin öz yay dincəlgahları vardı və vəfat etdikdən yada şahbanuluq vəzifəsi əllərindən çıxdıqdan sonra öz övladlarına (şah olan yaxud olmayan və ya qızlarına cehiz kimi) pay verirdilər. Bu saraylar heç-vaxt satıla, nəyəsə görə girov qoyula bilməzdi. Lakin şahlardan fərqli olaraq, şahbanuların hamiliyində ikidən çox sarayı ola bilməzdi. Bu sarayların hamısı onlar həyatda olan dövründə tikilib amma bəziləri onların adının əbədiləşməsinə ithafən tikilmişdir və sonradan hakim sülalə o yerləri öz ixtiyarlarına keçirib. Burada şahbanular xarici qonaqları qəbul edir, yerli saray əyanları, vilayət başçıları və s. hökumət nümayəndələriylə görüşlər keçirirdilər. Tipik olaraq, bu saraylarda adətən, lüks kitabxana, tikişxana, gözəllik evi, muzey, qalereya (rəsmxana), fontanlı fəvvarələr, hovuz, bağça, qışlaq, tövlə, hamamxana köşkü, elçilik sarayı, təcrübə zalı, dəftərxana və ibadətxana mövcud idi.[2]
Tarixi sarayların siyahısı
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Cədvəlin "İstifadə edənlər" hissəsində həmən sarayda yaşayan məşhur başçılardan bəzilərinin adı göstərilmişdir (hamısı deyil)
Aratta dövlət qurumu
[redaktə | mənbəni redaktə et]İlk dövlətimiz olan Arattanın dəqiq ərazisi, paytaxtı və idarəedənlərinin adları bilinmədiyinə görə, sarayı haqqında da heç-bir dəqiq məlumat yoxdur.
Lullubi dövrü
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Daş Saray | Kərkük | e.ə. XXV əsr | e.ə. XXIII əsr II minillik |
Satuni İmmaşqun Anubanini |
İraq-İran Müharibəsində zərər görən tarixi abidə indi restavrasiya edilmişdir |
Kuti dövrü
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Qədim Kərkükdə ev | Kərkük | e.ə. XX əsr | e.ə. III minillik | Erridupizir İmta İnkişuş |
Turukki dövrü
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Həsənli Evi | Həsənli[3] | e.ə. XX əsr | e.ə. XX əsr e.ə. XIX əsr |
naməlumdur | Beynəlxalq arxeoloji təşkilatlar tərəfindən burada illərdir ki, davamlı şəkildə arxeoloji işlər aparılmaqdadır |
Manna Dövləti
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Müsəsir[4][5] | İzirtu | e.ə. IX əsr | e.ə. I minillik | İranzu Ullusunu Ualli |
Torpaq altında qaldığı güman olunur |
Atropatena
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Təxti-Süleyman Qəsri | Qazaka | e.ə. V əsr | e.ə. I minillik | Atropat II Ariobarzan II Artavazd |
YUNESKO tərəfindən qorunur |
Midiya İmperiyası dövrü
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Hemed Sarayı | Həmədan | e.ə. VIII əsr | E.ə. 728 E.ə. 550 |
Deyok Madiy II Kiaksar |
Bu yaxınlarda arxeoloji qazıntılar nəticəsində ortaya çıxarılmışdır. |
Urartu Krallığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Arazaşqun Qalası | Malazgird | e.ə. X əsr | E.ə. 860 E.ə. 832 |
Arama Lutipri I Sarduri |
Xarabalığa çevrilmişdir |
| 2 | 
|
Tuşba Qəsri | Van | e.ə. IX əsr | E.ə. 832 E.ə. 590 |
Manua I Argişti IV Rusa |
Tarixi kompleksdir |
Skif-Massaget İmperiyası
[redaktə | mənbəni redaktə et]Şimali Qafqazdan Urmiya gölünə, Hirkan Gölü (Xəzər Dənizi) sahillərindən Anadoluya qədər yayılmış Skif birliyi Massaget İmperiyasının ən mühüm ərazilərindən biri olsa da, çox təəssüf ki, paytaxtı, sarayları, qalaları hələ də, tam dəqiq müəyyən edilməmişdir. Tərkibində İşquz çarlığı, İskit padşahlığı, Sakasena kimi vilayətlər mövcud olmuşdur.
Əhəməni İmperiyası dövrü
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Kir Sarayı | Pasarqad | e.ə. V əsr | E.ə. 550 E.ə. 530 |
II Kir | UNESCO Mədəni İrsi siyahısına daxil edilmişdir |
| 2 | 
|
Krallıq Sarayı | Babil | e.ə. V əsr | E.ə. 530 B.e. 330 |
II Kambiz Qaumata II Artakserks |
ABŞ qoşunları tərəfindən mühafizə edilir |
Qafqaz Albaniyası dövrü
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Kabalaka Sarayı | Qəbələ | e.ə. II əsr | E.ə. 728 IV əsr |
Oroys Urnayr Mirhavan |
Qədim tikili yeni arxeoloji qazıntılar nəticəsində üzə çıxmışdır |
| 2 | 
|
Partav Paytaxt Sarayı | Bərdə | III əsr | IV əsrin ortaları 705 |
III Vaçaqan Cavanşir II Varaz Trdat |
Dəqiq yeri məlum deyil |
Göytürk Xaqanlığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Qeyd: Azərbaycan Türklərinin etnogenezinin formalaşmasında Göytürklərin şimaldan axınının mühüm rolu vardır, lakin ərazisində bölgələr olmadığından bütün Göytürk Xaqanlığının varisiyik.
| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Yurd | Ordu-Balıq (Ötükən) | VI əsrin əvvəlləri | 552 603 |
Bumın xaqan Muğan xaqan Tardu xaqan |
Arxeoloji qazıntı işləri aparılır. |
Qərinvənd dövləti
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Qərinilərin Evi | Lafur | VI əsrin ortaları | 550 1106 |
Vandad Hörmüz Məzyar Şəhriyar |
Saray paytaxtın yaxınlığındakı Savadkuh şəhristanındadır. |
Dəmavənd Maşmuğanlığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
İmamzadə Abdulla Qəsri | Dəmavənd | VII əsrin ortaları | 651 760 |
Musa ibn Kəb Malik Əpərviz |
Dövlət tərəfindən mühafizə olunur |
Nizari-İsmaili (Xaşxaşilər)
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Ələmut Qalası | Qəzvin | 840 | 1090 1256 |
Həsən Sabbah III Həsən Rükniddin Kürşah |
Dövlət tərəfindən mühafizə olunur |
Leq Çarlığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Məsqət Ksar Evi | Saxur | V əsr | 531 1221 |
Maqsud Filan |
Evin bir hissəsi məscidə, digər hissəsi uşaq bağçasına çevrilmişdir, pis vəziyyətdədir. |
Şəki dövləti
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Amiranə Sarayı (Şəki Qalası) | Şəki | I minillik dövrü | 644 1117 |
Atrnerseh Çariça Dinar II Axsartan |
Hazırda ziyarətə icazəli tarixi-turizm yerlərindən biridir |
Xəzər Xaqanlığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Sarkel Sarayı | Səməndər | V əsr | 620 720 |
Tonq Yabqu xaqan Böri Şad İrbiş |
Arxeoloji qazıntılarla üzə çıxmışdır |
| 2 | Bilinmir | Bələncər | VI əsr | 720 750 |
Bihar Prişbit Bulan |
||
| 3 | 
|
Həştərxan yaxınlığında saray | İdil | VIII əsr | 750 969 |
Zəkəriyyə Obadiyah xaqan Bünyamin |
Arxeoloji qazıntılarla üzə çıxmışdır |
Ərəb Xilafəti dövrü — Ərməniyyə Canişinliyi
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Xanaberd Sarayı[6] | Dvin | V əsr | 654 884 |
II Mərvan Cərrah ibn Abdullah əl-Həkəmi Cəfər əl-Mufavvid |
Hazırda ziyarətinə icazəli tarixi-turizm yerlərindən biridir |
Tiflis Əmirliyi
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Narınqala | Tiflis | IV əsr | 736 1122 |
Mərvan ibn Həkəm Buğa əl-Kəbir Faldun |
Muzeyə çevrilib. |
Ələvilər Şahlığı (Təbəristan)
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Mənuçöhr İmarəti | Amul | VII əsr | 654 884 |
Zeyd Həsəni Cəfər ibn Həsən Həsən ibn Əhməd |
Məsciddir |
Qaysidilər dövləti
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Qarrin Sarayı | Ərzurum | IV əsrin ortaları | 860 964 |
Əbül-Vərd Əbdülhəmid Əbu Səvada |
Ərzurum Qalasının ön hissəsinin (şəhər tərəf) daxilində yerləşir |
Lazyanşahlar dövləti
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Talvah Saray | Lahıc | IX əsrin ortalarında | 860 917 |
I Yezid I Məhəmməd ibn Yəzid Əbu Tahir Yəzid ibn Məhəmməd |
Hal-hazırda Lahıc Tarixi Muzeyidir və görkəmi əvvəlkindən bir xeyli fərqlidir. |
Şirvanşahlar dövrü
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Məzyəd Sarayı | Şamaxı | təxminən VII əsr | 861 1192 |
Heysam ibn Xalid II Mənuçöhr I Əfridun |
Saray ərazisi torpağın altında qalıb |
| 2 | 
|
Şirvanşahlar sarayı [7] | Bakı | XIII əsr | 1192 1538 |
Şahənşah ibn Mənuçöhr III Axsitan I Keykavus |
Bakının ən görməli yerlərindəndir |
Tulunoğulları Xəlifəliyi
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Tulunlar Sarayı | Əl-Qatay | XIX əsrin sonları | 868 905 |
Xəlifə Əhməd Əbülceyş bin Tulun |
Məscidin ərazisi əvvəl saray olub, sonra xəlifənin qərarı ilə ərazidə məscid tikilib, indi də məscid kimi fəaliyyətdədir. |
Dərbənd Əmirliyi dövrü
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Şəhər Qalası | Dərbənd | 547 | 869 1075 |
I Haşim ibn Suraka II Mənsur III Əbdülmalik |
Tarixi şəhərimizin ən gəzməli yerlərindən biridir |
Sacilər
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Qafarlı Sarayı | Marağa | VIII əsr | 879 901 |
Əbu Sac Divdad Məhəmməd ibn Əbu Sac Divdad ibn Məhəmməd |
Ziyarətə icazəsiz yerdir |
| 2 | 
|
Şahidgah Qəsri | Ərdəbil | təxmini IX əsrdə | 901 941 |
Yusif ibn Əbu Sac Subuk Əbül-Müsafir Fəth |
Dövlət tərəfindən qorunub-saxlanılır |
Salarilər
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Rzazadə Sarayı | Ərdəbil | IX əsr | 941 981 |
Məhəmməd ibn Müsafir Mərzban ibn Məhəmməd Nuh ibn Vəhsudan |
İcra binasıdır |
Şəddadilər
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Qala Sarayı | Dvin | VII əsr | 951 971 |
Məhəmməd bin Şəddad | Xarabalığa çevrilmişdir |
| 2 | 
|
Sandal Sarayı | Gəncə | təxminən X əsrdə | 971 1062 |
Əli Ləşkəri bin Məhəmməd Mərzban ibn Məhəmməd Əbülfəth Musa |
Dağıdılıb |
| 3 | 
|
İçəri Qala | Ani | X əsr | 1062 1174 |
Əbüləsvar Şavur II Fəzl bin Şavur III Fəzl bin Fəzl |
Yaxşı vəziyyətdədir |
Rəvvadilər
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Rəvvad Sarayı | Ərdəbil | IX əsrdə | 981 1000 |
Əbülhica I Məmlan |
XVII əsrdə Səfəvi İmperiyasındakı zəlzələ nəticəsində dağıldı |
| 2 | 
|
Qədəki Ev | Təbriz | təxminən VII əsr | 1000 1054 |
Vədsudan Əbu I İbrahim Əhmədil |
Muzey kimi fəaliyyət göstərir |
Naxçıvanşahlıq dövrü
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Nəqş Evi | Naxçıvan | X əsr | X əsrin sonları XI əsrin 60-cı illəri |
Qoğtən Əbu Düləfi |
Restavrasiya işləri gedir |
Böyük Səlcuq İmperiyası
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Qınıq Sarayı | Nişapur | VII əsr | 1038 1043 |
Toğrul bəy | Yeraltı qazıntılar nəticəsində üzə çıxmışdır |
| 2 | 
|
Simurqçeşmə Qalası | Rey | e.ə. X əsr | 1043 1051 |
Toğrul bəy | Muzey kimi fəaliyyət göstərir |
| 3 | 
|
Xaqan İqaməti | İsfahan | XI əsr | 1051 1118 |
Alp Arslan I Mahmud Börkiyaruq |
Bazar ərazisidir |
| 4 | 
|
Ordugah Mülkü | Həmədan | XII əsr | 1118 1194 |
III Toğrul | İndiki dövrdə mövcud deyildir |
Kirmanşahlar Dövləti
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Rayen qalası | Kirman | I əsrdə | 1038 1070 |
Qavurd bəy | Dünyanın ən iri əraziyə malik ikinci tarixi qalasıdır. |
| 2 | 
|
Qurdlar İqamətgahı | Ciruft | X əsrdə | 1070 1177 |
Turanşah Arslanşah Bəhramşah |
Arxeoloji qazıntılarla üzə çıxarılmışdır. |
| 3 | 
|
Yuxarıbaş Evi | Bəm | VII əsrdə | 1177 1186 |
II Turanşah II Məhəmmədşah |
UNESCO siyahısındadır. |
Hörmüz Bəyliyi
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Bəylik Bağı | Hörmüz | IX əsrdə | 1060 1622 |
I Məhəmməd Dirhəm Əzəmətli Fəxrəddin V Turanşah |
Çox az bir hissəsi günümüzə gəlib çatmışdır. |
Xarəzmşahlar Dövləti
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Qeyd: Azərbaycan xalqının etnogenezində bu dövlətin böyük rolu vardır. 1077-ci ildə yaradılsa da, tarixi Azərbaycan ərazilərinə gəlişi və burada paytaxt salmaları XII əsrin sonlarına təsadüf edir.
| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | -_Menschen_-_Annemarie_Schwarzenbach_-_SLA-Schwarzenbach-A-5-21-155.jpg)
|
Şəhər İstehkamları | Qəzni | X əsr | 1221-dək | Əlaəddin Təkiş Əlaəddin Məhəmməd |
Qorunub-saxlanılır. |
| 2 | 
|
Yeddiqülləli Şəhər Qalası | Təbriz | V əsr | 1221 1231 |
Cəlaləddin Mənguverdi | Çox az bir hissəsi günümüzə qədər çatmışdır. |
Börülər Bəyliyi
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Baş Məscid-Kompleksi | Dəməşq | XII əsrin əvvəlləri | 1104 1154 |
Tuğtəkin Mahmud Börüoğlu Abak |
UNESCO Mədəni İrs Siyahısındadır. |
Zəngi Atabəyliyi
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Canpolad Sarayı | Hələb | XII əsr | 1127 1250 |
I İmadəddin Zəngi Məlik Saleh İsmayıl Zəngi Müzəddin Səncər şah |
Dağılmaq üzrədir |
Ağsunqurlular dövrü
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Mudəvər İqamətgahı | Marağa | IX əsrin sonları | 1108-ci il 1227-ci il |
Ağsunqur bəy Nüsrətəddin Arslan Aba II Arlan-Aba |
Sarayın adı məlum olsa da, harada yerləşdiyi barədə tədqiqatçılar dəqiq bir qərara gələ bilməyiblər |
Salqurlular Atabəyliyi
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Mamasani Sarayı | Şiraz | XII əsr | 1147 1284 |
Boz Aba Təklə Abış Xatun |
Dağılmışdır |
Atabəylər Eldəniz İmperiyası
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Darülmülk Sarayı | Naxçıvan[8] | XII əsr | 1136 1175 |
Şəmsəddin Eldəniz | İstirahət mərkəzi kimi fəaliyyət göstərir |
| 2 | _(14578627180).jpg)
|
Dövlətxana Sarayı | Həmədan | XII əsrin ortaları | 1175 1188 |
Məhəmməd Cahan Pəhləvan Qızıl Arslan |
Hal-hazırda mövcud deyil |
| 3 | _(14759213356).jpg)
|
Göyalp İmarəti | Təbriz | X əsr | 1188 1225 |
Atabəy Əbu Bəkr Özbək Müzəffərəddin |
Xarabalıqları və daş sütunları qalmaqdadır |
Eyyublular İmperiyası
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | .jpg)
|
Sülalə Qalagahı | Qahirə | 1170 | 1171 1174 |
Səlahəddin Əyyubi | Muzey kimi fəaliyyətdədir. |
| 2 | 
|
Mərkəzi Qala | Dəməşq | 1076 | 1174 1218 |
Əziz Mənsur I Adil |
UNESCO Siyahısına daxil edilmişdir. |
| 3 | _-_TIMEA.jpg)
|
Fironların Məbədgahı (Qayıtbəy Evi) | Qahirə | I əsrin əvvəllərində | 1218 1250 |
Kamilxan II Adil Saleh Eyyublu |
Yaşayış binasına çevrilib. |
| 4 | 
|
Qala Sarayı | Hələb | e.ə. III əsr | 1250 1260 |
Əşrəf Aybək Seyfəddin Qotaz |
UNESCO siyahısındadır. |
Məmlüklər Dövləti
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Elnazı İqamətgahı | Qahirə | 1240-cı illərdə | 1250 1339 |
I Baybars Hüsaməddin Laçın I Zeynəddin Hacı |
Otel kimi fəaliyyətdədir. |
| 2 | 
|
Beştək Sarayı | Qahirə | 1339 | 1339 1517 |
Əbu Məali Həsən Nəsrəddin Məhəmməd II Tomanbay |
Muzey kimi fəaliyyətdədir. |
Üşfür Atabəyləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | .jpg){kind=small}
|
Bəhreyn Qalası | Manama | e.ə. XV əsr | 1253 1320 |
Üşfür ibn Rəşid Banu Əmir |
Açıq havada muzeyə çevrilib. |
Mesxeti Atabəyləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | .jpg)
|
Axalqala | Ahalsıx | e.ə. X əsr | 1268 1625 |
I Beka I Ağbuğa III Manuçar |
Xarabalığa çevrilib. |
Bəyliklər Dövrü — Məngücəkli Bəyliyi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Anadolu bəylikləri — Anadoluda tarixən yaşamış yaxud Malazgird müharibəsindən sonra köçən Türkmanların (Azərbaycan Türklərinin) qurduqları kiçik dövlətlərdir. Müharibənin dərhal ardından, xüsusilə də şərqi Anadoluda və cənub-şərqi Anadoluda qurulan dövlətlər Birinci dövr Anadolu bəylikləri; Anadolu Səlcuq dövlətinin zəifləməsi və süqutundan sonra qurulan dövlətlərə isə İkinci dövr Anadolu bəylikləri deyilir. Bütövlükdə 37 bəylik olmuşdur ki, aşağıdakı 20 bəylikdən də 17-si əslən Azərbaycan Türkləri olan tayfalar tərəfindən əsası qoyulub, 2-i Uyğur Türkləri tərəfindən qurulsa da, əhalisinin 90%-i Azərbaycan Türkləri olmuşdur (Ərmənşahlar/Ətərna), Ərbil isə Anadolu yarımadasında yerləşmir. Bu bəylikləri quran şəxslərin çoxu Səlcuq yaxud Elxanlı İmperiyasının yüksəkvəzifəli şəxsləri olmuşdur.
| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Anadolu Monastırı | Ərzincan | II əsr | 1071 1252 |
Məngücək Qazi Məlik Fəxrəddin Bəhramşah Müəyyəd Saleh |
UNESCO tərəfindən mühafizə olunur |
Danışmand Bəyliyi
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Qalaça | Niqsar, Tokat rayonu | X əsr | 1072 1178 |
Danişmənd qazi Məlik Qazi Yağıbasan |
Qorunub-saxlanılmaqdadır. |
Səltuqlu Bəyliyi
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Tərcan İmarətgahı | Ərzurum | XIII əsr | 1072 1202 |
I Səltuq Sökmən Mama xatun Rükniddin Məlikşah |
Mavzoley olaraq fəaliyyət göstərir |
Tanrıvermiş Bəyliyi
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Artemida Məbədi | Efes | E.ə. V əsr | 1074 1098 |
Tanrıverdi Qazi | UNESCO-nun Mədəni İrsi Siyahısına daxil edilmişdir |
Dilmancoğulları Bəyliyi
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Həsənqala | Batman | XII əsr | 1085 1192 |
Atabəy Məhəmməd Bəy Şəmsəddövlə Yaqut Arslan Fulan Bəy |
Məscid kimi fəaliyyət göstərir. |
İnallılar Bəyliyi
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Əyalət Qalası | Diyarbəkir | E.ə. 297-ci il | 1098 1183 |
Sədr Şadidövlə İlald Cəmaləddin Şəmsülmülk |
UNESCO Maddi İrsinə daxil edilmişdir |
Artuqlular Bəyliyi
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Məscid Sarayı | Həsənkeyf | X əsr | 1098 1185 |
Müinəddövlə Sökmənli Rükniddin Davud Məsud Qütbəttin |
Yaşayış yeridir |
| 2 | 
|
Diyar Sarayı | Diyarbəkir | XII əsr | 1185 1204 |
Saleh Nəsrəddin İmadəddin Əbubəkr Nizaməddin şah |
|
| 3 | 
|
Harput Qalası | Əlazığ | V əsrin ortaları | 1204 1234 |
Nizaməddin İbrahim Şəmsüddövlə İzzəddin Əhməd |
Tarixi görməli yerdir |
| 4 | 
|
Xan əl-Vəzir Sarayı | Hələb | XIII əsrin ortaları | 1234 1235 |
Teymurdaş | Bazar kimi fəaliyyət göstərir |
| 5 | 
|
Zəfran Sarayı | Mardin | XIII əsr | 1235 1409 |
Nəcməddin Elqazi Mənsur Qazi Saleh Şəhabəttin |
Poçt Mərkəzidir |
Ərmənşahlar Bəyliyi
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Daşlıq Sarayı | Əxlat | XII əsr | 1100 1207 |
I Sökmən Qütbi Şücaəddin Qutluq İzzəddin Balaban |
Xarabalığa çevrilmişdir |
Ərbil Bəyliyi
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Meydan Sarayı | Ərbil | X əsr | 1146 1233 |
Zeynəddin Kiçik Əli Müəzffərəddin Kökbörü |
Şəhər mərkəzinin ən görməli yerlərindəndir |
Qaramanoğulları Bəyliyi
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Larəndə Qəsri | Karaman | 1222-ci il | 1250 1256 |
Nurə Sufi bəy Qaramanoğlu | Mühafizə edilən tarixi abidə kompleksidir |
| 2 | 
|
Şahlar Sarayı | Ərmənək | 1256-cı il | 1256 1308 |
Kəriməddin Şəmsəddin I Məhəmməd Mahmud Bəhrəddin |
Arxeoloji qazıntılarla üzə çıxmışdır |
| 3 | 
|
Mövlanə Sarayı | Konya | 1250-ci illər | 1308 1351 |
Yaxşıxan Ələddin Xəlilmirzə II Şəmsəddin |
İcra Hakimiyyətinin binasıdır |
| 4 | 
|
Mut Qəsri | Mersin | e.ə. III əsr | 1351 1483 |
I İbrahim Bədrəddin Hacı Sufi Bürhanəddin Musa Bəy Daməd Bəngi Ələddin |
Abidə Mut qəsəbəsinin mərkəzində yerləşir |
| 5 | 
|
Qaramanlı Sarayı | Ərəyli | e.ə. X əsr | 1483 1487 |
Mahmud bəy Turqutoğlu | Xarabalığa çevrilib |
Əxilər Bəyliyi
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Ankara Qalası | Ankara | E.ə. II əsr | 1290 1362 |
I Hüseyn Hüsaməddin Şərafəddin Əfəndi II Hüseyn |
Mühafizə edilən tarixi abidə kompleksidir |
İsfəndiyar (Candaroğlu) Bəyliyi
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Safran | Eflani | Bilinmir | 1292 1309 |
Şəmsəddin Yaman Candar I Süleyman Paşa |
Hansı sarayda fəaliyyət göstərdikləri tarixə məlum deyildir |
| 2 | 
|
Qonaq Sarayı | Kastamonu | XIV əsrin əvvəli | 1309 1398 |
İbrahim Paşa Adil Bəy II Süleyman Şah |
Yaşayış binasıdır |
| 3 | 
|
Qala Sarayı | Sinop | E.ə. VII əsr | 1398 1461 |
İsfəndiyar bəy Candarbəyi II Kəmaləddin İsmayıl Qızıl Əhməd bəy |
Yaşayış binasıdır |
Hacıəmiroğulları Dərəbəyliyi
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Qeyd: Qaradəniz sahillərindəki Canik Bəylərbəyliyinin 6 bəylik-dövlətindən biridir. Danışmand Qazinin soyundandırlar.
| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Tokat Qalası | Niqsar, Tokat rayonu | V əsr | 1299 1427 |
Hacı Əmir Şah Danışmand Süleyman Bəy |
Tarixi abidə kimi qorunur. |
Gərmiyan Bəyliyi
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Şəhər Qalası | Kütahya | e.ə. I minillik | 1300 1429 |
I Yaqub Süleyman Şah Çələbi II Yaqub |
Xalqa açıqdır. |
Təkəoğulları Bəyliyi
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | .jpg)
|
Taxta Ev | Antalya | 1222-ci il | 1321 1423 |
Yunus Bəy Dadı Bəy Osman Çələbi |
Burada yaşayış və ya digər hər-hansısa fəaliyyət yoxdur |
Tacəddinoğlları Bəyliyi
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Qeyd: Qaradəniz sahillərindəki Canik Bəylərbəyliyinin 6 bəylik-dövlətindən biridir.
| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Aşqana Binası | Niqsar, Tokat rayonu | XIII əsrin sonları | 1308 1425 |
Tacəddin Mahmud |
Şəhərin mərkəzində otel kimi fəaliyyət göstərir |
Aydınlı Bəyliyi
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | .jpg)
|
Smirna Sarayı | İzmir | XII əsrin ortaları | 1308 1398 |
Qazi Məhəmməd Bəy Umur Bəy Xızıroğlu İsa |
UNESCO Mədəni İrsi Siyahısındadır. |
| 2 | 
|
Şəhər Qalası | Səlcuq (şəhər) | XIII əsrin sonları | 1398 1426 |
Musa Bəy II Umur Cüneyd |
Açıq hava muzeyinə çevrilibdir. |
Ərətna Bəyliyi
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Qeyd: Elxanlı İmperiyası tərəfindən etnik Türkmanların yaşadığı ərazilərdə qurulan qeyri-müstəqil bir dövlət olmuşdur.
| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Köşk Saray | Sivas | 1330-cu illər | 1335 1352 |
Ərətna bəy Uğur | Qorunub-saxlanılmaqdadır. | |
| 2 | .jpg)
|
Şəhər Qalası | Kayseri | e.ə. I əsr | 1352 1381 |
Qiyasəddin Məhəmməd II Məhəmməd Çələbi Qazi Bürhanəddin |
Gəzinti məkanına çevrilib. |
Şadgəldilər (Qutluşahlar) Dərəbəyliyi
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Qeyd: Qaradəniz sahillərindəki Canik Bəylərbəyliyinin 6 bəylik-dövlətindən biridir.
| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Çaykənarı İmarət | Amasya | 1340-cı illər | 1340 1393 |
Qutlu Şah Əhməd Bəy |
Qorunub-saxlanılmaqdadır. |
Qazi Bürhanəddin Bəyliyi
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Köşk Saray | Sivas | 1330-cu illər | 1381 1398 |
Qazi Bürhanəddin | Qorunub-saxlanılmaqdadır. |
Hindistan şahlıqlar dövrü — Şahmir Şahlığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]Orta əsrlərdə Hindistanda 15 şahlıq və sultanlıqlar mövcud olmuşdur ki, onların da demək olar ki, əkəriyyətinə Türk xalqlarının nümayəndələri başçılıq etmişdirlər. Bu tayfalardan bəziləri Özbək Türkü əsilli olsa da, aşağıda adı göstərilənlər isə Azərbaycandan köç etmiş soyların nümayəndələri tərəfindən qurulmuşdur.
| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Həzrət Kəşmir Sarayı | Srinaqar | XIV əsrin əvvəlləri | 1339 1589 |
Cəmşidşah Heydər Əzəm İsmayıl |
Həzrət Balşirin Ziyarətgahı |
Dehli Sultanlığının Məmlük, Xələc və Tuğlaq sülalələri
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Aqrasen İmarəti | Dehli | XII əsr | 1206 1414 |
I Qiyasəddin Mahmud Nüsrət |
UNESCO Dünya İrsi siyahısındadır |
Maduray Sultanlığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Məbar Sarayı | Tiruparankundram | XIII əsr | 1335 1378 |
Cəlaləddin Ehsan Fəxrəddin Mübarək Xan İskəndər Xan |
Mövcud deyil |
Benqal Şahənşahlığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Laxnauti Sarayı | Qauda | XIII əsr | 1352 1414 |
Şəmsəddin İlyas Sikəndər Sahibəddin |
Mövcud deyil |
| 2 | 
|
Sərdarbari İqamətgahı | Sonarqon | XV əsr | 1414 1576 |
Raca Qaneşa Qazi Fəzilət Davud Xan |
İsaq Xanın ev muzeyidir |
Caunpur Sultanlığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Canpur Qalası | Caunpur | XIII əsr | 1394 1479 |
Məlik Sərvər Bhi Şah Hüseyn Xan |
Xalqa açıq tarixi mərkəzdir |
Adilşahlar İmperiyası
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Əsərmahal Evi | Bicapur | XII əsr | 1490 1686 |
Yusif Adil Şah Mallu İsgəndər Adil |
Xarabalığa çevrilib |
Qütbşahlılar Şahxəndanlığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Xanədan Sarayı | Qolkonda | XIV əsrin əvvəlləri | 1518 1591 |
Sultanqulu bəy Baharlı Cəmşidqulu bəy Baharlı Sübhanqulu şah |
İstifadə edilmir |
| 2 | 
|
Malakpet Sarayı | Heydərabad | XIV əsrin ortalar; | 1591 1687 |
Məhəmmədqulu şah Abdullah şah Əbülhəsən Tana Şah |
Xarabalığa çevrilib |
Elxanlılar İmperiyası dövrü
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | ))_-_panoramio.jpg)
|
Günbəd Türbə | Marağa | XII əsrin əvvəlləri | 1256 1265 |
Hülakü xan | |
| 2 | 
|
Saat Ev | Təbriz | XIII əsrin sonu | 1265 1306 |
Abaqa xan Arqun xan Qazan xan |
Qotik üslubunda inşa edilib |
| 3 | 
|
Sultanabad Sarayı | Sultaniyyə | XIII əsr | 1306 1388 |
Məhəmməd Olcaytu Arpa xan Loğman xan |
Qacar İmperiyası dövründə dağıdılıb |
Banu Assaf Əmirliyi
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Harissə İqamətgahı | Cuniyə, Livan | XIII əsr | 1306 1591 |
Asaf Həsən Əmir Məhəmməd |
Xarabalığa çevrilib. |
Müzəffərilər
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Narıncistan | Şiraz | XIV əsr | 1314 1393 |
Mübariz Şah Şüca Şahmansur |
Sarayın ərazisi indi gəzinti bağıdır |
Cəlairilər dövləti
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | _(14777979185).jpg)
|
Babil Sarayı | Bağdad | e.ə. XX əsr | 1336 1358 |
Böyük Həsən Üveys Cəlayır |
Dağıdılmışdır |
| 2 | 
|
Zibeydaxan İmarəti | Təbriz | XIII əsrin ortaları | 1358 1411 |
Hüseyn Cəlayır Əhməd Cəlayır Şahvələd |
Orta əsrlərdə xarabalığa çevrilib və hal-hazırda mövcud deyil |
| 3 | 
|
Məşrəbiyyə-Şanaşel İqamətgahı | Bəsrə | XIV əsr | 1411 1433 |
Mahmud Cəlayır II Üveys II Hüseyn |
Hazırda yaşayış məhəlləsi kimi fəaliyyət göstərir |
Çobanilər
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | _(14595495180).jpg)
|
Çəuvrəş Qalası | Təbriz | e.ə. I əsr | 1335 1353 |
Əmir Çoban Sulduz Əmir Dəmirdaş Sulduz Məlik Əşrəf |
Xarabalığa çevrilib |
Şəki Hakimliyi
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Amiranə Ev | Şəki | XIII əsrin sonları | 1370-ci illər 1551 |
Seyid Əli Orlat Əbdülqafar Dərvişməhəmməd xan |
Yaşayış evidir |
Mərəşi Şahənşahvəndliyi
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Çölabad Ev | Sari | XIV əsrin ortaları | 1359-cu il 1582 |
Mir Buzurq İmam Səccad II Əbdülkərim |
Muzeydir |
Kərkiyyə
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Şeytan Saray | Lahican | XV əsr | 1370 1592 |
Əli Seyid Nəsir Xan Əhməd Xan |
Dövlət bağıdır |
Qaraqoyunlu Konfederasiyası dövrü
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Ərciş Qala | Ərciş | 1338 | 1375-ci il 1410 |
Bayram xoca Qara Məhəmməd Qara Yusif |
Van Gölünün artmağı nəticəsində suyun altında qalıb |
| 2 | 
|
Ərk qalası[9] | Təbriz | 1338 | 1410-cu il 1468 |
Qara Yusif Qara İsgəndər Cahan şah |
Hazırda mövcud tarixi məkandır |
İmperiyalar dövrü ~ Ağqoyunlu İmperiyası dövrü
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Diyarbəkir Qalası | Diyarbəkir | e.ə. IV əsr | 1402 1468 |
Əhməd bəy Bayandur Cahangir Mirzə Uzun Həsən |
|
| 2 | .jpg)
|
Quzeybağ Sarayı | Təbriz | 1430-cu illər | 1468 1501 |
Uzun Həsən Sultan Yaqub Gödək Əhməd |
|
| 3 | ._Baghdad._River_scenes_on_the_Tigris._King_Ali%27s_residence_on_the_Tigris_LOC_matpc.16025.jpg)
|
Çay Ev | Bağdad | 1490-cı illər | 1501 1508 |
Sultan Murad Bayandur |
Səfəvi İmperiyası dövrü
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Əhyaqapı Sarayı | Təbriz | 1490-cı illər | 1501 1555 |
Şah İsmayıl Xətai I Təhmasib |
Təbriz şəhərində ilk dəfə Barokko-Avropa üslubunda tikilən bina olmuşdur. Hazırda ticarət mərkəzidir |
| 2 | 
|
Həşt-Behişt Sarayı | Qəzvin | 1530-cu illər | 1555 1598 |
II İsmayıl Pərixan xanım Məhəmməd Xudabəndə |
Bina hazırda ev muzeyi kimi fəaliyyət göstərir |
| 3 | 
|
Ali Qapı | İsfahan | 1580-ci illər | 1598 1736 |
I Böyük Abbas I Süleyman Şahhiran Raziya |
Saray kompleksi indi İranın ən görməli turizm mərkəzlərindən biridir və öz dövründə ərazisinə görə ən iri saray olmuşdur. |
| 4 | 
|
Çöhrə Bağı Sarayı | İsfahan | 1730-cu illər | 1736 1797 |
III Abbas II Şah Süleyman Şah II Məhəmməd |
İndi binada icra nümayəndəliyi yerləşir |
Sədərək bəyliyi
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Bəylərbəyi Sarayı | Sədərək | XV əsr | 1518 1540 |
Nuhqulu bəy | Səfəvi İmperiyasının işğalından sonra saray məscid halına gətirilmiş və xalqın istifadəsinə verilmişdir. |
Heydərabad Nizamlığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Zəbunnisə Sarayı | Övrəngabad | 1650-ci illər | 1724 1763 |
Nizamilmülk I Asəf Şah Mir Hidayət Sadullah Mir Səid Xan Bəyəfəndi |
Muzey kimi fəaliyyət göstərir. |
| 2 | 
|
Çaharməhəllə Sarayı | Heydərabad | 1750 | 1763 1988 |
II Asəf Şah IV Fərqundə Asəf Şah Mir Osman Əli xan Siddiqi |
UNESCO mirasıdır. |
Əfşarlar İmperiyası dövrü
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | _-_Kalat_2.jpg)
|
Günəş Saray | Xorasan | 1700-cü illər | 1736 1755 |
Nadir şah Əfşar Adil şah Şahrux şah Əfşar |
Dövrünün ən sadə və elədə iri olmayan sarayı indi baxımsız vəziyyətdədir |
| 2 | 
|
Üzümbaxça İqamətgahı | Gürgan | 1730-cu illər | 1755 1797 |
Şahrux şah Əfşar II Nadir şah |
İndi binada icra nümayəndəliyi yerləşir |
Zənd Dövləti
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Yenibağ Sarayı | Şiraz | XIII əsr | 1751 1766 |
Kərim xan Zənd | Dağıdılmışdır |
| 2 | 
|
Kərim Xan Arqı | Şiraz | 1766 | 1766 1794 |
Sadıq xan Zənd Əlimurad xan Zənd Lütfəli xan Zənd |
Muzeydir |
Xanlıqlar dövrü — Qarabağ xanlığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Xan İmarəti | Xankəndi | 1745 | 1747 1751 |
Pənahəli xan | Xankəndi Dövlət Universitetinin əsas binası |
| 2 | 
|
Şahbulaq qalası | Ağdam | 1710-cu illər | 1751 | Pənahəli xan | Düşmən tərəfindən saxtalaşdırılaraq "Tiqranakert" adı verilmişdir |
| 3 | 
|
Şüşə Saray | Şuşa | 1750 | 1751 1822 |
Pənahəli xan İbrahimxəlil xan Mehdiqulu xan Cavanşir |
İşğal edilmişdir |
Bakı xanlığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Bakı xanlarının evi[10] | Bakı | 1650-ci illər | 1735 1806 |
Qulu bəy Dərgah I Mirzə Məhəmməd xan Hüseynqulu xan |
İndi tarixi-memarlıq kompleksidir |
Şirvan xanlığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Şahxəndan Sarayı | Şamaxı | 1400-cü illər | 1722 1748 |
Məhəmməd Ağa Hacı Məhəmmədəli xan Zərnavi |
1918-ci ildə ermənilər tərəfindən dağıdılmışdır |
| 2 | 
|
Vəhdət İqamətgahı | Ağsu | 1730-cu illər | 1748 1757 |
Məhəmmədsəid xan Xançobanlı | Arxeoloji Turizm Kompleksidir |
| 3 | 
|
Fit Qala Sarayı | İsmayıllı | XVIII əsr | 1757 1820 |
Abdulla bəy Ağası xan Xançobanlı Mustafa xan Xançobanlı |
Fit qalası Şirvan hökmdarlarının son iqamətgahı olmuşdur |
Şamaxı xanlığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
İçəri Saray | Şamaxı | 1690-cı illər | 1748 1786 |
Hacı Davud Sərdarbəy Qacar Heydərxan Əfşar |
1918-ci ildə quldur ermənilər tərəfindən dağıdılmışdır. |
Şəki (Nuxa) xanlığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Şəki xan sarayı[11] | Şəki | 1740-cı illər | 1743 1826 |
Hacı Çələbi Xan Cəfərqulu Xan Hüseyn Xan |
UNESCO mirasıdır. |
Quba xanlığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | .jpg)
|
Xan Sarayı | Quba | 1720-ci illər | 1726 1806 |
I Surxay Qazıqumuxlu Fətəli xan Qubalı Şeyxəli xan Qubalı |
Sovet dövründən etibarən yaşayış binası kimi istifadəyə verilmişdir |
Gəncə xanlığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 |
|
Xan Evi | Gəncə | 1700-cü illər | 1746 1828 |
Şahverdi xan Ziyadoğlu-Qacar Məhəmmədhəsən xan Ziyadoğlu-Qacar Cavad xan |
Burada ərzaq və silah anbarları da yerləşdirilib. |
Salyan xanlığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Xanağa Mülkü | Salyan | XI əsr | 1747 1791 |
İbrahim Bəy Qubadsoltan Şeyxəli xan |
Salyan Xanlığının əsas sarayı olub lakin bina XI əsrdə tikilib |
Dərbənd xanlığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Dərbəndilər Sarayı | Dərbənd | X əsr | 1747 1806 |
İmamqulu Xan Şamxalqədi Tabasaranlı Əhməd Xan |
Muzey kimi fəaliyyətdədir |
Talış xanlığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Xan Evi | Lənkəran | 1713 | 1747 1826 |
İmamqulu Xan Şamxalqədi Tabasaranlı Əhməd Xan |
Hal-hazırda Xan Muzeyi kimi fəaliyyət göstərir |
Borçalı xanlığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Ağca Qala İmarəti | Ağcaqala | XVI əsr | 1752 1755 |
Hüseynqulu xan Musaqulu xan |
Arxeoloji qazıntılar aparılır və tarixi məkandır |
İrəvan xanlığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Sərdar Saray | İrəvan | XVI əsr | 1746 1828 |
Mir Mehdi xan Həsən xan Makulu Hüseynqulu xan |
1918-ci ildə düşmən ermənilər sarayı yerlə-yeksan etmişlər |
Naxçıvan xanlığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Xan Mülkü | Naxçıvan | XVIII əsr | 1747 1828 |
Heydərqulu xan Kəngərli Şükurəli xan Kəngərli Ehsan xan Kəngərli |
Naxçıvan Şəhər Xalq Mədəniyyət Mərkəzi kimi fəaliyyət göstərir |
Cavad xanlığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Cavadqulu İmarəti | Saatlı | XVIII əsr | 1747 1801 |
Qiyas xan Həsən xan Tala İbrahim bəy |
Ailəvi istirahət mərkəzidir. |
Cənub Azərbaycan xanlıqları — Ərdəbil xanlığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Xanzadələr Sarayı | Ərdəbil | XV əsr | 1747 1808 |
Bədr xan Şahsevən Nəzərəli xan Şahsevən Nəsir xan |
Gəzinti yeridir hal-hazırda |
Xoy xanlığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Dimili Saray Kompleksi | Xoy | 1730-cu illər | 1747 1813 |
Şahbaz xan Dünbili Hüseynqulu xan Dünbili Cəfərqulu xan Xoyski |
İndi məscid kompleksidir |
Gilan xanlığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Bəylərbəyi Sarayı | Rəşt | XVI əsrin ortaları | 1747 1802 |
Əmirgünə Əfşar Ağasəfi Gilanlı Hidayətullah |
"Sipah Bank"-ın şöbə binasıdır |
Qaradağ xanlığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Çaykənarı İqamətgahı | Rəşt | XVIII əsr | 1747 1828 |
Məhəmmədkazım xan Qaradağlı Mustafaqulu xan Məhəmmədqulu xan |
Qonaq Evi kimi istifadədədir |
Marağa xanlığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Karvansara Sarayı | Marağa | XIII əsrin sonu | 1747 1802 |
Əliqulu Müqəddəm Əliməhəmməd Müqəddəm Cəfərqulu xan |
Baxımsız vəziyyətdədir |
Maku xanlığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Şəhərabad Sarayı | Maku | XVII əsr | 1747 1922 |
Əhmədsultan Xan Teymur Paşa xan Murtuzaqulu xan Bayat |
Maku İcra Hakimiyyətinin binasıdır |
Sərab xanlığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Çahartağı Sarayı | Sərab | II əsr | 1747 1822 |
Əliqulu Sadıq xan Şəqaqi Cahangir Şəqaqi |
Təbriz xanlığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
İqbaləssəltənə Sarayı | Təbriz | XIV əsrin ortası | 1747 1802 |
Nəcəfqulu Xudadat II Cəfərqulu |
Pəhləvi rejimi dövründə dağılıdmışdır |
Urmiya xanlığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Hakimiyyət Sarayı | Urmiya | 1745-ci il | 1747 1865 |
Fətəlixan Ərşadlı Azadxan Əfqan Nəcəfqulu Qasımlı |
Pəhləvi rejimi dövründə dağılıdmışdır |
Xalxal xanlığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Səfa Mülkü | Xalxal | 1740-cı illər | 1747 1809 |
Əmirgünə ağa Fərəculla Məhəmmədhüseyn |
Şəhərin qonaq evidir indi |
Zəncan xanlığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Hüqqüzarlı Sarayı | Zəncan | 1740-cı illər | 1747 1810 |
Zülfüqar Əmirli Əli Zayirli Amanulla Usanlı Avşar |
Arxeoloji Muzey bu binada yerləşir |
Səri-Pul xanlığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Xan Malikanəsi | Meymana, indiki Əfqanıstandadır | 1520-ci illər | 1747 1900 |
Hacıxan Allahyar Kamalxan |
Xarabalığa çevrilmişdir. |
Qarayilər xanlığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | .jpg)
|
Qarayi Mülkü | Herat | 1790-cı illər | 1801 1833 |
Sərdarisaq Türbət Yusifxan Türbət Sərdar Məhəmməd |
Dağıdılmışdır. |
Azərbaycan sultanlıqları — Qarabağlar sultanlığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Əsgərgərdən Evi | Şərur | 1540-cı illər | 1747 1803 |
Zəlzələ nəticəsində ağılıb |
İlisu sultanlığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Atamanlar İmarətgahı | Qax | 1550-ci illər | 1562 1844 |
Adıgörklü bəy Alxas bəy Daniyal sultan |
Dövlət tərəfindən qorunur |
Ərəş sultanlığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Sultanlıq İqamətgahı | Ağdaş | 1570-ci illər | 1747 1795 |
Xəlifə Ərdoğdu Məlik Əliməhəmməd Təkəli Məlik Əlihüseyn Xan |
Bir müddət karvansara kimi fəaliyyət göstərmişdir, hal-hazırda icra hakimiyyətinin binasıdır. |
Çors sultanlığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Şahzadə Sarayı | Maku | 1720-ci illər | 1749 1770 |
Şərəfxan | İstirahət mərkəzidir |
Şəmşəddil sultanlığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Qonaqqarşılama Qəsri | Tovuz | 1530-cu illər | 1747 1801 |
Allahverdi Zülqədər Sultan Əli Nəsib Sultan |
Səfəvi İmperiyası dövründə tikilib |
Pəmbək-Şörəyel sultanatlığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Padşah Mülkü | Gümrü | 1720-ci illər | 1768 1809 |
Məmməd xan Budaq sultan |
Səfəvi İmperiyasının dövründə tikilib |
Qazax sultanlığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Avey Sarayı | Qazax | 1730-cu illər | 1747 1801 |
Əliağa Salahlı Mustafa ağa Arif |
Müəllimlər Seminariyası bu binaya köçürülmüşdür |
Qutqaşın sultanlığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Dağ Qala Saray | Qəbələ | V əsr | 1747 1797 |
Hacı Səfi Sultan Kalbalı Sultan Hacı Nəsrulla |
Hal-hazırda rayonun cənubunda arxeoloji qazıntı işləri aparılmaqdadır |
Car-Balakən Azad Camaatlığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Zaqatala Qalası | Zaqatala | 1820-ci illər | 1825 1833 |
Hacı Mahmud | Mühafizə olunan tarixi abidədir |
Qacar İmperiyası
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Alcaraz Qala | Tehran | III əsr | 1782 1797 |
Ağa Məhəmməd şah Qacar | Hazırda Tehranın ən məşhur turist zonalarından biridir |
| 2 | 
|
Fərəhabad Mülkü | Mazandaran | 1590-cı illər | 1797 1834 |
Fətəli şah Qacar | Məscid kimi fəaliyyət göstərir |
| 3 | 
|
Salamiyyə Ev (Gülüstan Kompleksi) | Tehran | 1530-cu illər | 1834 1848 |
Məhəmməd şah Qacar | Muzeydir |
| 4 | 
|
Gülüstan Sarayı | Tehran | 1320-ci illər | 1848 1870 |
Nasirəddin şah Qacar | UNESCO-nin Mədəni İrs Siyahısına daxil edilmişdir |
| 5 | 
|
Niavərən İmarəti | Tehran | 1820-ci illər | 1870 1896 |
Nasirəddin şah Qacar | Hazırda İran prezidentinin sarayıdır |
| 6 | 
|
Firdovsi Bağı Evi | Təcriş | 1840-cı illər | 1896 1907 |
Müzəffərəddin şah Qacar | İndi Film Muzeyi kimi fəaliyyət göstərir |
| 7 | 
|
Mələkrüba İqamətgahı | Buşehr | 1840-cı illər | 1907 1909 |
Məhəmmədəli şah Qacar | Muzeydir |
| 8 | 
|
Sədabad sarayı | Tehran | 1840-cı illər | 1909 1926 |
Əhməd şah Qacar | İran Ayətullahının Sarayıdır |
Cəbəl Şammar Əmirliyi
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Qışlaq Saray | Hail | XIX əsrin əvvəlləri | 1836 1921 |
Abdullah bin Rəşid Bəndər Əl-Rəşid Abdullah bin Mütib |
Xalq bazarına çevrilib. |
Muğan Müvəqqəti Hərbi Diktaturası
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Göytəpə Qəza Nümayəndəliyi | Cəlilabad | 1850-ci illər | 1918 1919 |
Lazar Biçexarov | Burada Göytəpə Bələdiyyəsi yerləşir |
Qaşqayıstan xanlığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Səadət Sarayı | Şiraz | 1877 | 1903 1937 |
İsmayıl xan Qaşqay Nəsir xan |
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövrü
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
İcra Binası | Bakı | 1900 | 1918 1920 |
Məhəmməd Əmin Rəsulzadə |
Araz Türk Cümhuriyyəti
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Qərərgah Binası | Naxçıvan | 1810-cu illər | 1918 1919 |
Əmir bəy Əkbərzadə |
Cənub-Qərb Qafqaz Cümhuriyyəti
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Başçı Binası | Qars | 1910-cu illər | 1918 1919 |
İbrahim bəy Cahangirzadə | Rus arxitekturasında tikilən bina indi Bələdiyyə binasıdır |
Sentrokaspi Diktaturası
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Tacirlər Sarayı | Bakı | XX əsrin əvvəli | 1918 | E. Kuzmınskiy | Zadəgan Dadaşovların tikdirdiyi bu saray indi Nizami Gəncəvi adına Milli Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyidir |
Muğan Sovet Respublikası
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 |
|
Xan Evi | Lənkəran | 1713 | 1918 1919 |
Denis Çirkin | Hal-hazırda Xan Muzeyi kimi fəaliyyət göstərir |
Gilan Sovet Sosialist Respublikası
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
İcraiyyə Mərkəzi | Rəşt | 1895 | 1920 1921 |
Mirzə Kiçik xan | Hal-hazırda İcra Hakimiyyətinin binası kimi fəaliyyət göstərir |
Azadıstan
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Şəhər Mərkəzi Hökumət İcraiyyəsi Binası | Təbriz | 1501 | 1920 | Şeyx Məhəmməd Xiyabani | Təbriz Şəhər İcra Hakimiyyətinin binasıdır |
Azərbaycan Milli Hökuməti (Azərbaycan Demokrat Firqəsi)
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Saatlı Qüllə Sarayı | Təbriz | 1921 | 1945 1946 |
Seyid Cəfər Pişəvəri | Hazırda Təbriz Şəhər Qonaqqarşılama Mərkəzidir |
Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
İsmailiyyə Binası | Bakı | 1908 | 1920 1933 |
Mirzə Davud Hüseynov Nəriman Nərimanov Yelena Stasova |
|
| 2 | _edited.jpg)
|
De-Burun Sarayı | Bakı | 1891 | 1933 1947 |
Mircəfər Bağırov | |
| 3 | Hökumət Evi | Bakı | 1937 | 1947 1979 |
Mircəfər Bağırov İmam Mustafayev Heydər Əliyev |
||
| 4 | 
|
Prezident Aparatı | Bakı | 1977 | 1979 1991 |
Heydər Əliyev Əbdürrəhman Vəzirov Ayaz Mütəllibov |
Muxtariyyətlər
[redaktə | mənbəni redaktə et]Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti
[redaktə | mənbəni redaktə et]Qeyd: 1923–1990-cı illərdə Dağlıq Qarabağ Sovet Sosialist Muxtar Vilayəti olaraq adlandırılmışdır.
| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
"Ulduz" Prezident İqamətgahı | Xankəndi | 1910-cu illər | 1923–1991 | Mənsurzadə Elman Zamaryev Styopa Vaqif Cəfərov |
Xanlıq dönəmində tikilən bu bina hal-hazırda qondarma rejimin prezident aparatı binasıdır. |
Naxçıvan Muxtar Respublikası
[redaktə | mənbəni redaktə et]Qeyd: 1924–1990-cı illərdə Naxçıvan Muxtar Sovet Sosialist Respublikası adlandırılmışdır.
| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Məclis Sarayı | Naxçıvan | 1920-ci illər | 1924 hal-hazırda |
Bahadır Vəlibəyov Afiyəddin Cəlilov Vasif Talıbov |
2010-cu illərdə binada abadlıq işləri götülmüşdür |
Ən son dövrdə
[redaktə | mənbəni redaktə et]Müstəqil Azərbaycan Dövləti
[redaktə | mənbəni redaktə et]| № | Şəkli | Adı | Yer | Tikilmə tarixi | İstifadə dövrü | İstifadə edənlər | Əlavə məlumatlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
"Zuğulba" iqamətgahı | Bakı | 1830 | 1991 2004 |
Ayaz Mütəllibov İsa Qəmbər Əbülfəz Elçibəy |
|
| 2 | Gülüstan Sarayı[12] | Bakı | 1891 | 2004 hal-hazırda |
İlham Əliyev |
Həmçinin bax
[redaktə | mənbəni redaktə et]İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Сургуладзе Н. И. Из истории государственного строя Сефевидского Ирана (чиновники финансового ведом-ство). Автореферат канд.дис., Тбилиси, 1979.
- ↑ "Çehəl Sütun Sarayı (İsfahan)_Səfəvi rəsmləri_II hissə". 2017-03-21 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-23.
- ↑ Y. Yusifov – Qədim Şərq tarixi, Bakı, 1994
- ↑ "Stuart J. Kaufman – Modern hatreds: the symbolic politics of ethnic war, Стр. 56". 2012-01-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-08-31.
- ↑ "Massoume Price – Iran's diverse peoples: a reference sourcebook, səh 5". 2012-01-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-08-31.
- ↑ "Əbu Şamə əl-Maqdisi: "Dvin Azərbaycan şəhəridir."". 2022-05-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-08-31.
- ↑ Левиатов, 1944. səh. 19
- ↑ Naxçıvan Ensiklopediyası. I cild (Təkmilləşdirilmiş və yenidən işlənmiş ikinci nəşr). Naxçıvan: AMEA Naxçıvan bölməsi. V. Y. Talıbov. 2005. səh. 112. ISBN 5-8066-1468-9.
- ↑ Ərk Qalası dağılır Arxivləşdirilib 2016-03-04 at the Wayback Machine Azadlıq Radiosu
- ↑ Саламзаде, 1964. səh. 82
- ↑ Əfəndizadə, Rəna. Архитектура Советского Азербайджана. Москва: Стройиздат. 1968. səh. 316.Orijinal mətn (rus.)
Побывавший в этих краях друг А. С. Пушкина генерал Н. Н. Раевский в 1826 г. писал своим родным: «Я нахожусь в лагере, … 1769 от Нухи, столицы Шекинского ханства… Страна, которую я проезжаю, восхитительна, наш лагерь стоит в лесу граната, тамарисков, чинар… Нуха чудесна, это Бахчисарай на высшей ступени. В ней 14 000 жителей, 3000 домов и живописное расположение у подножья Дагестанских гор. Там имеется дворец прежних ханов этого края, который очень красив и о котором Бахчисарайский дворец даёт только слабое представление…»
- ↑ http://gulustansarayi.az/about.html Arxivləşdirilib 2018-06-05 at the Wayback Machine Gülüstan Sarayı Haqqında