Bax: vağya. Pəri xanım həmin axsam yatıb aləmi-vəyğada gördü ki, butası Qurbani Gəncəyə gəlib. (“Qurbani”)
Bax: aləmi-zürr. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)
Ruhlar aləmi. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) İnanca görə yaradılışdan öncə ruhlar aləmi olmuşdur və ruhlar aləmi-zərdə yaşamışlar
Tutmaq, saxlamaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Başqası üçün bir şey almaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Yırtıcı, ovçu (quş haqqında). (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Oturmuşdum mən xan kimi, Göz yaşım axdı qan kimi
1. Zəbt edilmək, tutulmaq; yaxalanmaq, əsir edilmək. 2. Gücdən düşmək. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Alıb-vermək. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Adlı-sanlı, şöhrətli. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Tanrıdan dövlət istərəm, Qaxetdə bir bağım ola! İçində mərmər hovuzu, Alişan otağım ola!
Yürüş. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Yürüş etmək. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
ərəb. əllaf Taxıl, un, yem, ot və s. alveri edən tacir. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) İsabalı göz gəzdirirdi, gördü meydanın aşağı tərəfində bir allaf
Dastanda məcazlarda işlənir. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Çənlibeldən səni deyib gəlmişəm, Alma gözlüm, qız birçəklim Qırat, gəl!
Almasatan. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Pərizad xanım burda qalsın, indi eşit almaçıdan. Koroğlu almaçıya dönə-dönə tapşırmışdı ki, onun gəlişini heç
Gözü su içməmək. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Biz heç bundan almırıq. (“Həmzənin Qıratı aparmağı”) (“Həmzə-Teymur”)
Qiymətli daş // təşbeh kimi işlədilir. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Almasdan qılıncdır, poladdan yeyə, Çeynərəm dəmiri, üflərəm göyə, Olaram çərxəki,
Bax: almas. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Qaşların kamandı, kirpiyin almaz, Hər yandan oxlasan, yaram sağalmaz
Alban. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Qızıl. Hər zaman çəkərəm yası, Silinməz könlümün pası; Sərimin getməz sevdası Altun kəmər belə düşdü
Qızıl. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Rəğib bundan keçməsin, Namərd mətləbə yetməsin, broy! Altun kəmər incitməsin, Yar, belinə qurban olayım!
Hazır, müntəzir. Bülbül gül üstündə eyləyir səda, Hər kəs öz işinə olub amada, İnsanlar tamamən çatır murada, Yetibdi mətləbə şadan olubdu
Bax: amada.
O biri, o tərəf, əks tərəf. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Elə, onun kimi. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Orada, o yanda. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
1. Sonra, ondan sonra. 2. Onun üçün, o səbəbdən. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Heyrət, şaşqınlıq: “anı uçdu”, yəni bihuş olub-qaldı, ağlı başından getdi. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası) Onu
Bir vaqiə, mənzərə qarşısında çaşıb-qalmaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Kükrəmək, hayqırmaq; gurultulu, qorxunc səslər çıxarmaq (aslan kimi heyvanlar); inləmək, mızıldamaq (kiçik, bala heyvanlar)
O yan, o tərəf. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Koroğlu çölə çıxmışdı, dolana- dolana gəlib çıxdı Ağ qayaya
Dərhal. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Anlamaq, başa düşmək. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Mahru xanım xotkarın sözlərindən anşırdı ki, qardaşı bu neçə gündə niyə narahatmış
Ləngər vura-vura. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
ər. ərəq + fars. çin Qiymətli parçadan, çox vaxt tirmədən tikilib, üstü güləbətin (zərli) və ya ipək sapla naxışlanmış baş geyimi; təsək
Bax: araxçın. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Koroğlu durnanın başındakı çıqqanı yolub, Eyvazın araqçınına sancdı
1. İstirahət yeri, dayanılan yer; məskən, mənzil. 2. Məcazi mənada: qəbir mənasında. Dastanda birinci mənada işlənir
1. Bəzəkli, bəzənmiş. 2. Nizam və qaydası olan. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Məclis arasteydi, söhbətin keçdi, Könül sərxoş oldu, yoluna düşdü, Namən
Bax: arastə. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Elə ki məclis arəstə oldu, hər kəs öz yerini tutdu, xotkar dedi
Nizam və qaydada olmaq. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)
Həlqə. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Karvan, qəriblikdə olanın yanına göndərilən şəxs, xəbər aparan. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Siçan-siçovul qəbilindən heyvan. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Yaxası düyməli, beli büzməli (və ya büzməsiz) üst paltar. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Baxdı ki, bu atlı əynində çuxa, ayağında başmaq, qanovuz arxal
Təmiz, saf, xalis, duru, parlaq, pak. Müasir dilimizdə aydan arı, sudan duru ifadəsinin tərkibində və arıtlamaq, artlamaq, arınmaq feillərinin kökündə
Arıq sözünün azaltma dərəcəsi; arıqtəhər. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Paşa gördü xalxalda iki uzun orta, arığınağ, çöpüylü qulan bağlanıb, bildi ki,
Boğazını arıtmaq: öskürməklə boğazını təmizləmək. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Vəzir qurcalandı, boğazını arıtdı, içini çəkdi
Zühur edən, ortaya çıxan. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Görmürsənmi, heç Allah da kasıbın tərəfində deyil! Təzəcə Hüseynəli xandan xilas olmuşduq, Əmi
1. Arxa, ard, dal. 2. Kömək, köməkçi. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Arxac; yazda sürünün dincəldiyi yer; ətəyi. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
1. İnad, sözə qulaq asmayan. 2. İki divar və ya iki dirək arasına qoyulan ağac. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)