Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • AM

    is. [ər. “əvam” söz. təki] Adi xalq kütləsi, adi camaat, adi adamlar (xas ziddi). Bəzm əhlinə növbət ilə ver cam; Həm xas riayət eylə, həm am! Füzuli

    Tam oxu »
  • AMAC

    is. [fars.] klas. Nişanə, hədəf, nişangah. Kim, İbni-Səlami etdi gərdun; Amaci-xədəngi-ahi-Məcnun. Füzuli

    Tam oxu »
  • AMADƏ

    zərf [fars.] Hazır, hazırlanmış, müntəzir. Keçən şəb bir məkanda bir nigarisadə gördüm mən; Xədəngi-qəmzəsin can almağa amadə gördüm mən

    Tam oxu »
  • AMADƏLİK

    is. Hazırlıq, hazır vəziyyət, müntəzirlik. Üç-dörd günün müddətində hamı müntəxib olunan kəslər göründü və hamısı şurişə meyil və amadəlik göstərirdil

    Tam oxu »
  • AMAL

    is. [ər. “əməl” söz. cəmi] tənt. Qayə, məqsəd, arzu, ümid, dilək. Mən gedərsəm, var olsun amalım! Yaşasın şəhriyari-hürriyyət! M

    Tam oxu »
  • AMALQÁMA

    [fr. əsli ərəbcədən] kim. Bəzi metalların civə ilə əmələ gətirdiyi ərinti, xəlitə. Amalqama maye yarımmaye və ya bərk halda ola bilər

    Tam oxu »
  • AMAN

    is. [ər.] 1. Əmin-amanlıq, əmniyyət, təhlükəsizlik, qorxusuzluq, dinclik. 2. Möhlət, macal, imkan. □ Aman vermək – macal vermək, imkan vermək, vaxt ve

    Tam oxu »
  • AMAN-ZAMAN

    sif. dan. Tək, var-yox, yalnız, vahid. Aman-zaman bir oğlu var

    Tam oxu »
  • AMANABƏND

    bax amanatabənd

    Tam oxu »
  • AMANATABƏND

    zərf 1. Bir şeyi etməyə hazır, bəhanə gözləyən, bir himə bənd, işarəyə bənd. 2. Sınıq-salxaq, davamsız; uçulmaq, dağılmaq, yıxılmaq üzrə olan

    Tam oxu »
  • AMANI

    bax amanatabənd

    Tam oxu »
  • AMANSIZ

    sif. Rəhmsiz, mərhəmətsiz, rəhm bilməyən, mərhəmət bilməyən; barışmaz. Amansız zərbə. Amansız ölüm. Düşmənlərə qarşı amansız (z

    Tam oxu »
  • AMANSIZCA

    zərf Amansız bir surətdə, rəhm etmədən, yazığı gəlmədən; çox sərt bir surətdə. Amansızcasına mübarizə etmək

    Tam oxu »
  • AMANSIZCASINA

    zərf Amansız bir surətdə, rəhm etmədən, yazığı gəlmədən; çox sərt bir surətdə. Amansızcasına mübarizə etmək

    Tam oxu »
  • AMANSIZLIQ

    is. Rəhmsizlik, mərhəmətsizlik; barışmazlıq, sərtlik; şiddət. Mübarizənin amansızlığı. – Bütün bunlar, elə bil, düşmənlərin amansızlığını, inad və qət

    Tam oxu »
  • AMAZONLAR

    cəm. [yun. xüs. is.-dən] mif. Qədim yunan əsatirində: Qara dəniz sahillərində yaşamış və qonşu ölkələrə basqınlar etmiş cəngavər qadınlar

    Tam oxu »
  • AMBIL

    is. məh. Xışa qoşulmuş öküzlərin birinci cütü. Qulaməli kəlləri hayqırıb … ambıl kəlinin yanı ilə addımladı

    Tam oxu »
  • AMBIR

    is. xüs. Dəmirçilərin, nalbəndlərin işlətdiyi iri kəlbətin

    Tam oxu »
  • AMBIRAĞIZ

    is. xüs. Məftil kəsmək üçün kiçik kəlbətin

    Tam oxu »
  • AMBİ́SİYA

    is. [fr.] Lovğalıq, təkəbbür, təşəxxüs, iddia etmə

    Tam oxu »
  • AMBULATÓRİYA

    is. [lat.] tib. Xəstəxanadan kənar müalicə müəssisəsi. Ambulatoriya binası. Ambulatoriya müalicəsi

    Tam oxu »
  • AMERİKALI

    is. Amerika Birləşmiş Ştatlarının əhalisinə mənsub olan şəxs. Drayzer sadə amerikalıların faciəli taleyini təsvir edirdi

    Tam oxu »
  • AMERİKAN

    is. Amerika Birləşmiş Ştatlarının əhalisinə mənsub olan şəxs. Drayzer sadə amerikalıların faciəli taleyini təsvir edirdi

    Tam oxu »
  • AMERİKANİ́ZM

    [xüs. is.-dən] 1. Amerika millətçiliyi. 2. Amerika Birləşmiş Ştatlarında ingilis dili xüsusiyyəti

    Tam oxu »
  • AMFİ́BİYA

    [yun.] 1. zool. Həm quruda, həm də suda yaşayan heyvan. 2. bot. Həm quruda, həm də suda bitən bitki. 3

    Tam oxu »
  • AMFİTEÁTR

    [yun.] 1. Qədim yunanlarda və romalılarda: ətrafında tamaşaçılar üçün yarımdairə şəklində pillə-pillə yüksələn yerlər olan tikili, tamaşagah

    Tam oxu »
  • ÁMFORA

    is. [lat.] Yağ və şərab saxlamaq üçün iki şaquli qulplu yumurta formalı qab. Amfora çox vaxt rəsmlərlə bəzədilirdi

    Tam oxu »
  • AMİL₁

    is. [ər.] Bir prosesin, hadisənin hərəkətverici qüvvəsi, səbəbi. Hava, torpaq və su kimi təbii amillər insanın həyatında olduqca böyük rol oynayır

    Tam oxu »
  • AMİL₂

    is. [ər.] köhn. Tacir müvəkkili, ticarət agenti. İstanbulda, Bakıda, Tiflisdə, Batumda onun [Hacı Kamyabın] amilləri var idi

    Tam oxu »
  • AMİLLİK

    is. köhn. Amil vəzifəsi və işi (bax amil2). [Oğlu atasına:] Rəhman tacir, neçə vaxtdır, mənim dalımca gəzir, məni özünə amilliyə çağırır… Ə

    Tam oxu »
  • AMİN

    [ər. əsli qədim yəh.] din. Qəbul olsun, arzun yerinə yetsin, olsun (adətən dua və sənaların axırında söylənir)

    Tam oxu »
  • AMİNXAN

    [ər. amin və fars. xan] din. Amin deyən, amin oxuyan

    Tam oxu »
  • AMİR

    is. [ər.] Buyuran, əmr edən, hökm edən; başçı, böyük. Millətə çatdıqca qəm, əyyaş idik; Hakimə yar, amirə qardaş idik

    Tam oxu »
  • AMİRANƏ

    zərf və sif. [ər. amir və fars. …anə] Əmr edərcəsinə, hökm edərcəsinə. Mən istərəm çıxarmağa könlümdən eşqini; Qılmaq itaət əmrimə, pək amiranədir

    Tam oxu »
  • AMİRLİK

    “Amir”dən mücər. …Mənim bir Şərq kişisi amirliyi ilə dediyim sözlər onu [qızı] təəccübləndirməyə bilməzdi

    Tam oxu »
  • AMMA

    bağl. 1. Cümlələri, habelə cümlə üzvlərini (əsasən həmcins üzvləri) birləşdirərək qarşılıq bildirir. …Amma şirin dilli, açıq qabaqlı; Könül aşinası, h

    Tam oxu »
  • AMMİÁK

    [yun.] kim. Azot ilə hidrogen birləşməsindən əmələ gələn kəskin qoxulu rəngsiz qaz. – Mədən gübrələri ammiak şorasından ibarətdir

    Tam oxu »
  • AMMÓNİUM

    [yun.] kim. Bir çox duzların tərkibində olan, sərbəst halda tapılmayan, tərkibi azot və hidrogendən ibarət olan atomlar qrupu (texnika və kənd təsərrü

    Tam oxu »
  • AMNİ́STİYA

    [yun.] Ali dövlət orqanının qərarı ilə məhkəmə tərəfindən iş kəsilmiş şəxslərin cəzasının yüngülləşdirilməsi, yaxud onların cəzadan tamamilə azad edil

    Tam oxu »
  • AMÓRF

    sif. [yun.] Formasız, şəkilsiz. Təbiətdə amorf maddələr kristallara nisbətən azdır. □ Amorf dillər dilç

    Tam oxu »
  • AMORTİZÁSİYA

    [lat.] 1. iqt. Avadanlığın işlənməsi nəticəsində dəyərinin getdikcə azalması. 2. tex. Xüsusi mexanizmlərin köməyi ilə avtomobil, təyyarə və s

    Tam oxu »
  • AMORTİZÁTOR

    [fr.] Avtomobil, təyyarə və s. maşın və cihazlarda zərbənin təsirini azaldan mexanizm. Yaylı amortizator

    Tam oxu »
  • AMPÉR

    [xüs. is.-dən] fiz. Elektrik cərəyanı gücünün ölçü vahidi. Mütləq amper

    Tam oxu »
  • AMPERMÉTR

    [xüs. is. amper və yun. metr] fiz. Elektrik cərəyanı şiddətini ölçmək üçün cihaz. Ampermetrin daxili müqaviməti

    Tam oxu »
  • AMPİ́R

    [fr.] sənət. I Napoleonun imperatorluğu dövründə Fransada meydana gəlmiş bədii üslub (əsasən memarlıqda və tətbiqi incəsənətdə)

    Tam oxu »
  • AMPLİTÚDA

    [lat.] fiz. 1. Rəqs edən cismin tarazlıq vəziyyətindən uzaqlaşdığı nöqtələr arasındakı məsafə. Rəqs amplitudası

    Tam oxu »
  • ÁMPLUA

    [fr.] 1. Aktyorun xüsusiyyətinə görə ifa etdiyi müəyyən rollar dairəsi. Sənətdə Ərəblinskinin ampluası möhtəşəm qəhrəmanlar rolu idi

    Tam oxu »
  • ÁMPUL

    is. [lat.] tib. İçində dərman maddələri saxlamaq üçün hər tərəfi qapalı şüşə borucuq

    Tam oxu »
  • AMYÖB

    [yun.] zool. Təkhüceyrəlilərə mənsub olub, şirin suda yaşayan və daimi forması olmayan mikroskopik (adi gözlə görünməyən) ibtidai heyvan

    Tam oxu »
  • AN

    is. [ər.] Ən cüzi bir zaman, ləhzə, dəm, bir gözqırpımlıq müddət. □ Bir an – bir saniyə, bir dəqiqə. Bir an onu gözündən qoymadı

    Tam oxu »