1. sif. Arpaya aid və mənsub olan. 2. is. Atların azı dişlərindəki çökəklik, çuxur
is. dan. Pivə
[lat.] kim. Asan əzilən, kövrək, boz, ya sarı rəngli qeyri-metal; kimyəvi element. Arsenin bütün birləşmələri çox zəhərli maddələrdir
cəm. kim. Arsenit turşusu duzları
sif. Arı, həyası olmayan; həyasız, utanmaz, sırtıq, üzlü. Arsız adam. – Arsıza bir sillə kar eləməz. (Məsəl)
bax arsız
bax arsızca(sına). Arsız-arsız danışmaq. Arsız-arsız gülmək. – [Səlim:] Hələ arsız-arsız fit də çalırsan
zərf və sif. Həyasızcasına, utanmazcasına. Arsızcasına danışmaq. Arsızcasına hərəkət
f. Həyasızlaşmaq, abırsızlaşmaq, izzəti-nəfsini itirmək
“Arsızlaşmaq”dan f.is
f. Daha da həyasızlaşmaq, arsız olmaq; sırtıqlaşmaq, izzəti-nəfsini itirmək
is. Həyasızlıq, utanmazlıq, sırtıqlıq, abırsızlıq. Yaxınlaşan faytonçu isə hər şeyi arsızlıqla yola verməyə çalışır, bəzən ağlamsınır, lakin yenə də c
bax aslan. □ Arslan ürəkli – cəsur, igid, heç şeydən qorxmayan
nida. Yerimək, hərəkət etmək üçün komanda əmri. Arş, irəli! Arş, unut qəmləri! Qaçma bəlalar qabağından geri
is. Metrik ölçü sistemi qəbul olunanadək işlədilən uzunluq ölçüsü (0,71 metrə bərabərdir). [Əsgər bəy:] Təbrizdə arşını bir abbasıya alınan çit burada
bax arşınmalçı
“Arşınlamaq”dan f.is
f. köhn. 1. Arşın ilə ölçmək. 2. məc. dan. Veyllənmək, dolaşmaq, boşboşuna gəzmək. [Qadir:] Əlin şalvar cibində küçələri arşınlayırsan
məch. Arşın ilə ölçülmək
sif. Bir arşın uzunluğunda, enində, ya dərinliyində olan. Arşınlıq quyu. // Rəqəmlərlə. [Veys:] Çiynimdə mən dörd arşınlıq girdini … meşədən gətirəndə
is. köhn. Dalında boğçada arşınmalı gəzdirib satan adam. [Qızlar xoru:] Arşınmalçı, mal göstər; Bir-bir yerə sal göstər
is. Arşınmalı satma işi, bəzzazlıq. [Gülçöhrə:] Amma, məncə, arşınmalçılıq pis iş deyil ki, o da tacir kimi bir şeydir
is. Toxunma mallar: çit, mahud, bez və s.; parça
is. köhn. dan. Arşınmalçı, bəzzaz, arşınmalı satan tacir. [Əziz bəy:] Nə karədir ki, bir arşınölçən mənim adaxlıma göz dikə! M
f.sif. Getdikcə çoxalan, böyüyən; getdikcə güclənən, şiddətlənən. Küləyin artan sürəti
[rus.] Müəyyən şərtlərlə birlikdə işləmək üçün düzəldilən təsərrüfat birliyi; birləşmə, şirkət. Balıqçılıq arteli
is. Artel üzvü
sif. anat. Arteriyaya aid olan, arteriya ilə əlaqədar olan. Arterial qan
[yun.] tib. Arteriya divarlarının qalınlaşıb bərkləşməsindən ibarət xəstəlik; arteriya sklerozu. Arterioskleroz, əsasən, yaşlı adamlarda müşahidə olun
[yun.] anat. Qanı ürəkdən bədənin müxtəlif üzvlərinə aparan damar. Arteriya sistemi
quyusu [fr.] Suyu təbii təzyiq altında özbaşına çıxan dərin quyu. Artezian sularının basqısı. – Bu su artezian quyuları vasitəsilə yerin altından çıxı
zərf köhn. Bir qədər artıq, bir qədər çox, azacıq çox; daha artıq, artıq. [Ağa Mərdan:] Məni Hacı Qafurun arvadı yaraşıqlı görsə, əlbəttə, artıcaq say
zərf və sif. 1. Çox, çoxlu, xeyli, olduqca, çoxlu miqdarda. [Fəxrəddin:] Mən dünyada hər şeydən artıq yaltaq adamlardan iyrənirəm
zərf Həddən artıq, lüzumundan artıq. // Lüzumsuz, yersiz. Artıq-artıq danışmaq. Artıq-artıq sözlər söyləmək
1. sif. və zərf Artıq, lüzumsuz, yersiz, münasibətsiz. [Səlimnaz xanım:] Mən bu cavan canımdan xeyir görməyim, balam, əgər mən ona artıq-əskik söz dem
f. dan. Bir şeyin və ya xörəyin başından bir qədər yeyib, artığını qoymaq
zərf dan. Müəyyən edilmiş, nəzərdə tutulmuş miqdardan artıq; üstəlik, əlavə. Artıqlaşa üç manat verdim
zərf dan. Həddən artıq, lüzumundan artıq, artıqlaması ilə. Artıqlığınca yemək
is. 1. Çoxluq, bolluq. [Nadir] iztirabının artıqlığından bozarıb qızarırdı. B.Talıblı. 2. Üstünlük, yüksəklik
zərf köhn. Hamıdan artıq, daha artıq. Gəl mənim tədbiri-bihudəmdə sən bir səy qıl; Kim olam bu dərdə artıqraq giriftar, ey həkim! Füzuli
sif. Çox tamahkar
is. Tamahkarlıq, acgözlülük. Artıqtamahlıq etmək. – [Gülsənəm:] [Hümmətəli] artıqtamahlıq eləyib, vəssalam! M
is. 1. Sayca, həcmcə və s. artma; artan miqdar. Bəxti bir yanıqlı ah çəkdi: – Artımı çox azdır… S.Rəhimov
sif. Çox artım verən, çox artan, çox artıb törəyən; bərəkətli, məhsuldar. Artımlı düyü
sif. Artım verməyən, artmayan, artıb törəməyən; bərəkətsiz
“Artırılmaq”dan f.is
“Artırmaq”dan məch. Müqaviləyə yeni maddələr artırılmaq. Maşının sürəti artırılmaq. Vəzifəsi artırılmaq
“Artırmaq”dan f.is