top. İlan, əqrəb kimi sancan heyvanlar. Səfər kişi bir-bir barmaqlarını qatlayaraq saydı: – İlan-çayandan xəbəriniz varmı? Mir Cəlal
sif. İlan və əqrəb kimi heyvanlar çox olan yer. Mərkəzdən uzaq, …kol-koslu, ilan-çayanlı bir düzdə Güllücə kəndi bina olmuşdu
1. top. Cürbəcür sürünən heyvanlar; həşərat. 2. sif. dan. məc. Pis, oxunması mümkün olmayan, cızma-qara, anlaşılmaz
is. zool. Dəyirmiağızlılar sinfindən ilanabənzər ibtidai onurğalı heyvan
is. bot. Alp zonasında daşlı yamaclarda bitən boz tükcüklərlə örtülü çoxillik ot bitki. İlanbaşıotu … bəzən zibilli yerlərdə bitir
is. dan. Ayaqda, qolda yara şəklində baş verən sümük vərəminin xalq arasında adı
is. Kiçik ilan, ilan balası
sif. İlan çox olan, ilan yaşayan. İlanlı yer. – İlanlı çöllərdə şəhərlər saldıq; Dəyişdik dünyanın xəritəsini
is. İlan çox olan yer
is. bot. Gövdəsi buğum-buğum, quraqlığa davamlı çoxillik ot (yem bitkisi kimi istifadə olunur)
is. İlanı müxtəlif üsullarla özünə ram edib, onunla tamaşa göstərən adam. Dolanır bağrını ilanoynadan; Bir də ki dərvişlər əlində kəşkül
bax ilanvari. İlansayağı yol dağların döşündən burularaq, kəmər kimi aşağıya doğru enir… M.İbrahimov
is. bot. Yumurtavari başlıqlı və salxımşəkilli qısa saplaqlı çiçəkləri olan soğanaqlı çoxillik bitki
is. bot. Qırmızı meyvəli yabanı kol bitki və onun meyvəsi
sif. İlan kimi, ilana oxşar; qıvrılıb uzanan, əyri-üyrü. İlanvari boru. İlanvari yol. – Bir neçə gün sonra Telli balkonda durub getdikcə incələşib göz
is. zool. Qartallar fəsiləsindən ilan yeyən quş
sif. Qıvrılıb uzanan, əyriüyrü, dolanbac. İlanyolu (z.) dağa çıxdıq
zərf Hər ildən bir. İlaşırı istirahət yerini dəyişmək
bax əlavə
zərf İldən-ilə, il keçdikcə. Tuf belə dövrana ki, bədtər olur; Seyri-fələk, dövri-zaman ilbəil. M.Ə.Sabir
is. zool. 1. Əksərən balıqqulağına oxşar bərk çanaq içərisində yaşayan yumşaq bədənli molyusk. Tənək və sədəf ilbizlərinin öyrənilməsindən aydın oldu
is. 1. İlbiz çox olan yer. Evin dalı ilbizlikdir. 2. məc. Adam sancma, əlaltından, gizlindən iş görmə
zərf Hər il keçdikcə, getdikcə. Vətənimizin qüdrəti ildən-ilə artır
is. Havada yığılmış atmosfer elektrikinin çox vaxt əyri-üyrü zolaq şəklində ani parıltısı. İldırım çaxmaq
sif. 1. Çox vaxt ildırım çaxan. Ətəyində dalğalanan heyvanlar; İldırımlı dağlar, çöllər bizimdir! A.Şaiq
bax ulduz
is. Hər hansı bir tarixi və b. hadisədən daha bir il keçdiyini göstərən gün. Müharibənin ildönümü. Şairin ölümünün ildönümünə həsr olunmuş gecə
(ixtisarı …la, …lə) qoş. Qoşulduğu sözlə bəzən (samitlə qurtaranda) bitişik, bəzən də (saitlə qurtaranda) ayrı yazılıb aşağıdakı mənalarda işlənir: a)
zərf [ər.] 1. Həmişə, daima, nəhayətsiz, sonsuz olaraq. 2. Heç bir vaxt, bir daha, qətiyyən, əbədən. İlələbəd sizə ayaq basmaram
“İlə” sözünün qədimi forması. Aşıq gəlir saz ilən; Ördək ilən qaz ilən; Yar məni yola saldı; Evdən ərkinaz ilən
bax irəli. [Balaqardaş:] Kababdan iləri bir az çörək-pendir … gətir, qoçaq! N.Vəzirov. Mən də evdən apardığım saxsı çanağı iləri sürdüm
is. 1. Paltarın yaxasında, qolunda, cibinin ağzında və b. yerində düyməni və ya qarmağı keçirmək üçün sapdan, qaytandan düzəldilən balaca yarıq və ya
“İlgəkləmək”dən f.is
f. İlgək vurmaq, ilgək açmaq
“İlgəklənmək”dən f.is
f. İlgək tikilmək, ilgək vurulmaq, ilgək açılmaq. Köynəyin yaxası ilgəklənib
sif. 1. İlgəyi olan. İlgəkli yaxa. 2. Halqa şəklində düyünlənmiş. İlgəkli ip. – Kapitanın yanındakı qarabuğdayı uşaq qayığın baş tərəfindəki ucu ilgək
sif. İlgəyə oxşar, ilgək kimi
bax ilgəkşəkilli
is. qəd. Ansızın hücum, basqın, düşmən torpağına süvari hücumu. □ İlğar etmək – ansızın hücum etmək, basqın etmək
is. məh. Quru (susuz) çöllərdə buxarın yerə yayılıb uzaqdan su kimi görünməsi hadisəsi; sərab. Bizim Əmirxan da ilğımlar kimi; Gah gözə görünür, gah q
is. [ər.] Bitişdirmə, birləşdirilmə, qatma, qatılma; əlavə etmə, əlavə edilmə; qoşma, qoşulma. □ İlhaq etmək – birləşdirmək, bitişdirmək, qatmaq
is. Zorla bitişdirən, qəsbkar, qəsbkarlıq siyasəti yeridən
is. [ər.] 1. Yaradıcılıq zamanı özünü göstərən ruhlanma halı, yaradıcı fikrin yüksəlişi; ruhlanma, təb
is. İlham verən, ruhlandıran, şövqləndirən, ruh və yaradıcılıq qüvvəsi verən şəxs. Odur ilhamçısı şerin, sənətin… S
“İlhamlandırmaq”dan f.is
f. İlham vermək, ilham oyatmaq, şövqləndirmək, ruhlandırmaq
“İlhamlanmaq”dan f.is
f. İlhama gəlmək, vəcdə gəlmək, ruhlanmaq. Gözəl mənzərə şairi ilhamlandırır
sif. Coşqun, ehtiraslı, ilhamla dolu. İlhamlı şair. – S.Vurğunun dərin ilhamlı lirikası, xalq ruhunun əzəmətini ifadə edən tarixi dramları, … epik poe