[ lat. inter –
…arasında və ing. net – şəbəkə] Bütün dünyada milyonlarla kompyuter vahid informasiya sisteminə birləşdirilən, elmi bilgilərin, işgüzar, əyləncəli və b. məlumatların azad mübadiləsi üçün ən geniş imkanlara malik olan qlobal kompyuter şəbəkəsi. İnternet səhifələrində yer alan materiallar. İnternetə qoşulmaq. İnternet vasitəsilə məktublaşmaq.
Tor (internet)
Tor (ing. The Onion Router) internetdə senzuradan yayınma alətlərindən biridir. O, istifadəçilərə onlayn məxfiliklərini qorumaq üçün yaradılıb, bu alət vasitəsilə internet istifadəçilərinin məlumatlarının veb saytlar və onlayn cəsuslar tərəfindən ələ keçirilməsi çətinləşdirilir. Tor istifadəçilərə imkan yaradır ki, məxfiliklərini təmin etməklə bərabər internetə daxil olduqları ərazidə baxılmasına qadağa qoyulmuş məlumatlara çıxış əldə etsinlər. Tor istifadəçilərin internet bağlantısını və məlumatlarını bir sistem vasitəsilə yönəldir, bu sistem təsadüfi seçilmiş relelərdən ibarətdir. Bu, təmin edir ki, istifadəçilərin məlumatlarının istəmədikləri insanlar tərəfindən əldə edilməsi demək olar ki, qeyri-mümkün olsun. Bildirişlərə görə, Azərbaycanda TOR-un saytı rəsmi olaraq bloklanmışdır
Tor, şəbəkə - (ing. grid, rus. сетка, решетка) - düzbucaq altında kəsişən iki xətlər qrupu. Məsələn, elektron cədvəl sətirlər və sütunlar şəklində olan tordan ibarətdir; displeyin ekranı şaquli və üfüqi nöqtələrin (piksellərin) torudur.
Türkmənistanda internet
Türkmənistanda internet — Türkmənistandakı istifadəçilər üçün nəzərdə tutulan internet şəbəkəsinin bir hissəsidir. Türkmənistanda internet azadlığının vəziyyəti dünyanın bir çox dövlətləri ilə müqayisədə göstəricisi aşağı səviyyədədir.
== Tarixi ==
Saparmurat Niyazov (Türkmənbaşı) dövründə internet qeyri-rəsmi olaraq qadağan edildi. Aşqabaddakı ilk İnternet provayderi Türkmənistan şirkəti Türkməntelecom tərəfindən yaradılmışdır. Prezident Qurbanqulu Berdiməhəmmədovun seçilməsindən sonra internet sürətlə inkişaf etməyə başladı. Bu münasibətlə Berdiməhəmmədov televiziya çıxışında demişdir:
17 fevral 2007-ci ildə Aşqabadda iki internet kafe fəaliyyətə başladı. Bir saatlıq internet istifadəsi 4 avrodan bir qədər az oldu. Bütün ali təhsil müəssisələrinin və tədqiqat institutlarının tələbələri və əməkdaşları, Türkmənistan Mərkəzi Elmi Kitabxanasının oxucuları internetdən pulsuz istifadə edə bilirlər. 2013-cü ildə məhdudiyyətsiz internet tarifləri yaradıldı, Türkməntelecom-un xidmətlərinin ümumi dəyəri azaldı, mobil operator Altın Asır 4G LTE şəbəkəsini təqdim etdi.
== Dövlət nəzarəti ==
YouTube, Facebook, Twitter, Live Journal, kremlin.ru, VKontakte kimi tanınmış saytlar, lenta.ru, russian.rt.com kimi xəbər saytları, habelə WhatsApp, WeChat, Viber kimi messencerlərindən istifadə olunur.
Çat (internet)
Onlayn çat və ya onlayn söhbət (ing. online chat) — mətn mesajlarının göndəricidən alıcıya İnternet üzərindən real vaxt rejimində ötürən kommunikasiya. Digər iştirakçıların tez cavab verməsini təmin etmək üçün söhbət mesajları əsasən qısa olur. Bu sayədə danışığa bənzər bir hiss yaranır ki, bu da söhbəti İnternet forumları və e-poçt kimi digər mətn əsaslı onlayn kommunikasiyadan fərqləndirir. Onlayn çat nöqtədən nöqtəyə kommunikasiya üçün, birdən çox alıcıya məlumat göndərmək və səs və video çat üçün nəzərdə tutula bilər. Veb konfrans xidmətinin bir funksiyası da ola bilər.
Daha sadə izahla, onlayn söhbət ilk növbədə hər hansı birbaşa mətn əsaslı və ya video əsaslı (Vebkamera), ani mesajlaşma, IRC, talker, çox istifadəçili zindan və ya onlayn oyunlardakı təkbətək və ya qrup söhbəti ola bilər. Onlayn söhbət ifadəsi "qeyri-rəsmi söhbət" mənasını verən chat sözündən gəlir. Onlayn söhbətə müvadiq veb əsaslı proqramlar daxildir. Veb konfrans daha spesifik onlayn xidmətdir və tez-tez xidmət kimi satılır və satıcı tərəfindən idarə olunan veb serverdə yerləşdirilir.
İnternet-asılılıq
İnternet-asılılıq (en. Internet аddiction) – psixi nasazlıq, daima İnternetə bağlanmaq arzusu və vaxtında İnternetdən çıxmanın istifadəçi üçün çox çətin olmasıdır. İnternet-asılılıq müasir dövrdə çox geniş müzakirələrə səbəb olsa da, onun statusu hələlik qeyri-rəsmidir. Belə ki, İnternet-asılılıq bir xəstəlik kimi psixi xəstəliklər təsnifatına (DSM-IV) daxil edilməmişdir.
İnternet-asılılıq anlayışı ilk dəfə 1994-cü ildə psixiator Kimberli Yanq tərəfindən söylənilmişdir. 1997-1998-ci illərdə bu problemlə əlaqədar tədqiqat və məsləhətçi-dioqnostik xidmətlər yaradılmışdır.
İnternet-banner
İnternet-banner yaxud Banner reklamı — veb-səhifədə pulsuz xidmətlər, yaxud əvəz-əvəz ödəniş (PAYMENT IN RETURN) təmin edən üçüncü tərəfin yerləşdirdiyi reklam. Daha çox istifadə olunan veb-saytlar (məsələn, www.weather.com kimi) banner reklamları vasitəsilə dəstəklənir. “Banner” veb-səhifədə məhz belə reklamlar üçün ayrılmış sahədir.
1994-cü ilin oktyabr ayının 27-də dünyanın ilk onlayn kommersiya jurnalı Hotwired öz səhifələrində ilk banner yerləşdirib. Bu gündən 15 il sonra tək ABŞ-da internet-reklamın həcmi 20 milyard dollar dəyərləndirilmişdir.
İlk banner deyəndə "AT&T" telekommunikasiya şirkətinin "Did you ever clicked your mouse right here? You will!" çağırışlı banneri nəzərdə tutulur. Onun təsvir ölçüləri 468 x 60 piksel olub.
Maraqlıdır ki, Şəbəkədə ilk reklam Mosaic Netscape 0.9 – ilk rəsmi brauzerin təqdim olunmasından 12 gün sonra yerləşdirilib. Artıq bu sürəti internet-reklam sahəsinin uğurunun başlanğıcı adlandırmaq olar.
İnternet-folklor
İnternet-folklor — internet folkloru (post-folklor, medialor, nyuslor, texlor, folknet, netlor, şəbəkə folkloru, internetdəki folklor, e-folklor, kiberfolklor, kiberflor, kompüter) — İnternet rabitəsindəki multimedia xalq sənəti. XX əsrin son rübündən başlayaraq müstəqil bir fenomen olaraq meydana gəlmiş və inkişaf etmişdir; nəzəri olaraq folklorun əsasını təşkil edən yaradıcı kütləvi ünsiyyətin şəbəkə platformalarına köçürülməsi (yeni folklor janrlarını canlandıran və ənənəvi janr sistemini yenidən quran) hesab olunur.
== İnternet-folklor tarixinin öyrənilməsi ==
İnternet folkloru tarixən şəhər folklorunun ənənəvi janrlarının yayılmasının yeni (elektron) istiqamətlərinin meydana çıxması kontekstində nəzərdən keçirilmişdir (məsələn, çap dövrü üçün “fakslor” yaxud “kserokslor” imza ilə komik şəkillər) ; V.Foks "paperlore-computer art", "şifahi folklorun qeyri şifahi formaları" və imeyl - məsələn, təsadüfi ünvanlarda piramida şəklində poçtları təmsil edən "kompüter" anlayışından istifadə etmişdir. 1980-ci illərdən başlayaraq, Barbara Kirşenblat-Cimblerin əsərlərində ümumiləşdirilən erkən internet formaları ilə folklorun kompüterləşdirilmiş formaları intensiv şəkildə öyrənilmişdir .C. Dorst (1990), “vasitəçiliyə qarşı olan münasibət” konsepsiyasını kompüter vasitəçiliyi şəraitində mövcud olan müxtəlif folklor formalarına postulyasiya edərək folklor və kütləvi informasiya vasitələri arasında ziddiyyəti göstərmişdir.
Deril Dans, internet folklorunun rəqəmsaldan əvvəlki dövrdə hər hansı bir sənət növü üzərində qələbəsinin qaçılmaz olduğunu qeyd edir (s. 647; Dans "texlor" ifadəsini istifadə edir); Robert Qlen Hovardın tədqiqatında da ədəbiyyatın icmalı verilmişdir. Bu tədqiqat işində müəllif qeyd edir ki, internet məkanında əraziyə görə deyil, “xəyali bir dövlət” olaraq lokallaşdırılmış bir qrupa aid olduğuna işarə edən kommunikativ sahənin yalnız o hissəsini düzgün şəkildə "xalq" adlandırmaq olar. Bu "xalq sənəti" həm rəsmiyyətə, həm də kütlə mədəniyyətinə qarşı çıxmalıdır.
İnternetin ictimai və özəl həyatın bütün formalarına sürətlə nüfuz etməsi folklorşünaslar tərəfindən folklor formalarının yeni şəraitdə inkişafının şərti və eyni zamanda tədqiqatçıların - folklor mütəxəssislərinin birbaşa müşahidə yolu ilə sabit məlumat alması üçün bir fürsət kimi öyrənilmişdir. Müxtəlif hadisələrə kütləvi reaksiyalar (faciəli hadisələr də daxil olmaqla), diqqətlə təhlil edilmiş və "qara yumor"un digər formalardan üstün olduğu aşkar edilmişdir.
İnternet
İnternet (internus — daxili və inter — arasında; Internet — şəbəkə) — TCP/IP protokolu istifadə edərək müxtəlif qurğuları birləşdirən qarşılıqlı bağlanmış kompüter şəbəkələrinin qlobal sistemi, şəbəkəsidir. Bu qlobal şəbəkəyə bir birilə optik, elektron, wifi və digər vasitələr ilə qlobal və ya lokal şəkildə bağlanmış şəxsi, biznes, hökumət, təhsil və s. şəbəkələr daxildir. "İnternet" sözü ilk dəfə olaraq 1990-cı ildə kəşf olunub. 1994-cü ildə ilk dəfə olaraq İnternetdən elektron kommersiya məqsədilə istifadəyə başlanılıb.
Müasir dövrdə İnterneti aşağıdakı kimi xarakterizə etmək olar:
hökumət təsisatları, universitetlər, şirkətlər və multimedia formasında (mətndən tutmuş videotəsvirə və səslərə kimi) elektron xidmətləri təklif edən digər təşkilatları – çoxsaylı şəbəkələri birləşdirən nəhəng ümumdünya elektron şəbəkəsi;
kompüter rabitə kanalı;
tutumlu ixtisaslaşmış informasiya serverlərinə çıxışı mümkün edən və elektron poçtu təmin edən qlobal kompüter şəbəkəsi;
bütün dünyada milyonlarla kompüteri vahid informasiya sisiteminə birləşdirilən, elmi bilgilərin, işgüzar, əyləncəli və b. məlumatların azad mübadiləsi üçün ən geniş imkanlara malik olan qlobal kompüter şəbəkəsi. Məsələn, internet səhifələrində yer alan materiallar, internetə qoşulmaq, internet vasitəsilə məktublaşmaq.
1958-ci ildə SSRİ-nin kosmosa ilk süni peyki buraxması ABŞ-ni müasir texnologiyaların inkişafını sürətləndirməyə sövq etdi. Bu məqsədlə yaradılmış xüsusi tədqiqat agentliyi olan DARPA yerüstü məlumat ötürülməsinin sürətləndirilməsi yönündə tədqiqatlara başladı.
İnternet-kafe
İnternet kafe (ing. Internet cafe ~ ru. Интернет-кафе ~ tr.İnternet kafe) – İnternetdən istifadə imkanı verən ictimai müəssisə. Adətən, İnternet-kafedə qəlyanaltı etmək, kofe (yaxud başqa içkilər) içmək, söhbətləşmək olar. Bəzi müəssisələrdə İnternetdən istifadə pulsuzdur və giriş qiymətinə daxil edilir. Evdə İnternetə çıxışı olan fərdi kompüteri olmayanlar, yaxud özgə şəhərdə olan və evə məktub yazmaq istəyənlər üçün İnternet kafelər çox əlverişlidir.
== Ədəbiyyat ==
İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 996 s.
İnternet-kazino
İnternet-kazino ( ing. Internet casino ~ ru. Интернет-казино ~ tr. İnternet casino) – İnternet üzərindən qumar oyunları oynamağa imkan verən sayt və ya proqram. Onlayn kazino (ONLINE CASINO), yaxud virtual kazino (VIRTUAL CASINO) da adlandırılan ilk belə kazino 1997-ci ildə ABŞ-də açılıb.
Oyunların təşkili üçün iki texnologiya mövcuddur: kazino saytından xüsusi proqram təminatını sərt diskə endirmək, yaxud onlayn texnologiyadan istifadə etmək (daha çox bu texnologiyadan istifadə olunur). Adətən, İnternet-kazinoda istər real pula, istərsə də “fantik”ə (“konfet kağızı”na) oynamaq olar. Pul qoymağı/götürməyi müxtəlif üsullarla etmək olar: kredit kartları, bank köçürmələri, xüsusi kazino kartları, onlayn ödəmə sistemləri (Webmoney, Moneybookers, NETELLER) və s. vasitəsilə. İnternet-kazinodakı oyunlar adi kazinolardakı kimidir: poker, ruletka, bləkcek, oyun avtomatları (videopokerlər və videoslotlar).
İnternet arxivi
Internet Archive — 1996-cı ildə San-Fransiskoda Bryuster Keyl tərəfindən əsası qoyulmuş qeyri-kommersiya təşkilatı. Arxiv, veb-səhifələrin surətlərini, qrafik materialları, video və audioyazıları, proqram təminatını toplayır. Arxiv, toplanmış materialın uzunmüddətli arxivləşdirilməsini və geniş oxucu kütləsi üçün öz məlumat bazalarına pulsuz giriş hüququ təmin edir. Arxivin bəyan edilmiş məqsədləri — internet texnologiyaları dövründə bəşəriyyətin mədəni-tarixi dəyərlərini qorumaq, elektron kitabxananın yaradılması və dəstəklənməsidir.
2012-ci ilin oktyabrında Arxivdə toplanan materialların ölçüsü 10 petabayta çatdı. 2014-cü ilin oktyabrına olan məlumata görə, Arxivdə 430 milyard veb-səhifə toplanıb.
Arxivin serveri San-Fransiskoda, güzgü serverləri Yeni İsgəndəriyyə kitabxanasında və Amsterdamda yerləşir. 2007-ci ildən Arxiv hüquqi olaraq kitabxana statusuna malikdir.
İnternet cəmiyyəti
İnternet cəmiyyəti (ing. ISOC – İnternetin rəhbər orqanlarından olan beynəlxalq ictimai qeyri-kommersiya qurumu. 1992-ci ildə qurulan bu təşkilat şəbəkə standartlarına və protokollarına nəzarət edir. Onun tərkibinə 150-dən çox təşkilat, o cümlədən IETF, IAB daxildir.
== İstinadlar ==
== Ədəbiyyat ==
İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 996 s.
İnternet forumu
İnternet forumu (ing. Internet forum) – veb-saytın ziyarətçilərinin ünsiyyətini təşkil etmək üçün veb-proqramlar sinfi. Forumun işinin mahiyyəti istifadəçilərin (forum iştirakçılarının) müzakirə etmək üçün müəyyən mövzular yaratmaları və bu mövzular daxilində məlumat göndərməklə müzakirələr aparmalarından ibarətdir. Ayrıca götürülmüş mövzu, əslində, tematik qonaq kitabıdır. İstifadəçilər elan olunmuş mövzu haqqında şərhlər verə, onunla bağlı suallar verə və cavablar ala, eləcə də özləri başqa istifadəçilərin suallarını cavablandıra və onlara məsləhətlər verə bilərlər. Mövzu daxilində sorğular (səsvermə) da keçirilə bilər. Suallar və cavablar forumun verilənlər bazasında saxlanılır və gələcəkdə həm forum iştirakçıları, həm də istənilən İnternet istifadəçisi üçün faydalı ola bilər. Forumların mövzuları həyatın bütün sahələrini əhatə etməklə çox rəngarəng ola bilər.
== Ədəbiyyat ==
İsmayıl Calallı (Sadıqov), "İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti", 2017, "Bakı" nəşriyyatı, 996 s.
İnternet iqtisadiyyat
İnternet iqtisadiyyatı — sistemli şəkildə təşkil olunmuş, İnternet vasitəsilə iqtisadi agentlər arasında qarşılıqlı əlaqə əsasında qurulmuş çoxsəviyyəli strukturdur.
Geniş mənada, İnternet iqtisadiyyatı – məhsuldar qüvvələrin inkişafının yeni bir mərhələsi olub, İnternetin cəmiyyət həyatında, iqtisadiyyatda rolunun artması, ÜDM-də İnternet məhsullarının və xidmətlərinin payının artması, insanların effektiv qarşılıqlı əlaqəsini, dünya informasiya resurslarına əlyetərliliyi, İnternet məhsullarına və xidmətlərinə sosial və şəxsi tələbatı təmin edən qlobal İnternet məkanının yaradılması ilə xarakterizə olunan iqtisadi fəaliyyət sferasıdır.
Beləliklə, İnternet iqtisadiyyatı elektron iqtisadiyyatın inkişafının nəticəsidir. Buna uyğun olaraq, İnternet iqtisadiyyatının elementləri elektron iqtisadiyyatın bütün sistemlərinin inkişafına öz töhfəsini verir.
İnternet iqtisadiyyatı - İnternetdəki iqtisadi agentlər arasında təşkilatlanmış çoxsəviyyəli strukturların qarşılıqlı əlaqə şəbəkəsini nəzərdə tutur. Bu münasibətlər özündə yeni informasiya texnologiyalarının və informasiya məhsullarının yaradılmasını, telekommunikasiya və provayder xidmətlərinin göstərilməsini, elektron biznesi, elektron bazarları, elektron birjaları, İnternetbankinqi, teleişi və s. əks etdirir.
== İnternet iqtisadiyyatı üçün 12 qayda ==
Amerika alimi K.Kelli İnternet iqtisadiyyatı üçün 12 qayda işləyib hazırlamışdır:
1. Rabitə qanunu: əgər qovşaqların sayı N ədədi olaraq artırsa, onda əlaqələrin sayı NxN-ə bərabər olur.
2.
İnternet iqtisadiyyatı
İnternet iqtisadiyyatı — sistemli şəkildə təşkil olunmuş, İnternet vasitəsilə iqtisadi agentlər arasında qarşılıqlı əlaqə əsasında qurulmuş çoxsəviyyəli strukturdur.
Geniş mənada, İnternet iqtisadiyyatı – məhsuldar qüvvələrin inkişafının yeni bir mərhələsi olub, İnternetin cəmiyyət həyatında, iqtisadiyyatda rolunun artması, ÜDM-də İnternet məhsullarının və xidmətlərinin payının artması, insanların effektiv qarşılıqlı əlaqəsini, dünya informasiya resurslarına əlyetərliliyi, İnternet məhsullarına və xidmətlərinə sosial və şəxsi tələbatı təmin edən qlobal İnternet məkanının yaradılması ilə xarakterizə olunan iqtisadi fəaliyyət sferasıdır.
Beləliklə, İnternet iqtisadiyyatı elektron iqtisadiyyatın inkişafının nəticəsidir. Buna uyğun olaraq, İnternet iqtisadiyyatının elementləri elektron iqtisadiyyatın bütün sistemlərinin inkişafına öz töhfəsini verir.
İnternet iqtisadiyyatı - İnternetdəki iqtisadi agentlər arasında təşkilatlanmış çoxsəviyyəli strukturların qarşılıqlı əlaqə şəbəkəsini nəzərdə tutur. Bu münasibətlər özündə yeni informasiya texnologiyalarının və informasiya məhsullarının yaradılmasını, telekommunikasiya və provayder xidmətlərinin göstərilməsini, elektron biznesi, elektron bazarları, elektron birjaları, İnternetbankinqi, teleişi və s. əks etdirir.
== İnternet iqtisadiyyatı üçün 12 qayda ==
Amerika alimi K.Kelli İnternet iqtisadiyyatı üçün 12 qayda işləyib hazırlamışdır:
1. Rabitə qanunu: əgər qovşaqların sayı N ədədi olaraq artırsa, onda əlaqələrin sayı NxN-ə bərabər olur.
2.
İnternet kafe
İnternet kafe (ing. Internet cafe ~ ru. Интернет-кафе ~ tr.İnternet kafe) – İnternetdən istifadə imkanı verən ictimai müəssisə. Adətən, İnternet-kafedə qəlyanaltı etmək, kofe (yaxud başqa içkilər) içmək, söhbətləşmək olar. Bəzi müəssisələrdə İnternetdən istifadə pulsuzdur və giriş qiymətinə daxil edilir. Evdə İnternetə çıxışı olan fərdi kompüteri olmayanlar, yaxud özgə şəhərdə olan və evə məktub yazmaq istəyənlər üçün İnternet kafelər çox əlverişlidir.
== Ədəbiyyat ==
İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 996 s.
İnternet marketinqi
İnternet marketinqi (ing. internet marketing) — müştərilərə məhsul və ya xidmət satmaq və onlarla münasibətlərini idarə etmək üçün ənənəvi onlayn marketinqin bütün aspektlərindən istifadə təcrübəsi.
İnternet marketinqi sosial medianın tanıdılması (SMM), axtarış sisteminin optimallaşdırılması (SEO), e-poçt marketinqi, axtarış motoru marketinqi (SEM), gələn marketinq, ortaq marketinq və digər sahələri əhatə edir.
İnternet marketinqindən istifadə edərkən fiziki təmaslar tələb olunmur ki, bu da ofislərin və ya nümayəndəliklərin saxlanılması xərclərini azaldır.
== İnternet marketinqinin tərifi ==
Müasir ədəbiyyatda İnternet marketinqinin çoxlu tərifi var. Məsələn:
İnternet marketinqi — İnternetin hipermedia mühitində klassik marketinq nəzəriyyələrini təşkil etmək üçün işlər, tədbirlər və manipulyasiyalar kompleksidir..
== Ümumi məlumat ==
İnternet marketinqi elektron ticarətin bir hissəsidir. Buna onlayn marketinq də deyilir. SMM, SEO, PPC, məlumat idarəçiliyi, PR, internet analitiği, müştəri inkişafı (məhsul və xidmətləri yaxşılaşdırmaq üçün müştərilərdən rəy toplamaq) kimi hissələri əhatə edə bilər.
E-ticarət və internet marketinqi internetə çıxışın genişlənməsi ilə məşhurlaşdı və hər hansı bir normal marketinq kampaniyasının ayrılmaz hissəsidir.
İnternet mem
İnternet memi və ya İnternet fenomen — internetdə və ya Kütləvi İnformasiya Vasitələrində bir neçə gün ərzində məşhurlaşmış şəxs, heyvan, hadisə, video, əşya, şəkil və s. deyilir. İnternet fenomenlər və ya internet memləri əsasən müəyyən internet saytlar və YouTube, Facebook və Twitter kimi sosial şəbəkələr vasitəsilə məşhurlaşmalar bura daxildir.
== Azərbaycanda internet memi ==
Azərbaycanda internet fenomenlərin yaranması və məşhurlaşması əsasən 21-ci əsrdən başladı. Beləki, Azərbaycanda internet istifadəçilərin sayının artması, sosial şəbəkələrin çox böyük nüfuzla istifadə edilməsi tez bir zamanda Azərbaycanda internet sayəsində məşhurlaşmış insanların meydana çıxmasına səbəb oldu. Bunlara "Prostoy vətəndaş", "Alqasım oğlanı", "Tağı Əhmədov", "Daşqınov Fəlakət Sunami oğlu", "Tı kto takoy? Davay, do svidaniya!", "Əhalinin şeyi ilə oynamayın!", "327 milyon əhali", "Toyda xeyir-dua", "Ayə, hareyə gedirsən, ayə?" və s. kimi internet hadisələr aiddir.
İnternet protokolları
Verilənlərin ötürülməsi protokolları — müxtəlif proqramlar arasında məlumatların mübadiləsi tanımlayan bir interfeys logic level müqavilələr toplusu. Bu razılaşmalar yer, avadanlıq, ayrılır proqram qarşılıqlı mesaj və səhv rəftar göndərmək üçün tutarlı bir yol müəyyən və ya interfeys ilə bağlıdır.
Standartlaşdırılmış ötürülməsi protokolu da xüsusi hardware platforma və istehsalçının (məsələn, USB, Bluetooth) bağlı deyil interfeys inkişafı (artıq fiziki səviyyədə), imkan verir.
== Şəbəkə protokolları ==
Şəbəkə Protokol - iki və ya daha arasında əlaqə və mübadilə məlumatlar şəbəkə cihazları daxil imkan verən qaydalar və hərəkətlərdən (tədbirlər ardıcıllıqla) bir sıra.
Şəbəkə protokollarının 4 siyahısı
Link Layer
Network Layer
Nəqliyyat Layer
Session Layer
Application Layer
IETF müəyyən İnternet yeni protokollar və digər protokollar - IEEE və ISO. İTU-T telekommunikasiya protokolları və formatlar ilə məşğul olur.
TCP / IP - İnternet üçün əsas olan iki protokol. Protokol TCP (Transmission Control Protocol) paketlər və üzrə ötürülən informasiya ayırır. Protokol IP (Internet Protokol) Bütün paketləri köçürülür. Sonrakı bütün hissələri qəbul olub-olmadığını yoxlamaq üçün TCP protokolu istifadə edərək. TCP bütün hissəsinin sonra alınması üçün onların təşkil və birlikdə toplanır.
İnternet provayder
İnternet xidmət provayderi (ing. Internet service provider, ISP) — internetə daxil olmaq, ondan istifadə və idarə etmək və ya orada iştirak etmək üçün xidmətlər göstərən təşkilat. ISP-lər müxtəlif formalarda təşkil edilə bilər. Məsələn, bu, kommersiya, icmaya məxsus, qeyri-kommersiya və ya başqa şəkildə özəl mülkiyyətə sahibdir.
Adətən ISP-lər tərəfindən təmin edilən internet xidmətlərinə internetə çıxış, internet tranziti, domen adının qeydiyyatı, veb-hostinq, "Usenet" xidməti və kolokasiya daxil ola bilər.
İnternet xidmət provayderi adətən istifadəçiyə internetdə mövcud olan hər şeyə çıxışı təmin edən giriş nöqtəsi və ya şlüz kimi xidmət edir. Belə bir şəbəkəni göz alma şəbəkəsi də adlandırmaq olar.
== Tarixi ==
İnternet (orijinal olaraq ARPAnet) dövlət tədqiqat laboratoriyaları və universitetlərin iştirakçı şöbələri arasında şəbəkə kimi hazırlanmışdır. Digər şirkətlər və təşkilatlar onurğa sütununa birbaşa əlaqə ilə, ya da digər əlaqəli şirkətlər vasitəsilə, bəzən UUCP kimi "dial-up" alətlərindən istifadə edərək qoşulurdular. 1980-ci illərin sonlarında internetdən kommersiya məqsədli istifadəsi baş tutmuşdur.
İnternet senzura
İnternet senzurası senzuranın ən yeni növlərindən biridi, dövlət, hökumət orqanları, İnternet provayder və internetə nəzarət etmək imkanı olan şirkət və təşkilatların istifadəçilərin İnternetdəki fəaliyyətinə nəzarət və ya qadağalar qoyması deməkdir. İnternet senzuranın aradan qaldırılması hazırda İnternetin ən böyük problemlərindən biridir və miqyasından asılı olmayaraq İnternetlə bağlı əksər şirkətlər internet senzuranın aradan qaldırılması, eləcə də İnternet senzuradan yayınma yolları axtarmaqla məşğuldurlar. Belə ki, Google və Mərkəzi Avropa Universiteti 2010-cu ilin sentyabrın 20–22-də Macarıstanın paytaxtı Budapeştdə "Azadlıqda İnternet 2010" beynəlxalq tədbirini təşkil edib bu barədə müzakirələr aparıblar. Bundan başqa müxtəlif təşkilatlar və şirkətlər İnternetdə anonimliyi təmin etmək, bloklanmış səhifələrə daxil olmağa şərait yaratmaq üçün müxtəlif onlayn alətlər (Freegate, Dynaweb, Tor, Tor körpüləri, JonDo, Puff, Your-Freedom, Ultrasurf, Tor Brauzer Bandlı, Psiphon, Hotspot Shield, GPass, GTunnel və s.) hazırlayıblar.
İnternet senzurası
İnternet senzurası senzuranın ən yeni növlərindən biridi, dövlət, hökumət orqanları, İnternet provayder və internetə nəzarət etmək imkanı olan şirkət və təşkilatların istifadəçilərin İnternetdəki fəaliyyətinə nəzarət və ya qadağalar qoyması deməkdir. İnternet senzuranın aradan qaldırılması hazırda İnternetin ən böyük problemlərindən biridir və miqyasından asılı olmayaraq İnternetlə bağlı əksər şirkətlər internet senzuranın aradan qaldırılması, eləcə də İnternet senzuradan yayınma yolları axtarmaqla məşğuldurlar. Belə ki, Google və Mərkəzi Avropa Universiteti 2010-cu ilin sentyabrın 20–22-də Macarıstanın paytaxtı Budapeştdə "Azadlıqda İnternet 2010" beynəlxalq tədbirini təşkil edib bu barədə müzakirələr aparıblar. Bundan başqa müxtəlif təşkilatlar və şirkətlər İnternetdə anonimliyi təmin etmək, bloklanmış səhifələrə daxil olmağa şərait yaratmaq üçün müxtəlif onlayn alətlər (Freegate, Dynaweb, Tor, Tor körpüləri, JonDo, Puff, Your-Freedom, Ultrasurf, Tor Brauzer Bandlı, Psiphon, Hotspot Shield, GPass, GTunnel və s.) hazırlayıblar.
İnternet təchizatçısı
İnternet xidmət provayderi (ing. Internet service provider, ISP) — internetə daxil olmaq, ondan istifadə və idarə etmək və ya orada iştirak etmək üçün xidmətlər göstərən təşkilat. ISP-lər müxtəlif formalarda təşkil edilə bilər. Məsələn, bu, kommersiya, icmaya məxsus, qeyri-kommersiya və ya başqa şəkildə özəl mülkiyyətə sahibdir.
Adətən ISP-lər tərəfindən təmin edilən internet xidmətlərinə internetə çıxış, internet tranziti, domen adının qeydiyyatı, veb-hostinq, "Usenet" xidməti və kolokasiya daxil ola bilər.
İnternet xidmət provayderi adətən istifadəçiyə internetdə mövcud olan hər şeyə çıxışı təmin edən giriş nöqtəsi və ya şlüz kimi xidmət edir. Belə bir şəbəkəni göz alma şəbəkəsi də adlandırmaq olar.
== Tarixi ==
İnternet (orijinal olaraq ARPAnet) dövlət tədqiqat laboratoriyaları və universitetlərin iştirakçı şöbələri arasında şəbəkə kimi hazırlanmışdır. Digər şirkətlər və təşkilatlar onurğa sütununa birbaşa əlaqə ilə, ya da digər əlaqəli şirkətlər vasitəsilə, bəzən UUCP kimi "dial-up" alətlərindən istifadə edərək qoşulurdular. 1980-ci illərin sonlarında internetdən kommersiya məqsədli istifadəsi baş tutmuşdur.
İnternet təminatçısı
İnternet xidmət provayderi (ing. Internet service provider, ISP) — internetə daxil olmaq, ondan istifadə və idarə etmək və ya orada iştirak etmək üçün xidmətlər göstərən təşkilat. ISP-lər müxtəlif formalarda təşkil edilə bilər. Məsələn, bu, kommersiya, icmaya məxsus, qeyri-kommersiya və ya başqa şəkildə özəl mülkiyyətə sahibdir.
Adətən ISP-lər tərəfindən təmin edilən internet xidmətlərinə internetə çıxış, internet tranziti, domen adının qeydiyyatı, veb-hostinq, "Usenet" xidməti və kolokasiya daxil ola bilər.
İnternet xidmət provayderi adətən istifadəçiyə internetdə mövcud olan hər şeyə çıxışı təmin edən giriş nöqtəsi və ya şlüz kimi xidmət edir. Belə bir şəbəkəni göz alma şəbəkəsi də adlandırmaq olar.
== Tarixi ==
İnternet (orijinal olaraq ARPAnet) dövlət tədqiqat laboratoriyaları və universitetlərin iştirakçı şöbələri arasında şəbəkə kimi hazırlanmışdır. Digər şirkətlər və təşkilatlar onurğa sütununa birbaşa əlaqə ilə, ya da digər əlaqəli şirkətlər vasitəsilə, bəzən UUCP kimi "dial-up" alətlərindən istifadə edərək qoşulurdular. 1980-ci illərin sonlarında internetdən kommersiya məqsədli istifadəsi baş tutmuşdur.
Həbsxanalarda internet
Həbsxanalarda internet — həbsxana şəraitində məhkumların internetdən istifadə etməsi. Həbsxanalarda internetdən istifadə məhbuslara xarici dünya ilə kommunikasiya qurmağa imkan verir. Həbsxanalarda telefondan istifadə hallarında olduğu kimi nəzarət altında internetdən müxtəlif məqsədlər üçün istifadə etmək hüququ ABŞ-nin 49 islah sistemində və Kanadanın beş vilayətində təsdiqlənmişdir. Havay, Ayova, Nebraska və Nevada istisna olmaqla, hesabat verən ABŞ sistemlərinin hər biri və Kanadanın hesabat verən beş vilayətinin hamısı məhbusların təhsil proqramlarını işə salmaq üçün kompüterlərdən istifadə edir. Teletibb vasitəsilə məhbusların sağlamlıq problemlərini həll etmək üçün 36 hesabat verən ABŞ sistemi var. Həbsxanada cib telefonlarından istifadə etmək hallarında olduğu kimi nəzarətsiz formada smartfon, şəxsi notbuk və planşet vasitəsilə internetə çıxış bütün məhbuslar üçün qadağandır.
== Ölkələr üzrə ==
=== Avstraliya ===
Məhkumların kompüter qurğularına və internet resurslarına çıxışı Avstraliyada yurisdiksiyalara görə dəyişir. Bəzi ştatlarda fərdi kompüter qabiliyyətinə malik cihazların həbsxana kameralarında istifadəsinə icazə verilir, bəzilərində idarə olunan formada internetə çıxış təmin edilir, digər ştatlarda isə bütün mövcud cihazlar geri alınır. Kompüterlərdən istifadə ümumiyyətlə təhsil, qanuni məqsədlər və idarə olunan reinteqrasiya üçündür. Bu siyasətin əsası təhsil və ya hüquqi məqsədlər üçün kompüterdən istifadəyə ehtiyacı olan bütün məhbusların əlverişsiz vəziyyətdə qalmamasını təmin etməkdir.
Kanal13 İnternet Televiziyası
Kanal13 — Azərbaycanda ilk İnternet TV. 2008-ci il oktyabrın 10-dan 2022-ci ilə qədər canlı yayımlanıb.
Saytı fəaliyyət göstərən illərdə (2008–2022) Kanal13 internet televiziyasının saytında bazar günü istisna olmaqla hər gün saat 10:00-dan 22:00-dək müxtəlif verilişləri canlı izləmək mümkün olub. Kanal13 QHT-lərin, hüquq müdafiəçilərinin, gənclər təşkilatlarının, ictimai birliklərin və digər qurum və təşkilatların nümayəndələrinə söz demək, həmçinin irqindən, dilindən, dinindən, cinsindən, milliyyətindən, siyasi mənsubiyyətindən asılı olmayaraq hamı üçün bərabər efir imkanı yaratdığını bildirib.
Hal-hazırda sosial şəbəkələrdə fəaliyyətini davam etdirir.
Təsisçisi Əziz Orucovdur.
Milli İnternet Mükafatı
NETTY Azərbaycan Milli İnternet Mükafatı — Ümumdünya Şəbəkəsinin milli seqmentinin və ümumiyyətlə İT-bazarının inkişafı üçün yaradılmış informasiya texnologiyaları sahəsində Azərbaycanın birinci peşəkar mükafatı
Milli İnternet Mükafatı (dəqiqləşdirmə)
NETTY Azərbaycan Milli İnternet Mükafatı — Ümumdünya Şəbəkəsinin milli seqmentinin və ümumiyyətlə İT-bazarının inkişafı üçün yaradılmış informasiya texnologiyaları sahəsində Azərbaycanın birinci peşəkar mükafatı
NETTY 2005 Azərbaycan Milli İnternet Mükafatı
NETTY Azərbaycan Milli İnternet Mükafatı — Ümumdünya Şəbəkəsinin milli seqmentinin və ümumiyyətlə İT-bazarının inkişafı üçün yaradılmış informasiya texnologiyaları sahəsində Azərbaycanın birinci peşəkar mükafatıdır. NETTY mükafatı, başqa oxşar tədbirlərdən fərqli olaraq həm Azərbaycanda, həm də ümumiyyətlə regionda müntəzəm həyata keçirilən nadir və yeganə tədbirdir.
Azərbaycanın ən yaxşı veb-layihələrini, informasiya texnologiyaları sahəsində mütərəqqi xadimlərini üzə çıxaran və dəyərləndirən NETTY mükafatı bir-neçə il ərzində milli İnternet sahəsində ən qabaqcıl, nüfuzlu və kütləvi tədbirlərindən biri olmaqdadır.
== NETTY 2005 ==
2 aprel 2005-ci il tarixində Bakı Caz Mərkəzində NETTY 2005 Azərbaycan Milli İnternet Mükafatının qaliblərinin mükafatlandırma mərasimi keçirilmişdir. Veb-akademiklər virtual jüri vasitəsilə seçilmiş 34 nominant arasından 10 nominasiya üzrə 10 ən yaxşı saytc müəyyən etmişdirlər.
=== Qaliblər ===
Azərbaycan: ganca.net
Dövlət saytı: gov.az
İnformasiya və xəbərlər: today.az
Korporativ sayt: aznocorruption.org
Mədəniyyət və incəsənət: azmif.net
Elm və təhsil: azerislam.com
Şəxsiyyət: chingizmustafayev.com
Əyləncə: fox.az
Servis-saytlar: vescc.com
İdman: sport.az
== NETTY 2006 ==
NETTY 2006 Azərbaycan Milli İnternet Mükafatının mükafatlandırma gecəsi 8 aprel 2006-cı il tarixində Bakı Caz Mərkəzində təşkil edilmişdir. Tədbirdə veb-akademiklər virtual jüri vasitəsilə seçilmiş 34 nominant arasından 10 nominasiya üzrə 10 ən yaxşı saytı müəyyən etmişdirlər.
=== Qaliblər ===
Azərbaycan: azerbaijan.az
Dövlət saytı: din.gov.az
İnformasiya və xəbərlər: day.az
Korporativ sayt: forex-az.info
Mədəniyyət və incəsənət: uzeyir.musigi-dunya.az
Elm və təhsil: kitab.az
Şəxsiyyət: azerin.az
Əyləncə: natarsan.az
Servis-saytlar: ilk10.com
İdman: lankaranfc.com
== NETTY2007 ==
NETTY 2007 Azərbaycan Milli İnternet Mükafatının verilməsi mərasimi 27 aprel 2007-ci il tarixində Bakı Əyləncə Mərkəzində keçirilib. NETTY-nin akademikləri rəsmi şəraitdə on bir nominasiya üzrə ən yaxşı milli veb-saytların adlarını müəyyən etmişdirlər. Virtual səsverməsi nəticəsində mükafata nominant olmuş 40 iddiaçıdan müxtəlif nominasiyalar üzrə 11 qalib elan edilmişdir.
NETTY 2006 Azərbaycan Milli İnternet Mükafatı
NETTY Azərbaycan Milli İnternet Mükafatı — Ümumdünya Şəbəkəsinin milli seqmentinin və ümumiyyətlə İT-bazarının inkişafı üçün yaradılmış informasiya texnologiyaları sahəsində Azərbaycanın birinci peşəkar mükafatıdır. NETTY mükafatı, başqa oxşar tədbirlərdən fərqli olaraq həm Azərbaycanda, həm də ümumiyyətlə regionda müntəzəm həyata keçirilən nadir və yeganə tədbirdir.
Azərbaycanın ən yaxşı veb-layihələrini, informasiya texnologiyaları sahəsində mütərəqqi xadimlərini üzə çıxaran və dəyərləndirən NETTY mükafatı bir-neçə il ərzində milli İnternet sahəsində ən qabaqcıl, nüfuzlu və kütləvi tədbirlərindən biri olmaqdadır.
== NETTY 2005 ==
2 aprel 2005-ci il tarixində Bakı Caz Mərkəzində NETTY 2005 Azərbaycan Milli İnternet Mükafatının qaliblərinin mükafatlandırma mərasimi keçirilmişdir. Veb-akademiklər virtual jüri vasitəsilə seçilmiş 34 nominant arasından 10 nominasiya üzrə 10 ən yaxşı saytc müəyyən etmişdirlər.
=== Qaliblər ===
Azərbaycan: ganca.net
Dövlət saytı: gov.az
İnformasiya və xəbərlər: today.az
Korporativ sayt: aznocorruption.org
Mədəniyyət və incəsənət: azmif.net
Elm və təhsil: azerislam.com
Şəxsiyyət: chingizmustafayev.com
Əyləncə: fox.az
Servis-saytlar: vescc.com
İdman: sport.az
== NETTY 2006 ==
NETTY 2006 Azərbaycan Milli İnternet Mükafatının mükafatlandırma gecəsi 8 aprel 2006-cı il tarixində Bakı Caz Mərkəzində təşkil edilmişdir. Tədbirdə veb-akademiklər virtual jüri vasitəsilə seçilmiş 34 nominant arasından 10 nominasiya üzrə 10 ən yaxşı saytı müəyyən etmişdirlər.
=== Qaliblər ===
Azərbaycan: azerbaijan.az
Dövlət saytı: din.gov.az
İnformasiya və xəbərlər: day.az
Korporativ sayt: forex-az.info
Mədəniyyət və incəsənət: uzeyir.musigi-dunya.az
Elm və təhsil: kitab.az
Şəxsiyyət: azerin.az
Əyləncə: natarsan.az
Servis-saytlar: ilk10.com
İdman: lankaranfc.com
== NETTY2007 ==
NETTY 2007 Azərbaycan Milli İnternet Mükafatının verilməsi mərasimi 27 aprel 2007-ci il tarixində Bakı Əyləncə Mərkəzində keçirilib. NETTY-nin akademikləri rəsmi şəraitdə on bir nominasiya üzrə ən yaxşı milli veb-saytların adlarını müəyyən etmişdirlər. Virtual səsverməsi nəticəsində mükafata nominant olmuş 40 iddiaçıdan müxtəlif nominasiyalar üzrə 11 qalib elan edilmişdir.
NETTY 2007 Azərbaycan Milli İnternet Mükafatı
NETTY Azərbaycan Milli İnternet Mükafatı — Ümumdünya Şəbəkəsinin milli seqmentinin və ümumiyyətlə İT-bazarının inkişafı üçün yaradılmış informasiya texnologiyaları sahəsində Azərbaycanın birinci peşəkar mükafatıdır. NETTY mükafatı, başqa oxşar tədbirlərdən fərqli olaraq həm Azərbaycanda, həm də ümumiyyətlə regionda müntəzəm həyata keçirilən nadir və yeganə tədbirdir.
Azərbaycanın ən yaxşı veb-layihələrini, informasiya texnologiyaları sahəsində mütərəqqi xadimlərini üzə çıxaran və dəyərləndirən NETTY mükafatı bir-neçə il ərzində milli İnternet sahəsində ən qabaqcıl, nüfuzlu və kütləvi tədbirlərindən biri olmaqdadır.
== NETTY 2005 ==
2 aprel 2005-ci il tarixində Bakı Caz Mərkəzində NETTY 2005 Azərbaycan Milli İnternet Mükafatının qaliblərinin mükafatlandırma mərasimi keçirilmişdir. Veb-akademiklər virtual jüri vasitəsilə seçilmiş 34 nominant arasından 10 nominasiya üzrə 10 ən yaxşı saytc müəyyən etmişdirlər.
=== Qaliblər ===
Azərbaycan: ganca.net
Dövlət saytı: gov.az
İnformasiya və xəbərlər: today.az
Korporativ sayt: aznocorruption.org
Mədəniyyət və incəsənət: azmif.net
Elm və təhsil: azerislam.com
Şəxsiyyət: chingizmustafayev.com
Əyləncə: fox.az
Servis-saytlar: vescc.com
İdman: sport.az
== NETTY 2006 ==
NETTY 2006 Azərbaycan Milli İnternet Mükafatının mükafatlandırma gecəsi 8 aprel 2006-cı il tarixində Bakı Caz Mərkəzində təşkil edilmişdir. Tədbirdə veb-akademiklər virtual jüri vasitəsilə seçilmiş 34 nominant arasından 10 nominasiya üzrə 10 ən yaxşı saytı müəyyən etmişdirlər.
=== Qaliblər ===
Azərbaycan: azerbaijan.az
Dövlət saytı: din.gov.az
İnformasiya və xəbərlər: day.az
Korporativ sayt: forex-az.info
Mədəniyyət və incəsənət: uzeyir.musigi-dunya.az
Elm və təhsil: kitab.az
Şəxsiyyət: azerin.az
Əyləncə: natarsan.az
Servis-saytlar: ilk10.com
İdman: lankaranfc.com
== NETTY2007 ==
NETTY 2007 Azərbaycan Milli İnternet Mükafatının verilməsi mərasimi 27 aprel 2007-ci il tarixində Bakı Əyləncə Mərkəzində keçirilib. NETTY-nin akademikləri rəsmi şəraitdə on bir nominasiya üzrə ən yaxşı milli veb-saytların adlarını müəyyən etmişdirlər. Virtual səsverməsi nəticəsində mükafata nominant olmuş 40 iddiaçıdan müxtəlif nominasiyalar üzrə 11 qalib elan edilmişdir.
NETTY 2008 Azərbaycan Milli İnternet Mükafatı
NETTY Azərbaycan Milli İnternet Mükafatı — Ümumdünya Şəbəkəsinin milli seqmentinin və ümumiyyətlə İT-bazarının inkişafı üçün yaradılmış informasiya texnologiyaları sahəsində Azərbaycanın birinci peşəkar mükafatıdır. NETTY mükafatı, başqa oxşar tədbirlərdən fərqli olaraq həm Azərbaycanda, həm də ümumiyyətlə regionda müntəzəm həyata keçirilən nadir və yeganə tədbirdir.
Azərbaycanın ən yaxşı veb-layihələrini, informasiya texnologiyaları sahəsində mütərəqqi xadimlərini üzə çıxaran və dəyərləndirən NETTY mükafatı bir-neçə il ərzində milli İnternet sahəsində ən qabaqcıl, nüfuzlu və kütləvi tədbirlərindən biri olmaqdadır.
== NETTY 2005 ==
2 aprel 2005-ci il tarixində Bakı Caz Mərkəzində NETTY 2005 Azərbaycan Milli İnternet Mükafatının qaliblərinin mükafatlandırma mərasimi keçirilmişdir. Veb-akademiklər virtual jüri vasitəsilə seçilmiş 34 nominant arasından 10 nominasiya üzrə 10 ən yaxşı saytc müəyyən etmişdirlər.
=== Qaliblər ===
Azərbaycan: ganca.net
Dövlət saytı: gov.az
İnformasiya və xəbərlər: today.az
Korporativ sayt: aznocorruption.org
Mədəniyyət və incəsənət: azmif.net
Elm və təhsil: azerislam.com
Şəxsiyyət: chingizmustafayev.com
Əyləncə: fox.az
Servis-saytlar: vescc.com
İdman: sport.az
== NETTY 2006 ==
NETTY 2006 Azərbaycan Milli İnternet Mükafatının mükafatlandırma gecəsi 8 aprel 2006-cı il tarixində Bakı Caz Mərkəzində təşkil edilmişdir. Tədbirdə veb-akademiklər virtual jüri vasitəsilə seçilmiş 34 nominant arasından 10 nominasiya üzrə 10 ən yaxşı saytı müəyyən etmişdirlər.
=== Qaliblər ===
Azərbaycan: azerbaijan.az
Dövlət saytı: din.gov.az
İnformasiya və xəbərlər: day.az
Korporativ sayt: forex-az.info
Mədəniyyət və incəsənət: uzeyir.musigi-dunya.az
Elm və təhsil: kitab.az
Şəxsiyyət: azerin.az
Əyləncə: natarsan.az
Servis-saytlar: ilk10.com
İdman: lankaranfc.com
== NETTY2007 ==
NETTY 2007 Azərbaycan Milli İnternet Mükafatının verilməsi mərasimi 27 aprel 2007-ci il tarixində Bakı Əyləncə Mərkəzində keçirilib. NETTY-nin akademikləri rəsmi şəraitdə on bir nominasiya üzrə ən yaxşı milli veb-saytların adlarını müəyyən etmişdirlər. Virtual səsverməsi nəticəsində mükafata nominant olmuş 40 iddiaçıdan müxtəlif nominasiyalar üzrə 11 qalib elan edilmişdir.
NETTY 2009 Azərbaycan Milli İnternet Mükafatı
NETTY Azərbaycan Milli İnternet Mükafatı — Ümumdünya Şəbəkəsinin milli seqmentinin və ümumiyyətlə İT-bazarının inkişafı üçün yaradılmış informasiya texnologiyaları sahəsində Azərbaycanın birinci peşəkar mükafatıdır. NETTY mükafatı, başqa oxşar tədbirlərdən fərqli olaraq həm Azərbaycanda, həm də ümumiyyətlə regionda müntəzəm həyata keçirilən nadir və yeganə tədbirdir.
Azərbaycanın ən yaxşı veb-layihələrini, informasiya texnologiyaları sahəsində mütərəqqi xadimlərini üzə çıxaran və dəyərləndirən NETTY mükafatı bir-neçə il ərzində milli İnternet sahəsində ən qabaqcıl, nüfuzlu və kütləvi tədbirlərindən biri olmaqdadır.
== NETTY 2005 ==
2 aprel 2005-ci il tarixində Bakı Caz Mərkəzində NETTY 2005 Azərbaycan Milli İnternet Mükafatının qaliblərinin mükafatlandırma mərasimi keçirilmişdir. Veb-akademiklər virtual jüri vasitəsilə seçilmiş 34 nominant arasından 10 nominasiya üzrə 10 ən yaxşı saytc müəyyən etmişdirlər.
=== Qaliblər ===
Azərbaycan: ganca.net
Dövlət saytı: gov.az
İnformasiya və xəbərlər: today.az
Korporativ sayt: aznocorruption.org
Mədəniyyət və incəsənət: azmif.net
Elm və təhsil: azerislam.com
Şəxsiyyət: chingizmustafayev.com
Əyləncə: fox.az
Servis-saytlar: vescc.com
İdman: sport.az
== NETTY 2006 ==
NETTY 2006 Azərbaycan Milli İnternet Mükafatının mükafatlandırma gecəsi 8 aprel 2006-cı il tarixində Bakı Caz Mərkəzində təşkil edilmişdir. Tədbirdə veb-akademiklər virtual jüri vasitəsilə seçilmiş 34 nominant arasından 10 nominasiya üzrə 10 ən yaxşı saytı müəyyən etmişdirlər.
=== Qaliblər ===
Azərbaycan: azerbaijan.az
Dövlət saytı: din.gov.az
İnformasiya və xəbərlər: day.az
Korporativ sayt: forex-az.info
Mədəniyyət və incəsənət: uzeyir.musigi-dunya.az
Elm və təhsil: kitab.az
Şəxsiyyət: azerin.az
Əyləncə: natarsan.az
Servis-saytlar: ilk10.com
İdman: lankaranfc.com
== NETTY2007 ==
NETTY 2007 Azərbaycan Milli İnternet Mükafatının verilməsi mərasimi 27 aprel 2007-ci il tarixində Bakı Əyləncə Mərkəzində keçirilib. NETTY-nin akademikləri rəsmi şəraitdə on bir nominasiya üzrə ən yaxşı milli veb-saytların adlarını müəyyən etmişdirlər. Virtual səsverməsi nəticəsində mükafata nominant olmuş 40 iddiaçıdan müxtəlif nominasiyalar üzrə 11 qalib elan edilmişdir.
NETTY Azərbaycan Milli İnternet Mükafatı
NETTY Azərbaycan Milli İnternet Mükafatı — Ümumdünya Şəbəkəsinin milli seqmentinin və ümumiyyətlə İT-bazarının inkişafı üçün yaradılmış informasiya texnologiyaları sahəsində Azərbaycanın birinci peşəkar mükafatıdır. NETTY mükafatı, başqa oxşar tədbirlərdən fərqli olaraq həm Azərbaycanda, həm də ümumiyyətlə regionda müntəzəm həyata keçirilən nadir və yeganə tədbirdir.
Azərbaycanın ən yaxşı veb-layihələrini, informasiya texnologiyaları sahəsində mütərəqqi xadimlərini üzə çıxaran və dəyərləndirən NETTY mükafatı bir-neçə il ərzində milli İnternet sahəsində ən qabaqcıl, nüfuzlu və kütləvi tədbirlərindən biri olmaqdadır.
== NETTY 2005 ==
2 aprel 2005-ci il tarixində Bakı Caz Mərkəzində NETTY 2005 Azərbaycan Milli İnternet Mükafatının qaliblərinin mükafatlandırma mərasimi keçirilmişdir. Veb-akademiklər virtual jüri vasitəsilə seçilmiş 34 nominant arasından 10 nominasiya üzrə 10 ən yaxşı saytc müəyyən etmişdirlər.
=== Qaliblər ===
Azərbaycan: ganca.net
Dövlət saytı: gov.az
İnformasiya və xəbərlər: today.az
Korporativ sayt: aznocorruption.org
Mədəniyyət və incəsənət: azmif.net
Elm və təhsil: azerislam.com
Şəxsiyyət: chingizmustafayev.com
Əyləncə: fox.az
Servis-saytlar: vescc.com
İdman: sport.az
== NETTY 2006 ==
NETTY 2006 Azərbaycan Milli İnternet Mükafatının mükafatlandırma gecəsi 8 aprel 2006-cı il tarixində Bakı Caz Mərkəzində təşkil edilmişdir. Tədbirdə veb-akademiklər virtual jüri vasitəsilə seçilmiş 34 nominant arasından 10 nominasiya üzrə 10 ən yaxşı saytı müəyyən etmişdirlər.
=== Qaliblər ===
Azərbaycan: azerbaijan.az
Dövlət saytı: din.gov.az
İnformasiya və xəbərlər: day.az
Korporativ sayt: forex-az.info
Mədəniyyət və incəsənət: uzeyir.musigi-dunya.az
Elm və təhsil: kitab.az
Şəxsiyyət: azerin.az
Əyləncə: natarsan.az
Servis-saytlar: ilk10.com
İdman: lankaranfc.com
== NETTY2007 ==
NETTY 2007 Azərbaycan Milli İnternet Mükafatının verilməsi mərasimi 27 aprel 2007-ci il tarixində Bakı Əyləncə Mərkəzində keçirilib. NETTY-nin akademikləri rəsmi şəraitdə on bir nominasiya üzrə ən yaxşı milli veb-saytların adlarını müəyyən etmişdirlər. Virtual səsverməsi nəticəsində mükafata nominant olmuş 40 iddiaçıdan müxtəlif nominasiyalar üzrə 11 qalib elan edilmişdir.
Pişiklərlə s****mə: İnternet qatili ovlamaq (film, 2019)
Pişiklərlə s*****ə: İnternet qatilini ovlamaq (ing. Don't F**k with Cats: Hunting an Internet Killer) — 2019-cu ilin üç seriyalı sənədli serial.
== Məzmun ==
2010-cu ildə naməlum bir şəxs özünü iki bala pişiyi öldürərək çəkir və bunun videosunu internetdə paylaşır. Onu tapmaq üçün onlayn qrup təşkil olunur.
== Seriyalar ==
== Qəbulu ==
Buraxılışından iki həftə sonra serial Netflix saytında 2019-cu ilin beş ən çox izlənən sənədli filmlərindən biri olmuşdur.
Pişiklərlə s****mə: İnternet qatili ovlamaq (serial, 2019)
Pişiklərlə s*****ə: İnternet qatilini ovlamaq (ing. Don't F**k with Cats: Hunting an Internet Killer) — 2019-cu ilin üç seriyalı sənədli serial.
== Məzmun ==
2010-cu ildə naməlum bir şəxs özünü iki bala pişiyi öldürərək çəkir və bunun videosunu internetdə paylaşır. Onu tapmaq üçün onlayn qrup təşkil olunur.
== Seriyalar ==
== Qəbulu ==
Buraxılışından iki həftə sonra serial Netflix saytında 2019-cu ilin beş ən çox izlənən sənədli filmlərindən biri olmuşdur.
Pişiklərlə s**mə: İnternet qatili ovlamaq
Pişiklərlə s*****ə: İnternet qatilini ovlamaq (ing. Don't F**k with Cats: Hunting an Internet Killer) — 2019-cu ilin üç seriyalı sənədli serial.
== Məzmun ==
2010-cu ildə naməlum bir şəxs özünü iki bala pişiyi öldürərək çəkir və bunun videosunu internetdə paylaşır. Onu tapmaq üçün onlayn qrup təşkil olunur.
== Seriyalar ==
== Qəbulu ==
Buraxılışından iki həftə sonra serial Netflix saytında 2019-cu ilin beş ən çox izlənən sənədli filmlərindən biri olmuşdur.
Pişiklərlə s**mə: İnternet qatili ovlamaq (serial, 2019)
Pişiklərlə s*****ə: İnternet qatilini ovlamaq (ing. Don't F**k with Cats: Hunting an Internet Killer) — 2019-cu ilin üç seriyalı sənədli serial.
== Məzmun ==
2010-cu ildə naməlum bir şəxs özünü iki bala pişiyi öldürərək çəkir və bunun videosunu internetdə paylaşır. Onu tapmaq üçün onlayn qrup təşkil olunur.
== Seriyalar ==
== Qəbulu ==
Buraxılışından iki həftə sonra serial Netflix saytında 2019-cu ilin beş ən çox izlənən sənədli filmlərindən biri olmuşdur.
Qlobal İnternet Siyasəti Təşəbbüsü
GIPI – Global Inrnet Policy Initiative (tərcüməsi: Qlobal İnternet Siyasəti Təşəbbüsü) — Demokratiya və Texnologiya Mərkəzi ilə İnternyus təşkilatının birgə həyata keçirdiyi layihədir.
Dünyanın bir sıra ölkələrində bölmələri olan GIPI layihəsi bir sıra beynəlxalq qurumlarla və eləcə yerli dövlət qurumları və qeyri hökumət təşkilatları ilə əməkdaşlıq edərək
Qlobal informasiya infrastruktkrunun tərkib hissəsi kimi İnternet seqmentinin inkişafınıa köməklik edir;
İnternetin inkişafına şərait yaradacaq və informasiya kommunikasiya texnoloqiyalarını təmzimləyən milli normativ-hüquqi bazanın müəyənləşdirilməsi,təhlili və mövcud olan qanunvericiliyin ümumi qəbul olunmuş beynəlxalq norma və prinsiplərinə uyğunlaşdırılması (yaxınlaşması) üzrə tövsiyələr hazırlanması prossesində aktiv iştirak edir;
İnternetin inkişafı siyasətinə dəstək vermək üçün yerlərdə internet xidmətlərini göstərən provayderlərin və istifadəçilərin təşkilatının yaradılması və onun işində aktiv iştirak edir;
Yerlərdə İnternetin vəziyyəti və inkişaf meyyarlarını tədqiq edir və müvafiq təkliflər irəli sürür;
İnternetin inkişafını koordinasiya edən dövlət qurumu İnternet sahəsində fəaliyyət göstərən qurumlarla işin əlaqələndirilməsi üzrə iş aparır;
İnternet sahəsində qanunvericilik normativ-hüquqi aktlarıe layihələrinin hazırlanmasında iştirak etmək;
İnterneti inkişafına şərait yaradacaq hüquqi və tənzimləyici normaları müəyyənləşdirir və inkişaf etdirir.
Yerlərdə İnternet siyasətini həyata keçirəcək mütəxəssisləri tam ştatla işə cəlb edir;
İnternet sahəsində çalışan işgüzar, hökumət və qeyri-hökumət peşakarlarıylə iş qrupları qurur
Müstəsna şəkildə müstəqil, açıq İnternet üzrə bazara davamlı mütəxəssisləri yetişdirir.
Qanunvericilik təkliflərini nəzərdən keçirir və şərh edir.
Təxminən 20 ölkədə fəaliyyət göstərərək GİPİ İnternet siyasətinin inkişafı prosesində yerli vasitəçilərə resurs xidməti göstərir. Layihənin məqsədi İnternet biznesində sağlam rəqabətin əsaslarının, telekommunikasiya sahəsində şəbəkələrin, universal xidmətlərin yaradılmasında, bazar məsələlərinin həllində, telekommunikasiya sahəsində özəlləşdirmədə, ,internet sahəsində dövlət nəzarətin keçirildiyi zamanı istifadəçilərin hüquqlarının mühafizəsi prosesinin aşkarlıqı və proqnozlaşdırmanı inkişaf etdirməkdir. GİPİ proqramında əsas işçilər ölkə üzrə koordinatorlardır
ki, onlar açıq İnternetin inkişafına kömək edən sağlam siyasətin işlənib hazırlanmasında yerli vasitəçilərə kömək edirlər.
== GİPİ Azərbaycanda ==
31 mart 2001-ci ildən fəaliyyətə başlayıb və layihənin koordinatoru Yaşar Hacıyevdir. 2002-ci ilin aprel ayında layihədə İKT məsələləri üzrə hüquqi ekspert vəzifəsi təsis edilib və həmin vəzifəni Akif Əliyev icra edir. Azərbaycan Respublikasında İKT-ın hüquqi nizamasalınmasının yaxşılaşdırılması üzrə GİPİ layihəsinin reallaşdırılması yerli və beynəlxalq ekspertlərin fəal iştirakı ilə həyata keçirilir.
Qurulur Pişiklərlə s**mə: İnternet qatili ovlamaq
Pişiklərlə s*****ə: İnternet qatilini ovlamaq (ing. Don't F**k with Cats: Hunting an Internet Killer) — 2019-cu ilin üç seriyalı sənədli serial.
== Məzmun ==
2010-cu ildə naməlum bir şəxs özünü iki bala pişiyi öldürərək çəkir və bunun videosunu internetdə paylaşır. Onu tapmaq üçün onlayn qrup təşkil olunur.
== Seriyalar ==
== Qəbulu ==
Buraxılışından iki həftə sonra serial Netflix saytında 2019-cu ilin beş ən çox izlənən sənədli filmlərindən biri olmuşdur.
Sehrli Anam (internet serialı, 2021)
Sehrli Anam — 2003–2012-ci illər arasında Türkiyə televiziyasında yayımlanan eyni adlı serialın yeni istehsalıdır. Bir veb serialı olaraq, 2021-ci ildə Exxen adlı rəqəmsal platformada yer alır. Yeni serialın ilk heyəti tamamilə dəyişdirildi və 30 seriyanın 3 mövsüm yayımlanması sifariş edildi.
== Rollarda ==
Açelya Topaloğlu — Betüş
Əmrə Altuğ — Sadiq
Nərgiz Qumbasar — Pərihan
Lalə Başar — Dudu
Hande Katipoğlu — Suzan
Bülənt Seyran — Avni
Tara MakMillen — Eda
Oqedey Girişkən — Yavuz
Əyləm Yıldız — Firuzə
Çiçək Acar — Periliçe
Egemən Uysal — Cem
Cəmrə Dəmircan — Cərən
Eylül Uqan — Çilək
Nisa Sofiya Aksonqur — Tuğçə
Aras Özdoyran — Yankı
Nisa Bölükbaşı — Avokado Pərisi Venera
Kemal Başar — (Köpək Taci Səsləndirmə)
== Rəylər ==
Serialın yenidən çəkiləcəyi elan edildikdən sonra İnci Türkay, Gizəm Güvən, Şahap Sayılqan, Cess Molho, Miçel Çedolini, Zeynəb Özqaya və Cennifer Boyner, ortaq bir açıqlama ilə "onlarla əlaqə yaradıldığı və fikirlərinin alındığı" xəbərini təkzib etdilər; "Sədaqət və etikanın itdiyini" tənqid etdilər.
Sosial şəbəkə (internet)
Sosial şəbəkə xidmətləri — insanların oxşar şəxsi və ya karyera məzmununu, maraqlarını, fəaliyyətlərini, keçmişlərini və ya real həyat əlaqələrini paylaşan digər insanlarla sosial şəbəkələr və ya sosial əlaqələr qurmaq üçün istifadə etdikləri onlayn sosial media platformasının növü.
Sosial şəbəkə xidmətləri formatına və funksiyalarının sayına görə dəyişir. Onlar masaüstü kompüterlərdə və notbuklarda, planşetlər və smartfonlar kimi mobil cihazlarda işləyən bir sıra yeni informasiya və kommunikasiya vasitələrini birləşdirə bilərlər. Buna rəqəmsal foto/video/paylaşım və gündəlik qeydləri onlayn (bloq yazmaq) daxil edilə bilər. Onlayn icma xidmətləri bəzən tərtibatçılar və istifadəçilər tərəfindən sosial şəbəkə xidmətləri hesab edilir. Daha geniş mənada sosial şəbəkə xidməti adətən fərdi mərkəzli xidmət təqdim edir, lakin onlayn icma xidmətləri qrup mərkəzlidir. Ümumiyyətlə "müxtəlif məzmun növlərini onlayn mübadilə etmək üçün əlaqə şəbəkəsinin qurulmasını asanlaşdıran veb-saytlar" qarşılıqlı əlaqənin şəxsi əlaqələrdən kənarda davam etməsi üçün yer təmin edir. Kompüter vasitəçiliyi ilə qarşılıqlı əlaqə müxtəlif şəbəkələrin üzvlərini əlaqələndirir. Bu, yeni sosial və peşəkar münasibətlərin yaradılmasına, saxlanmasına və inkişafına kömək edə bilər.
Sosial şəbəkə saytları istifadəçilərə ideyalar, rəqəmsal foto və videolar, yazılar paylaşmağa və sosial şəbəkə daxilindəki insanlarla onlayn və ya real dünyadakı fəaliyyətlər və hadisələr haqqında başqalarına məlumat verməyə imkan verir.
Ölkələrin İnternet Kodları
Ölkələrin İnternet Kodları ölkə və ya müstəqil ərazi tərəfindən istifadə edilən domen kodlarıdır. Bu kodlar iki hərfdən ibarət olub, əksəri İSO 3166–1 alfa-2 ölkə kodlarına uyğun gəlir.
Ümumiyyətlə 243 ölkə internet kodları var. Hər ölkə öz domen kodu üçün qaydalar təyin edir. Bəziləri hətta digər istifadəçilərə həmin ölkənin domen kodunan istifadə etməyə icazə verir, məsələn Avstriya (.at) və Kokos adaları (.cc). Digər ölkələr yalnız öz istifadəçılərinə domendən istifadəyə icazə verirlər.
== Domenlərin tipləri ==
Domen adlar iki sinfə bölünür: coğrafi domenlər, fiziki domenlər.
Coğrafi domenlər ölkə adlarına görə yaradılır:
.az, .tr, .ru, .ge və s. – yuxarı səviyyəli coğrafi domenlər;
Fiziki domenlər serverin funksiyasına görə təyin edilir:
.com – kommersiya təşkilatları;
.edu – təhsil müəssisələri;
.gov – hakimiyyət qurumları;
.mil – hərbi qurumlar;
.net – müxtəlif şəbəkə agentlikləri;
.int – beynəlxalq təşkilatlar;
.org – qeyri-kommersiya təşkilatları;
.info – müəyyən çərçivədə informasiya verən qurum;
.biz – biznes qurumları;
.name – fiziki şəxslər, fərdi layihələr;
.museum – muzeylər, mədəniyyət qurumları;
.eco — təbiəti sevənlər.
== Ölkə İnternet Domen Kodlarının siyahısı ==
.ac: Askenson adası
.ad: Andorra
.ae: BƏƏ
.af: Əfqanıstan
.ag: Antiqua və Barbuda
.ai: Angilya
.al: Albaniya
.az: Azərbaycan
.am: Ermənistan
.an: Niderland Antil adaları
.ao: Anqola
.aq: Antarktika
.ar: Argentina
.as: Amerika Samoası
.at: Avstriya
.au: Avstraliya
.aw: Aruba
.be: Belçika
.br: Braziliya
.cy: Kipr
.de: Almaniya
.fi: Finlandiya
.fr: Fransa
.in; Hindistan
.ir: İran
.iq: İraq
.il: İsrail
.it: İtaliya
.kg: Qırğızıstan
.kz: Qazaxıstan
.la: Laos
.lb: Livan
.lt: Litva
.md: Moldova
.mt: Malta
.mx: Meksika
.ro: Rumıniya
.ru: Rusiya
.tr: Türkiyə
.uz: Özbəkistan
.vn: Vyetnam
.bb: Barbados
.bd: Banqladeş
.bf: Burkina Faso
.bg: Bolqarıstan
.bh: Bəhreyn
.bi: Burundi
.bj: Benin
.bm: Bermuda
.bn: Bruney
.bo: Boliviya
.bs: Baham adaları
.bt: Butan
.bv: Buve adası (köhnəlmişdir)
.bw: Botsvana
.by: Belarus
.bz: Beliz
.ca: Kanada
.cc: Kokos adaları
.cd: Konqo Demokratik Respublikası
.cf: Mərkəzi Afrika Respublikası
.cg: Konqo Respublikası
.ch: İsveçrə
.ci: Fildişi Sahili
.ck: Kuk adaları
.cl: Çili
.cm: Kamerun
.cn: Çin Xalq Respublikası
.co: Kolumbiya
.cr: Kosta Rika
.cu: Kuba
.cv: Kabo Verde
.cx: Milad adası
.cz: Çex Respublikası
Dj: Dubai
Dk: Danimarka
Dm: Dominik
Do: Dominik Respublikası
Dz: Cezayir
Ec: Ekvador
Ee: Estoniya
Eg: Misir
Er: Eritreya
Es: İspaniya
Et: Efiopiya
Eu: Avropa Birliyi
Fj: Fici
Fk: Falkland adaları
Fm: Mikroneziya
Fo: Farer adaları
Ga: Qabon
Gb: Birləşmiş Krallıq (Nadir olaraq istifadə edilir, prioritetli olaraq Uk istifadə edilir.)
Gd: Grenada
Ge: Gürcüstan
Gf: Fransız Guyanası
Gg: Guernsey
Gh: Qana
Gi: Gibraltar
Gl: Grönland
Gm: Qambiya
Gn: Qvineya
Gp: Guadeloupe
Gq: Ekvatorial Qvineya
Qr: Yunanıstan
Gs: Güney Georgia və Cənubi Sandwich adaları
Gt: Qvatemala
Gu: Guam
Gw: Qvineya Bisau
Gy: Guyana
Hk: Hong Kong
Hm: Heard adası və McDonald adaları
Hn: Honduras
Hr: Xorvatiya
Ht: Haiti
Hu: Macarıstan
Id: İndoneziya
Ie: İrlandiya
Im: Man Adası
Io: British Indian Okean Torpaqları
Is: İslandiya
Je: Jersey
Jm: Yamayka
Jo: İordaniya
Jp: Yaponiya
Ke: Kenya
Kh: Kamboca
Ki: Kiribati
Km: Komor
Kn: Saint Kitts və Nevis
Kr: Cənubi Koreya
Kw: Küveyt
Ky: Cayman Adaları
Lc: Saint Lucia
Li: Lixtenşteyn
Lk: Şri Lanka
Lr: Liberiya
Ls: Lesoto
Lu: Lüksemburq
Lv: Latviya
Ly: Libya
Ma: Morokko
Mc: Monako
Mg: Madaqaskar
Mh: Marshall adaları
Mk: Makedoniya
Ml: Maliyyə
Mm: Myanmar
Mn: Monqolustan
Mo: Macau
Mp: Şimal Mariana Adaları
Mq: Martinique
Mr: Mauritania
Ms: Montserrat
Mu: Mauritius
Mv: Maldiv adaları
Mw: Malavi
My: Malayziya
Mz: Mozambik
Na: Namibiya
Nc: Yeni Kaledonya
Na: Nijer
Nf: Norfolk Adası
Ng: Nijerya
Ni: Nikaraqua
Nl: Hollandiya
No: Norveç
Np: Nepal
Nr: Nauru
Nu: Niue
Nz: Yeni Zelandiya
Om: Oman
Pa: Panama
Pe: Peru
Pf: Fransız Polinezyası Klipperton Adası ilə birlikdə.
Ümumi İnternet Kodları (Domen)
Ölkələrin İnternet Kodları ölkə və ya müstəqil ərazi tərəfindən istifadə edilən domen kodlarıdır. Bu kodlar iki hərfdən ibarət olub, əksəri İSO 3166–1 alfa-2 ölkə kodlarına uyğun gəlir.
Ümumiyyətlə 243 ölkə internet kodları var. Hər ölkə öz domen kodu üçün qaydalar təyin edir. Bəziləri hətta digər istifadəçilərə həmin ölkənin domen kodunan istifadə etməyə icazə verir, məsələn Avstriya (.at) və Kokos adaları (.cc). Digər ölkələr yalnız öz istifadəçılərinə domendən istifadəyə icazə verirlər.
== Domenlərin tipləri ==
Domen adlar iki sinfə bölünür: coğrafi domenlər, fiziki domenlər.
Coğrafi domenlər ölkə adlarına görə yaradılır:
.az, .tr, .ru, .ge və s. – yuxarı səviyyəli coğrafi domenlər;
Fiziki domenlər serverin funksiyasına görə təyin edilir:
.com – kommersiya təşkilatları;
.edu – təhsil müəssisələri;
.gov – hakimiyyət qurumları;
.mil – hərbi qurumlar;
.net – müxtəlif şəbəkə agentlikləri;
.int – beynəlxalq təşkilatlar;
.org – qeyri-kommersiya təşkilatları;
.info – müəyyən çərçivədə informasiya verən qurum;
.biz – biznes qurumları;
.name – fiziki şəxslər, fərdi layihələr;
.museum – muzeylər, mədəniyyət qurumları;
.eco — təbiəti sevənlər.
== Ölkə İnternet Domen Kodlarının siyahısı ==
.ac: Askenson adası
.ad: Andorra
.ae: BƏƏ
.af: Əfqanıstan
.ag: Antiqua və Barbuda
.ai: Angilya
.al: Albaniya
.az: Azərbaycan
.am: Ermənistan
.an: Niderland Antil adaları
.ao: Anqola
.aq: Antarktika
.ar: Argentina
.as: Amerika Samoası
.at: Avstriya
.au: Avstraliya
.aw: Aruba
.be: Belçika
.br: Braziliya
.cy: Kipr
.de: Almaniya
.fi: Finlandiya
.fr: Fransa
.in; Hindistan
.ir: İran
.iq: İraq
.il: İsrail
.it: İtaliya
.kg: Qırğızıstan
.kz: Qazaxıstan
.la: Laos
.lb: Livan
.lt: Litva
.md: Moldova
.mt: Malta
.mx: Meksika
.ro: Rumıniya
.ru: Rusiya
.tr: Türkiyə
.uz: Özbəkistan
.vn: Vyetnam
.bb: Barbados
.bd: Banqladeş
.bf: Burkina Faso
.bg: Bolqarıstan
.bh: Bəhreyn
.bi: Burundi
.bj: Benin
.bm: Bermuda
.bn: Bruney
.bo: Boliviya
.bs: Baham adaları
.bt: Butan
.bv: Buve adası (köhnəlmişdir)
.bw: Botsvana
.by: Belarus
.bz: Beliz
.ca: Kanada
.cc: Kokos adaları
.cd: Konqo Demokratik Respublikası
.cf: Mərkəzi Afrika Respublikası
.cg: Konqo Respublikası
.ch: İsveçrə
.ci: Fildişi Sahili
.ck: Kuk adaları
.cl: Çili
.cm: Kamerun
.cn: Çin Xalq Respublikası
.co: Kolumbiya
.cr: Kosta Rika
.cu: Kuba
.cv: Kabo Verde
.cx: Milad adası
.cz: Çex Respublikası
Dj: Dubai
Dk: Danimarka
Dm: Dominik
Do: Dominik Respublikası
Dz: Cezayir
Ec: Ekvador
Ee: Estoniya
Eg: Misir
Er: Eritreya
Es: İspaniya
Et: Efiopiya
Eu: Avropa Birliyi
Fj: Fici
Fk: Falkland adaları
Fm: Mikroneziya
Fo: Farer adaları
Ga: Qabon
Gb: Birləşmiş Krallıq (Nadir olaraq istifadə edilir, prioritetli olaraq Uk istifadə edilir.)
Gd: Grenada
Ge: Gürcüstan
Gf: Fransız Guyanası
Gg: Guernsey
Gh: Qana
Gi: Gibraltar
Gl: Grönland
Gm: Qambiya
Gn: Qvineya
Gp: Guadeloupe
Gq: Ekvatorial Qvineya
Qr: Yunanıstan
Gs: Güney Georgia və Cənubi Sandwich adaları
Gt: Qvatemala
Gu: Guam
Gw: Qvineya Bisau
Gy: Guyana
Hk: Hong Kong
Hm: Heard adası və McDonald adaları
Hn: Honduras
Hr: Xorvatiya
Ht: Haiti
Hu: Macarıstan
Id: İndoneziya
Ie: İrlandiya
Im: Man Adası
Io: British Indian Okean Torpaqları
Is: İslandiya
Je: Jersey
Jm: Yamayka
Jo: İordaniya
Jp: Yaponiya
Ke: Kenya
Kh: Kamboca
Ki: Kiribati
Km: Komor
Kn: Saint Kitts və Nevis
Kr: Cənubi Koreya
Kw: Küveyt
Ky: Cayman Adaları
Lc: Saint Lucia
Li: Lixtenşteyn
Lk: Şri Lanka
Lr: Liberiya
Ls: Lesoto
Lu: Lüksemburq
Lv: Latviya
Ly: Libya
Ma: Morokko
Mc: Monako
Mg: Madaqaskar
Mh: Marshall adaları
Mk: Makedoniya
Ml: Maliyyə
Mm: Myanmar
Mn: Monqolustan
Mo: Macau
Mp: Şimal Mariana Adaları
Mq: Martinique
Mr: Mauritania
Ms: Montserrat
Mu: Mauritius
Mv: Maldiv adaları
Mw: Malavi
My: Malayziya
Mz: Mozambik
Na: Namibiya
Nc: Yeni Kaledonya
Na: Nijer
Nf: Norfolk Adası
Ng: Nijerya
Ni: Nikaraqua
Nl: Hollandiya
No: Norveç
Np: Nepal
Nr: Nauru
Nu: Niue
Nz: Yeni Zelandiya
Om: Oman
Pa: Panama
Pe: Peru
Pf: Fransız Polinezyası Klipperton Adası ilə birlikdə.