sif. məh. Nə kök, nə arıq. Bu dərviş ucaboylu, arğaz, uzunsaçlı və saqqallıydı. A.Divanbəyoğlu. Bu danışığa qulaq asan hündürboylu arğaz kişi [Alo ilə
yorğun-arğın – bax yorğunarğın
is. Tarlaya, bostana və s.-yə su axıtmaq üçün açılan yol. Arxlar axır çay olur. – Yolun iki yanı ilə axan balaca arxlar axşamdan donmuşdu
is. 1. İnsanın, heyvanın dalı, kürəyi, beli. Arxasına yükləmək. Arxasını çevirmək. Arxası üstə yerə gəlmək
zərf 1. Dal-dala. 2. məc. Bütün nəsillik. Su gəlsə arxa bəsdi; Dolansa çarxa bəsdi; Bir kərə üzün görsəm; Arxabaarxa bəsdi
is. məh. Qoyun, mal yatağı; ilin isti aylarında sürü və naxırların çöldə istirahət etdiyi yer. Arxac suvat yerindən 0,7-1 kilometr məsafədə seçilir
f. məh. Sürünü, qoyunu arxaca yığmaq
məch. Arxaca yığılmaq (sürü)
zərf Daldan, dal tərəfdən. Arxadan gəlmək. Arxadan vurmaq. – Topçular alayı gəlir arxadan… S.Vurğun. Gəzərkən buludlar hey alay-alay; Arxadan boylanar
is. Kömək, köməkçi. [Miss Hannaya] arxadaş və yoldaş lazımdır. M.S.Ordubadi. // Yoldaş, dost. Arxadaşlar! Sevinin, oldu rəva hacətimiz
is. Dostluq, yoldaşlıq. Biriki gün mənim arxadaşlığımı qəbul etsəniz, qalınız, yenə də xidmətinizdə bulunaram, – dedim
sif. dilç. Köhnəlmiş, qədim, köhnə. Arxaik sözlər
is. [yun.] dilç. 1. Köhnəlmiş, yaxud istifadədən çıxmış söz, ifadə, qrammatik forma. Arxaizmlər xalq dilində indi də işlənir
“Arxalanmaq”dan f. is
f. Güvənmək, istinad etmək, bel bağlamaq. Geniş kütlələrin, bizə rəğbət bəsləyən və bizi hiss edən … kütlələrin istiqbalına arxalana bilərik
sif. Köməyi, himayəçisi, müdafiəçisi, tərəfdarı, qohum-əqrəbası olan. Atalar yaxşı deyib ki, “arxalı köpək qurd basar”
is. köhn. Yaxası düyməli, beli büzməli, ya büzməsiz üst paltar. [Tubu:] Bilmirəm, bu bir arxalıq nə olubdur ki, budur, beş gündür onu tikib qurtara bi
sif. köhn. Əynində arxalıq olan, arxalıq geymiş. Arxalıqlı kişi. – Ağ çuxalı, ağ arxalıqlı, ikiüzlü Buxara dərisindən papaqlı, şişman göbəyi üzərində
zərf Bilavasitə dalınca, ardınca. Ayı Dursunu görüncə arxasınca düşür. Dursun qaçır, ayı qovur. A.Şaiq
sif. Köməyi, arxası, havadarı, himayəçisi olmayan; köməksiz. Arxalıya arxa olma – yamaq sayarlar; Arxasıza arxa ol – dayaq sayarlar
is. Arxasız adamın vəziyyəti
zərf 1. Xatircəm, rahat, sakit, dinc, qayğısız. Arxayın oturmaq. Arxayın oturub işləmək. Arxayın gedə bilərsən
bax arxayın 1 və 2-ci mənalarda. Otuz-qırx addımlıqda iki atlı arxayınca söhbət edərək gəlirdi. Çəmənzəminli
is. dan. 1. İşlərin yaxşı gedəcəyinə əsassız olaraq inanmaq nəticəsində hasilə gələn xatircəmlik, əminlik
“Arxayınlamaq”dan f.is
bax arxayınlaşmaq
“Arxayınlaşdırmaq” dan f.is
bax arxayınlatmaq. Bizi arxayınlaşdırmasınlar
“Arxayınlaşmaq”dan f.is
f. 1. Əldə edilən müvəffəqiyyətlərdən sonra rahat olmaq, daha fəaliyyət göstərməmək. Əldə edilmiş müvəffəqiyyətlərlə arxayınlaşmaq olmaz
f. Arxayın etmək, arxayın salmaq, xatircəm etmək, əmin etmək, rahat etmək
is. Sakitlik, dinclik, salamatlıq, xatircəmlik, əmin-amanlıq, rahatlıq, asudəlik. Lakin arxayınlıq şəraitində nə qədər alışıb ehtiyat qazanmış olsa be
zərf Arxayın bir halda, rahat bir halda, tələsmədən. Əyyub yorğun halda işdən qayıdaraq əl-üzünü yuyur, soyunur və arxayınlıqla krovata uzananda Pakiz
[yun.] Arxeoqrafiya mütəxəssisi, arxeoqrafiya ilə məşğul olan adam
[yun.] filol. Qədim yazı abidələrini toplamaq, tədqiq, şərh və nəşr etməklə məşğul olan elm sahəsi. Arxeoqrafiya sahəsində ilk işlər
[yun.] Qazıntı yolu ilə tapılan maddi mədəniyyət abidələrinə əsasən qədim xalqların yaşayış və mədəniyyətini tədqiq edən elm
sif. Arxeologiyaya aid olan. Arxeoloji qazıntı. Arxeoloji tədqiqat. Arxeoloji ekspedisiya. Arxeoloji tapıntılar
[yun.] Arxeologiya mütəxəssisi, arxeologiya ilə məşğul olan adam
[ital.] Bir-birinə yaxın adalar qrupu. Abşeron arxipelaqı. Bakı arxipelaqı
[yun.] bax memar
[yun.] 1. Bax memarlıq. 2. Hər hansı bir binanın üslubu, bədii xüsusiyyətləri. Azərbaycan arxitekturası
[lat.] 1. Qədim sənədlərin və yazılı abidələrin saxlandığı müəssisə. Arxiv sənədləri. Arxiv binası. Arxiv idarəsi
is. 1. Arxivdə işləyən, arxivə baxan işçi. Cəfər əmi 1901-ci ildən qəza naçalniki divanxanasının arxivçisi olub(dur)
is. [lat. arxiv və fars. …şünas] Arxiv işləri mütəxəssisi
is. Arxiv işinin metodologiya və üsullarını tədqiq etməklə məşğul olan elm
[yun.] din. Baş yepiskop (keşiş)
sif. Arx qazmaq üçün olan. Arxqazan maşın
“Arxlamaq”dan f.is
f. k.t. Şitil və s. əkmək üçün kiçik arxlar, dayaz çuxurlar qazmaq. Aprelin axırına kimi qızlar sahələri arxlayaraq bütün şitilləri basdırdılar
sif. köhn. Təmiz, saf, xalis, duru, parlaq, pak. Qazan bəg … arı sudan abdəst aldı. “Dədə Qorqud”. Aydan arı, sudan duru