AS1
ə. mərsin (kol bitkisi).
AS2
ə. sincab (xəz dərili heyvan).
AS3
f. 1) dəyirman daşı; 2) bax asiya(b).
AS4
ə. 1) kart oyununda tuz; 2) sözükeçən, nüfuzlu; 3) mənbə, məxəz.
AS-90
Özüyeriyən artilleriya qurğusunun adı (AS-90) ingiliscə "Artillery System for 1990's" sözlərindən əmələ gəlib Azərbaycan dilində mənası "1990-cı illər üçün artilleriya sistemi" deməkdir. Böyük Britaniya ordusu tərəfindən aktiv şəkildə istifadə edilən özüyeriyən artilleriya qurğusudur.
İstehsalçı: Böyük Britaniya
İstehsalçı firma: Vickers Shipbuilding and Engineering
Tip: Özüyeriyən artilleriya qurğusu
İstehsal tarixi: 1992 – davam edir
Xidmətə giriş ili: 1992 – günümüzə
Ekipaj: 5 nəfər
İstehsal sayı: 185 ədəddən çox
== Ölçülər ==
Ağırlığı: 45 ton
Uzunluğu: 7.2 m
Lülə daxil olmaqla: 9.9 m
Eni: 3.3 m
Hündürlüyü: 3 m
Klirens: 0.41 m
== Müdafiə ==
Zireh: 17 mm-lik polad
Sis bombaları
== Performans ==
Zəminə təzyiq: 0,87 kq/sm ²
Dalış dərinliyi: 1.5 m
Xəndək keçmə: 2.8 m
Divar dağıtmaq: 0.75 m
Qalxma bucağı: 30º
Motor: Cummins VTA-903T660 V8 dizel
At gücü: 660 a.g.
As çayı
As çayı — Cənubi Afrika Respublikası ərazisində çay
== Ümumi məlumat ==
As çayı Cənub—Şərqi Azad Dövlətində Lebenbergsvley çayının bir qoludur. 1968-ci ildən etibarən Bezlehemin şərqindəki sonuncu çay ilə birləşən Sol Plaatje Barajı (əvvəllər: Saulspoort Barajı) tərəfindən məhv edilmişdir. Onun mənşəyi Klarens yaxınlığında, Ruyberqenin şimal yamaclarında, Baytlam şəhərindən təxminən 35 km cənubdadır. 1998-ci ildə Lesoto Dağları Su Layihəsinin şimala çıxışı üçün tunelin açılması ilə kiçik axın güclü bir çaya çevrildi
== Suyun çatdırılması ==
As Çayı Lesoto Dağları Su Layihəsi üçün boşalma nöqtələrindən biridir . 2004-cü ildən etibarən saniyədə 18 kubmetr su çıxarılır və çay axını mövsümi dəyişkən deyil.
Mənsəbin aşağı hissəsində yerləşən Stortemelk Barajı, su axını və məhdud eroziyanı sabitləşdirmək üçün Su İşləri İdarəsi tərəfindən görülən bir tədbir idi.2004-cü ilədək, dörd dəfə inşa edilmişdir.
== Enerji istehsalı ==
İki xüsusi hidroelektrik stansiya, Sol Plaatje və Merino, 2009 və 2012-ci illərdə ardıcıl istifadəyə verilmişdir və elektrik şəbəkəsinə 7 MVt ilə təmin edir.Botterkloof Barajında Avtomatlaşdırılmış və aşağıda saxlanılan Stortemelk Hidroenerji Layihəsi 2016-cı ilin iyul ayından etibarən elektrik şəbəkəsinə 4,4 MVt əlavə etmək üçün nəzərdə tutulub
== Ekoloji təsir ==
1998-ci ildə şimala çıxış tunelinin açılması, suyun həcminin artması,suyun temperaturunun azalması, çay kanalının təmizlənməsi və Saulspoort Barajında çox miqdarda çöküntü olduğu üçün fiziki və kimyəvi dəyişikliklərə səbəb olmuşdur . Kükürd və largemuz sarımsağı kimi əsas göstəricilərin populyasiyaları azaldı və çayın yeddi dənizin balıq növü yoxa çıxdı. Onurgasızların bərpası yalnız bir neçə kilometr aşağı hissədə idi və su yüksək həcmdə sərbəst buraxıldığı zaman təsirsiz oldu. Çox yaşayış sahəsi hələ də mövcud olsa da, su orqanizmləri ilə çayın su kütləsi, aşağı su temperaturu və eroziya potensialı ilə məhdudlaşır.
Transpetrol AS
Transpetrol AS — Slovak bir şirkətdir və drujba neft kəmərinin Slovakiya hissəsinin operatorudur. Baş qərərgahı Bratislavadadır.
Transpetrol hissələrinin 51%-i Slovakiya hökumətinə, 49% isə Rusiyanın YUKOS adlı şirkətinə aiddir. 2006-ci ildə YUKOS, yenə bir rus neft şirkəti olan Russneft ilə bu bağlamanı, 103 milyon $ qarşılığında satma mövzusunda razılaşdı, ancaq bu razılaşma Slovakiya hökuməti tərəfindən təsdiqlənməmişdir.
2006-ci ildə şirkət ümumi olaraq 11 milyon 145 min ton xam neft nəql etmişdir:
Slovnaft'a 5 milyon 660 min ton.
Çexiyadakı Litvinovdaki və Pardubitse'dəki rafinad zavodlarına 5 milyon 218 min ton.
Başqa şirkətlərə 267 min ton.
AD-AS modeli
AD-AS modeli makroiqtisadiyyatı başa düşmək üçün yaradılan standard dərslik modelidir. Bu model Məcmu Tələbin Məcmu Təklifə bərabər olduğu haldakı qiymət səviyyəsini və real istehsal həcmini göstərir.
Məcmu tələb əyrisi aşağı meyillidir. Bu da aşağı qiymət səviyyəsində istehsala daha çox tələb olmasını göstərir. Məcmu tələbin aşağı meylli olmasına 3 effekt təsir göstərir:
Piqu və ya real balans effekti. Əgər ölkədə real qiymətlərin səviyyəsi aşağı enirsə, real sərvət artır. Yəni, qiymətlər enirsə alıcı 1 manatla daha çox məhsul ala bilir, bu da məcmu tələbi artırır.
Keyns və ya faiz dərəcəsi effekti. Məhsulların qiyməti düşürsə, pula olan tələb azalır. Bu faiz dərəcəsini aşağı endirir.
As ibn Vail
As ibn Vail — Məkkənin varlı adamlarından biri olmuşdur. Məhəmməd peyğəmbərə və ilk müsəlmanlara qarşı düşmən mövqe tutan bir şəxsdir. Müsəlman tarixçilərinə görə o, Məhəmməd peyğəmbəri aşağılamaq məqsədilə oğul övladının olmamasına görə, "arxası kəsik" və ya "nəsli kəsilmiş" kimi ifadələr istifadə edirdi. Bu səbəbdən də Kövsər surəsi nazil olmuşdur.
Sent-Etyen AS
Sent-Etyen AS (fr. Association Sportive de Saint-Étienne Loire) - Fransız futbol klubu. Klub 1919-cu ildə Fransanın Sent-Etyen şəhərində yaradılıb və öz adını təmsil etdiyi şəhərdən götürüb. Hal-hazırda
Fransa Liqa 1 çempionatından mübarizə aparan kluba fransız mütəxəssis Kristof Qaltye rəhbərlik edir. Komanda ev oyunlarını Sent-Etyen şəhərində yerləşən və 40 minlik azarkeş tutumu olan Stade Geoffroy-Guichard stadionunda keçirir. Komandanın kapitanlığıni isə 1996-cı ildən klubun formasını geyinən Loïc Perrin yerinə yetirir.
Sent-Etyen futbol klubu 10 qat Fransa Çempionu, 5 qat Fransa Kubokunun qalibi və 1 dəfə Fransa Liqa Kubokunun qalibi olmaqla Fransa futbol tarixinin ən titullu klublarından hesab olunur. Klub Fransa Liqa 1 də ən çox çempion olan klub titulunu özündə saxlamağa davam edir. Fransa Çempionatında əldə edilən uğurlarla yanaşı klub müxtəlif vaxtlarda 6 dəfə də Fransa kubokuna sahib çıxmışdır. Bu nəticə ilə Sent-Etyen AS Fransa Kubokunu ən çox qazanan 3 klubdan biri ünvanını hələdə qoruyur.
Əbdürrəhman as-Sufi
Abul-Hüseyn Abdurrahman ibn Ömər əl-Sufi (fars.عبدالرحمن صوفی, Rey, 7 dekabr 903 -Şiraz,25 may 986) — məşhur fars astronom və riyaziyyatçı idi. O, İsfahanda, əmir Adud ad-Daula hakimiyyəti dovrundə yaşamışdır və astronomiya haqqında olan məqalələri yunan dilindən tərcumə edirdi(birinci novbədə Almaqest Ptolimeyin). Təxmini olaraq 960-cı ildən Şirazda işləyirdi.
Ən məşhur kitablarından biri "Sabit ulduzlar" kitabıdır(ərəb. كتاب الكواكب الثابتة). Kitabda 1017 ulduz və 48 bürc haqqında ətraflı məlumat verilmisdir. Kitabda bürclərin rəngarəng təsviri, eləcə də onların ekliptikal koordinatları haqqındada məlumat var. Öz müşahidələrinə əsaslanaraq o, əvvəlki astronomi məlumatları nəzərdən keçirmişdir (əsasən Klavdiy Ptolimeyin). Al-Sufi astronomiyanın gələcək inkişafına böyük təsir göstərmişdir. Onun elmi əsərlərindən daha sonra əl-Biruni, Əbu əl-Həsən ibn Yunis, Nasir əl-Din əl-Tusi, ispan və səmərqənd astronomları da istifadə etmişdirlər.
Əmr ibn As
Həzrəti Əmr ibn As (Məkkə – 664, Misir) — Müsəlmanların sonuncu peyğəmbəri Məhəmmədin səhabələrindən biri. Misir valisi (640–656;661–663)
Əmr ibn As Məkkə şəhərində dünyaya gəlmişdir. Məkkənin müsəlmanlar tərəfindən tutulmasından 6 ay əvvəl, 629-cu ildə İslam dinini qəbul edərək, müsəlman olmuşdur. Məhəmməd onu Zatus-səlasil döyüşündə orduya komandan təyin etmişdir. Döyüşü qalibiyyətlə başa vurmuşdur. Misirin müsəlmanlar tərəfindən tutulmasına rəhbərlik etmişdir. 640-cı ildə o zaman xəlifə olan Ömər ibn Xəttab tərəfindən Misir valisi təyin edilmişdir. 657-ci ilin may-iyun aylarında o zamanlar xəlifə olan Əli ilə o zamanlar faktiki Şam valisi olan I Muaviyə arasında baş verən Siffeyn döyüşündə I Muaviyə tərəfdə savaşmışdır. Hakim hadisəsində I Muaviyənin nümayəndəsi kimi iştirak etmiş və I Muaviyəni xəlifə təyin etdiyini açıqlamışdır. 658-ci ildə Şamda xəlifəliyini elan etmiş I Muaviyə tərəfindən yenidən faktiki Misir valisi təyin olunmuşdur.
As-i Cədid (Kəleybər)
As-i Cədid (fars. اس جديد) Yeni As - İranın Şərqi Azərbaycan ostanının Kəleybər şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd.
== Əhalisi ==
Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 29 nəfər yaşayır (8 ailə).
As-i Qədim (Kəleybər)
As-i Qədim (fars. اس قديم) və ya Əski As - İranın Şərqi Azərbaycan ostanının Kəleybər şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd.
== Əhalisi ==
Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 121 nəfər yaşayır (22 ailə).
As I Lay Dying
As I Lay Dying — 2000-ci ildə San-Dieqoda (Kaliforniya) Tim Lambezis tərəfindən yaradılan ABŞ metal musiqi qrupu.
== Haqqında ==
Tim Lambezis əvvəllər zərb alətlərində ifa etmək istəyib, lakin bunu yaxşı bacarmadığına görə sonra qrupun vokalisti olub. Qrup mahnı sözlərini və qrupun adını məşhur yazıçı Uilyam Folknerin 1930-cu ildə yazdığı "As I Lay Dying" adlı romanından götürüb. Qrupun ilk debüt albomu 2001-ci ildə Pluto Records şirkəti ilə birgə "Beneath the Encasing of Ashes" adlı albomu olmuşdur. 2003-cü ildə qrup Metal Blade Records albom şirkəti ilə müqavilə imzalayaraq ikinci "Frail Words Collapse" adlı albomlarını çıxardaraq, metalcore üslubun da ən məşhur qruplardan biri oldu. Çünki bu albomdan sonra MTV kanalında albomun "94 Hours" və "Forever" mahnıları kanal da ən çox reytinq toplayan mahnılardan biri oldu. Bu da qrupun tanınması üçün çox əlverişli oldu.
Daha sonra qrup Killswitch Engage, In Flames, Shadows Fall, Lamb of God, Hatebreed, Everytime I Die, The Black Dahlia Murder, Scarlet, Chimaira, Soilwork, Papa Roach, Soul Embrace, Bleeding Through, Sworn Enemy, Danzig, 3 Inches Of Blood, Haste, Zao, Six Feet Under və The Agony Scene kimi qruplarla eyni səhnələr də yer alaraq konsertlər də çıxış etdi.
Bundan əlavə qrup Metal Blade Records albom şirkəti ilə birlik də 2005-ci ildə "Shadows Are Security", 2007-cı ildə "An Ocean Between Us",2010-cu ildə "The Powerless Rise" və 2012-ci ildə "Awakened" albomlarını buraxmışdır.
2013-ci ilin mayında qrupun vokalisti Tim Lambesis keçmiş arvadını öldürtmək üçün gizli qatil tutmasından həbs edilərək istintaqa cəlb edilmişdir.
Sen-Julyen-d'As
Sen-Jülyen-d'As (fr. Saint-Julien-d'Asse, oks. Sant Julian d'Assa) — Fransada kommuna, Provans-Alp-Kot-d'Azur regionunda yerləşir. Departament — Yuxarı Provans Alpları. Mezel kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Din-le-Ben.
INSEE kodu — 04182.
2008-ci ildə əhalinin sayı 155 nəfər təşkil edirdi.
2007-ci ildə 103 yaşında (15-64 yaş arasında) 61 nəfər iqtisadi cəhətdən fəal, 42 nəfər fəaliyyətsizdir (fəaliyyət göstərici 59,2%, 1999-cu ildə 53.0%). Fəal 61 nəfərdən 52 nəfər (31 kişi və 21 qadın), 9 nəfər işsiz (3 kişi və 6 qadın) idi.
Software as a service
Xidmət kimi proqram təminatı (ing. Software as a service; SaaS) — proqram təminatının abunə əsasında lisenziyalaşdırıldığı və mərkəzləşdirilmiş şəkildə yerləşdiyi lisenziyalaşdırma və çatdırılma modeli. SaaS həmçinin tələb olunan proqram təminatı, veb-əsaslı proqram təminatı və ya veb-host proqram təminatı kimi də tanınır. SaaS, xidmət kimi infrastruktur (IaaS) və xidmət kimi platforma (PaaS) ilə birlikdə bulud hesablamalarına xas biznes modelidir.
SaaS proqramlarına adətən veb brauzer istifadəçiləri ("incə" müştəri) daxil olurlar. SaaS ofis proqramı, mesajlaşma proqramı, əmək haqqı emal proqramı, DBMS proqramı, idarəetmə proqramı, CAD proqramı, inkişaf proqramı, oyunlaşdırma, virtuallaşdırma, mühasibatlıq, əməkdaşlıq, müştəri münasibətlərinin idarə edilməsi (CRM), idarəetmə məlumat sistemləri (MIS), müəssisə resurslarının planlaşdırılması (ERP), faktura, sahə xidmətinin idarə edilməsi, insan resurslarının idarə edilməsi (HRM), istedadların əldə edilməsi, öyrənmə idarəetmə sistemləri, məzmunun idarə edilməsi (CM), coğrafi informasiya sistemləri (GIS) və xidmət masasının idarə edilməsi daxil olmaqla bir çox iş proqramları üçün ümumi çatdırılma modelidir.
SaaS demək olar ki, bütün korporativ proqram təminatı şirkətlərinin strategiyalarına daxil edilmişdir.
Biznes proqramlarının mərkəzləşdirilmiş hostinqi 1960-cı illərə təsadüf edir. Həmin illərdən başlayaraq, IBM və digər əsas kompüter provayderləri tez-tez vaxt mübadiləsi və ya kommunal hesablama kimi adlandırılan bir xidmət bürosu işi aparmağa başladılar. Bu cür xidmətlərə hesablama gücü və verilənlər bazası saxlanması, banklara və digər böyük təşkilatlara öz ümumdünya məlumat mərkəzlərindən təklif etmək daxildir.
Dünya Arıçılıq Assosiasiyaları Federasiyası
"Apimondiya" (ing. Apimondia), Dünya Arıçılıq Assosiasiyaları Federasiyası (ing. International Federation of Beekeepers' Associations) — məqsədi arıçılıq sənayesi ilə məşğul olan alimləri, sahibkarları və ictimai xadimləri bir araya gətirmək olan dünya miqyaslı təşkilat. Qərargahı İtaliyanın Roma şəhərində yerləşir. Prezidenti Filipp MakKeyb olmuşdur. O, 20 oktyabr 2018-ci ildə vəfat etdikdən sonra təşkilata vitse-prezident Peter Kozmus rəhbərlik edir.
Təşkilat öz "Apiacta" jurnalını nəşr edir.
1897-ci ildən DASF çərçivəsində dünyanın müxtəlif şəhərlərində keçirilən arıçılıq konqresləri keçirilir. Yarandığı gündən "Apimondiya" apiterapiyaya xüsusi diqqət yetirir, onun daimi elmi komissiyası var.
== İstinadlar ==
== Xarici keçidlər ==
"Официальный сайт МФПА" (ingilis).
Dünya Qız Bələdçiləri və Qız Skautları Assosiasiyası
Dünya Qız Bələdçiləri və Qız Skautları Assosiasiyası (ing. World Association of Girl Guides and Girl Scouts - WAGGGS / w æ ɡ z) 152 ölkədə qadınlara yönəlmiş və yalnız qadınlardan ibarət Bələdçi və Skaut təşkilatlarını dəstəkləyən qlobal birlikdir . O 1928 - ci ildə Macarıstanın Parad şəhərində yaradılmışdır və baş ofisi Londonda , Böyük Britaniyada yerləşir . O, Dünya Skaut Hərəkatı Təşkilatının (WOSM) həmkarıdır. WAGGGS beş regionda təşkil olunub və beş beynəlxalq Rəhbərlik mərkəzini idarə edir. Avropa Gənclər Forumunda tamhüquqlu üzv statusuna malikdir, Avropa Şurası və Avropa İttifaqı ərazilərində fəaliyyət göstərir və bu qurumlarla sıx əməkdaşlıq edir.
== Tarix ==
Qız Bələdçiləri 1910-cu ildə Lord Baden-Powell tərəfindən bacısı Agnes Baden-Powellin köməyi ilə yaradılmışdır . 1912-ci ildə evləndikdən sonra həyat yoldaşı Olave Baden-Powell Qız Rəhbərliyi və Qız Skautluğunun inkişafında aparıcı rol oynadı.Hərəkat yayıldıqca müstəqil milli Rəhbər birliklər yaradıldı. Lakin beynəlxalq əməkdaşlığa ehtiyac hiss olunurdu. Ledi Baden-Pauel 1918-ci ilin fevralında Londonda qeyri-rəsmi Beynəlxalq Şuranın əsasını qoydu.
Dünya Qız Bələdçiləri və Qız Skautları Assosiasiyası (WAGGGS)
Dünya Qız Bələdçiləri və Qız Skautları Assosiasiyası (ing. World Association of Girl Guides and Girl Scouts - WAGGGS / w æ ɡ z) 152 ölkədə qadınlara yönəlmiş və yalnız qadınlardan ibarət Bələdçi və Skaut təşkilatlarını dəstəkləyən qlobal birlikdir . O 1928 - ci ildə Macarıstanın Parad şəhərində yaradılmışdır və baş ofisi Londonda , Böyük Britaniyada yerləşir . O, Dünya Skaut Hərəkatı Təşkilatının (WOSM) həmkarıdır. WAGGGS beş regionda təşkil olunub və beş beynəlxalq Rəhbərlik mərkəzini idarə edir. Avropa Gənclər Forumunda tamhüquqlu üzv statusuna malikdir, Avropa Şurası və Avropa İttifaqı ərazilərində fəaliyyət göstərir və bu qurumlarla sıx əməkdaşlıq edir.
== Tarix ==
Qız Bələdçiləri 1910-cu ildə Lord Baden-Powell tərəfindən bacısı Agnes Baden-Powellin köməyi ilə yaradılmışdır . 1912-ci ildə evləndikdən sonra həyat yoldaşı Olave Baden-Powell Qız Rəhbərliyi və Qız Skautluğunun inkişafında aparıcı rol oynadı.Hərəkat yayıldıqca müstəqil milli Rəhbər birliklər yaradıldı. Lakin beynəlxalq əməkdaşlığa ehtiyac hiss olunurdu. Ledi Baden-Pauel 1918-ci ilin fevralında Londonda qeyri-rəsmi Beynəlxalq Şuranın əsasını qoydu.
Dəyirmankeşi (Astara, İran)
Dəyirmankeşi (fars. دگرمانكشي) — İranın Gilan ostanının Astara şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd.
== Əhalisi ==
Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 183 nəfər yaşayır (44 ailə).
Elnur Aslanov
Elnur Kazım oğlu Aslanov (1977) — azərbaycanlı dövlət məmuru.
Elnur İsgəndər oğlu Aslanov (1983-2012) — azərbaycanlı sərbəst güləşçi.
Elvin Astanov
Elvin Əmrah oğlu Astanov (5 iyul 1979; Qafan rayonu, Ermənistan SSR) — Azərbaycanı təmsil edən yüngül atlet. 2020-ci ildə baş tutan XVI Yay Paralimpiya Oyunlarının qalibi olub.
== Həyatı ==
Elvin Astanov 1979-cu il iyulun 5-də Qafan rayonunda anadan olub. 2007-ci ildə Xızı rayonu ərazisində yol-nəqliyyat hadisəsi nəticəsində onurğa sütunu sındı.
== Karyerası ==
2021-ci ilin iyun ayında Elvin Astanov Polşada baş tutan Dünya Çempionatında 8.22 metr nəticə ilə turnirin qalibi oldu.
2021-ci ilin avqust ayında isə Elvin Astanov Yaponiyada baş tutan XVI Yay Paralimpiya Oyunlarında mübarizə apardı. Nüvə itələmə turnirində Elvin Astanov 8.77 metr nəticə ilə qızıl medala sahib oldu.
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 6 sentyabr 2021-ci il tarixli Sərəncamına əsasən XVI Yay Paralimpiya Oyunlarında qazandığı nailiyyətlərə və Azərbaycan idmanında xidmətlərinə görə Elvin Əmrah oğlu Astanov "Şöhrət" ordeni ilə təltif edildi.
Elçin Aslanov
Elçin Muxtar oğlu Aslanov — Azərbaycanın əməkdar rəssamı, kino rəssamı, miniatürçü-rəssam.
== Həyatı ==
Elçin Aslanov 1934-cü ildə Bakıda anadan olub. 1962-ci ildə SSRİ Rəssamlar İttifaqının üzvlüyünə qəbul edilib. O, kiçik yaşlı uşaqlar üçün nəşr olunmuş 60-dan çox kitabın tərtibatı və illüstrasiyaların müəllifidir. Elçin Aslanov 1982–1987-ci illərdə Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının "Miniatür və kitab qrafikası" bölməsinə rəhbərlik edib.
2002-ci ildə əməkdar rəssam fəxri adına layiq görülüb.
== Filmoqrafiya ==
Cırtdan (film, 1969)
Üçüncü zəng (film, 2006)
== İstinadlar ==
== Mənbə ==
Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm".
Equus asinus
Afrika eşşəyi və ya Afrika ulağı (lat. Equus asinus, bəzən Equus africanus) — təkdırnaqlılar dəstəsinin atlar fəsiləsinə aid heyvan növü.
Afrika eşşəyinin vətəni Afrika qitəsidir və bu heyvanların əhliləşdirilməsi insanların təsərrüfat və mədəni həyatında mühüm tarixi əhəmiyyət kəsb etmişdir.
== Xüsusiyyətləri ==
Atdan fərqli olaraq eşşək dırnaqlarının üstünün kələkötür olması və möhkəmliyi ilə fərqlənir. Baxmayaraq ki, sürətli qaçmaq üçün o qədər də əlverişli deyil, onlar daha təhlükəsiz hərəkətə köməklik edir.
Bəzən eşşəklərin sürəti 70 km/saat-a çatır. Eşşəklər quru iqlimi olan yerlərdə yaşamağa uyğunlaşıblar. Onların dırnaqları rütübətli Avropa iqliminə pis uyğunlaşır. Ona görə də belə yerlərdə eşşəklərin dırnaqlarına xüsusi qayğı tələb olunur.
Eşşəklərin tüklərinin rəngi boz, qəhvəyi və ya qara olur.
Erekle Şişmə (Askın)
Erekle Şişmə (başq. Ерекле Шишмә, rus. Ольховый Ключ) — Başqırdıstan Respublikasının Askın rayonunda yerləşən kənd. Kənd Petropavlovka kənd şurasının tərkibindədir.
== Coğrafi yerləşməsi ==
Məsafələr:
rayon mərkəzindən (Askın): 18 km,
ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Kueda stansiyası): 117 km.
== Əhali ==
=== Milli tərkibi ===
2002-ci ildə keçirilən Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınmasına əsasən kəndidə tatarlar (98%) üstünlük təşkil edir.
Erigeron asperugineus
Erigeron asperugineus (lat. Erigeron asperugineus) — mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin xırdaləçək cinsinə aid bitki növü.
Erigeron astranthioides
Erigeron astranthioides (lat. Erigeron astranthioides) — mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin xırdaləçək cinsinə aid bitki növü.
Erik Asanbayev
Erik Asanbayev (qaz. Ерік Мағзұмұлы Асанбаев; 10 mart 1936 – 23 avqust 2004, Almatı) — Qazaxıstanın dövlət xadimi, Qazaxıstan Respublikasının vitse-prezidenti (1991–1996)
== Həyatı ==
10 Mart 1936-cı ildə Kostanay vilayətinin Amangeldi rayonunun Bayqabul kəndində (2 saylı kənd) anadan olmuşdur.
1958-ci ildə Qazaxıstan Dövlət Universitetinin İqtisadiyyat fakültəsini bitirib.
1960–1963-cü illərdə Moskva Maliyyə İnstitutunun aspiranturasında oxudu və 1963-cü ildə "Qara metallurgiyada dövriyyə vəsaitlərinin təşkili və istifadəsi" mövzusunda iqtisad elmləri namizədi tezisini müdafiə etdi.
İqtisad elmləri doktoru olub.
== Fəaliyyəti ==
1959–1967-ci illərdə — Moskva və Almatıda tədris və tədqiqat işləri,
1963-cü ildə — Qazaxıstan SSR Dövlət Plan Komitəsi yanında Tədqiqat İqtisadi Tədqiqatlar İnstitutunun maliyyə planlaşdırması və sahələrarası balans şöbəsinin müdiri.
1967–1986-cı illərdə — Qazaxıstan SSR Nazirlər Sovetinin və Qazaxıstan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin aparatında.
1986–1988 — Qazaxıstan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin şöbə müdiri.
1988–1989 — Qazaxıstan SSR Nazirlər Sovetinin sədr müavini.
1989–1990 — Qazaxıstan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin katibi və Qazaxıstan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Siyasi Bürosunun üzvü.
Ermənistan Milli Assambleyası
Ermənistan Respublikasının Milli Məclisi (erm. Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողով, Hayastani Hanrapetyut'yan Azgayin Joğov; Ազգային ժողով, ԱԺ Azgayin Joğov, AJ) — Ermənistan Respublikasında qanunvericilik hakimiyyətini həyata keçirən dövlət hakimiyyəti orqanı. Birpalatalı orqan olub (1995-ci ildə) I çağırışda 190 deputatdan ibarət idi, (1999-cu ildə) II çağırışdan etibarən isə 131 deputatdan ibarətdir.Halhazırda 132 deputatdan ibarətdir.
Eurocopter AS532 Cougar
Eurocopter Cougar, Eurocopter tərəfindən istehsal olunan iki mühərrikli, orta çəkili, çox məqsədli hərbi helikopter modelidir. Aérospatiale, Puma modelinin təkmilləşdirilmiş bir versiyasıdır. Mülki aviasiyada onun ekvivalenti Eurocopter Super Pumadır. AS-532UL versiyasını TSQ istifadə edir.
1993-cü ildə alınması qərara alınmış AS532 Cougarsdan 20-si ilk mərhələdə alınıb. Fransada istehsal edilən vertolyotlar 1996-cı ildən etibarən Türkiyə Quru Qoşunlarına təhvil verilməyə başlanmışdır. Bunun ardından 1995-ci ildə ikinci bir satınalma müqaviləsi bağlandı. Ankaradakı TAI obyektlərində istehsal olunan 30 AS532-dən 20-si axtarış və xilasetmə üçün Türkiyə Hərbi Hava Qüvvələrinə verildi, qalanları Quru Qoşunlarına verildi.
FIBA Asiya
FIBA Asiya, FIBA üzvləri olan 44 Asiya basketbol federasiyasının birləşdiyi konfederasiyadır.
Ficus aspera var. subglabra
Ficus fraseri (lat. Ficus fraseri) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin tutkimilər fəsiləsinin əncir cinsinə aid bitki növü.
Fikrət Aslanov
Aslanov Fikrət Əlövsət oğlu Azərbaycanın filoloq alimi, filologiya elmləri doktoru, Azərbaycan Dillər Universitetinin professoru.
== Həyatı ==
Fikrət Aslanov 1943-cü il yanvarın 1-də Xaçmaz rayonunun Dədəli kəndində anadan olmuşdur. 1950-ci ildə Xaçmaz rayonunun Dədəli kənd orta məktəbinin 1-ci sinfinə daxil olur. 1960-1965-ci illərdə Mirzə Fətəli Axundov adına Azərbaycan Pedoqoji Xarici Dillər İnstitutunun, Qərbi Avropa dilləri fakültəsinin Alman dilləri və Azərbaycan dilləri ixtisası üzrə təhsil alır.
1965-ci ildə İnstitutu fərqlənmə diplomu ilə bitirdikdən sonra, Xaçmazın Qusarçay və Dədəli kənd orta məktəbində alman dili müəllimi kimi əmək fəaliyyətinə başlayır. 1974-cü ildən həmin institutda laborant, müəllim, baş müəllim, kafedra müdiri, dekan vəzifələrində çalışıb. Hazırda Azərbaycan Dillər Universitetinin Praktik alman dili kafedrasının professorudur.
2006-2011-ci illərdə Azərbaycan Turizm və Menecment Universitetinin Xarici dillər kafedrasında işləyib.
== Elmi fəaliyyəti ==
1977-ci ildə Xarici Dillər İnstitutunda german dilləri ixtisası üzrə aspirantura təhsili almağa başlayır. 1981-ciildə "Müasir alman dilində sintagm vurğusu" mövzusunda namizədlik dissertasiyasını Kiyev Dövlət Universitetinin müdafiə şurasında müvəffəqiyyətlə müdafiə etmiş və bundan sonra filologiya elmlər namizədi alimlik dərəcəsi verilmişdir.
Finlandiya Futbol Assosiasiyası
Finlandiya Futbol Assosiasiyası — Finlandiyada ali futbol qurumu.
== Tarixi ==
Finlandiya Futbol Assosiasiyası 1907-ci ildə yaranıb. 1908-ci ildən FİFA, 1954-cü ildən UEFA-nın üzvüdür.
Firudin bəy Aslanbəyov
Firudin bəy Aslanbəyovun evi — Ağdamın Quzanlı qəsəbəsində təxminən 1895–2019-cu illərdə mövcud olmuş tarixi ev.
Evi tikdirən Əmiraslan bəyin doqquzuncu oğlu Firudin bəy 1863-cü ildə Şuşa qəzasının Cavanşir sahəsinin Sarıcalı-Quzanlı kəndində anadan olmuşdu. Molla yanında oxumuşdu. Özəl mülkünü idarə etməklə güzəran keçirirdi.
Firudin bəyin Quzanlı kəndində ikimərtəbəli evi vardı. Təəssüflər olsun ki, Quzanlı qəsəbəsi, Zərifə Əliyeva küçəsində bişmiş qırmızı kərpicdən tikilmiş ikimərtəbəli hündür və yaraşıqlı otaqları olan bir bina baxımsız və sahibsiz qaldığından uçmaq təhlükəsi ilə üzləşib. Binanın döşəmələri palıd ağacındandır. Qədim sobanın heç qiyməti yoxdur. Deyilənə görə, iki əsrə yaxın tarixi olan bu möhtəşəm və əzəmətli binanı Qarabağın tanınmış, adlı-sanlı bəylərindən olan Firudin bəy tikdirib.
Qəsəbə sakini — 76 yaşlı Zeynal Həsənov deyir ki, gözümü açıb bu binanı belə möhtəşəm görmüşəm: "Bu mülkün əzəli sahibi Firudin bəy xeyriyyəçi adam olub, xalq üçün vaxtında çox iş görüb.
Firudin bəy Aslanbəyovun evi
Firudin bəy Aslanbəyovun evi — Ağdamın Quzanlı qəsəbəsində təxminən 1895–2019-cu illərdə mövcud olmuş tarixi ev.
Evi tikdirən Əmiraslan bəyin doqquzuncu oğlu Firudin bəy 1863-cü ildə Şuşa qəzasının Cavanşir sahəsinin Sarıcalı-Quzanlı kəndində anadan olmuşdu. Molla yanında oxumuşdu. Özəl mülkünü idarə etməklə güzəran keçirirdi.
Firudin bəyin Quzanlı kəndində ikimərtəbəli evi vardı. Təəssüflər olsun ki, Quzanlı qəsəbəsi, Zərifə Əliyeva küçəsində bişmiş qırmızı kərpicdən tikilmiş ikimərtəbəli hündür və yaraşıqlı otaqları olan bir bina baxımsız və sahibsiz qaldığından uçmaq təhlükəsi ilə üzləşib. Binanın döşəmələri palıd ağacındandır. Qədim sobanın heç qiyməti yoxdur. Deyilənə görə, iki əsrə yaxın tarixi olan bu möhtəşəm və əzəmətli binanı Qarabağın tanınmış, adlı-sanlı bəylərindən olan Firudin bəy tikdirib.
Qəsəbə sakini — 76 yaşlı Zeynal Həsənov deyir ki, gözümü açıb bu binanı belə möhtəşəm görmüşəm: "Bu mülkün əzəli sahibi Firudin bəy xeyriyyəçi adam olub, xalq üçün vaxtında çox iş görüb.
Flare (astronomiya)
Flare, Günəş partlayışı və ya Günəş alovu günəşin qaz sferasında (atmosferində) baş verən şiddətli partlayışlara verilən addır. Bu partlayışlar milyardlarla meqaton gücündədir və ümumilikdə saatda 1.000.000 km/saat sürətlə hərəkət edirlər. 6 × 1025 partlayış nəticəsində jouleyə qədər enerjini çölə çıxara bilər. Günəş partlayışına görə normal dalğa uzunluğundan kiçik radiasiya hissəcikləri Yer atmosferinə daxil olur. Bu püskürmələr nəticəsində yer üzündəki rabitə və enerji şəbəkələri mənfi istiqamətdə təsirlənə bilər.
Günəş partlayışı günəş atmosferinin bütün təbəqələrinə (fotosfer, tac və xromosfer) təsir edir, plazmanı onlarla milyon kelvinə çatdırır və elektronları, protonları və daha ağır ionları az qala işıq sürətində kosmosa atır. Bundan əlavə, bütün elektromaqnit spektrinə yayılmış radiasiya istehsal edilir. Günəş partlayışlarının əksəriyyəti güclü maqnit sahələrinin fotosferə daxil olduğu Günəş ləkələri kimi aktiv zonalarda baş verir.
Maqnit birləşmələri sayəsində günəş partlayışları meydana gəlir. İlk partlayış isə 1859-cu ildə müşahidə edilmişdir.
Fındıqpüştə (Astara, İran)
Fındıqpüştə (fars. فندق پشته) — İranın Gilan ostanının Astara şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd.
== Əhalisi ==
Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 23 nəfər yaşayır (4 ailə).
Fəza astronomiyası
Fəza astronomiyası - Astronomianın bu sahəsinin vəzifəsi qalaktikamızı və onun quruluşunu öyrənməkdir. Qalaktikamızızdan kənar məkanı, o cümlədən digər qalaktikaları isə qalaktikadankənar astronomiya tədqiq edir. Fəza astronomiası qalakitikaların yaranması və təkamülü məsələlərini öyrənmir.
Qalaktikamızın öyrənilməsi digər eyni sistemlərin öyrənilməsi məsələsini asanlaşdırır. Bizim kosmik fəzamızın müəyyən dərinliklərin öyrənilməsi o hissələrin toz dumanına bürünməsi səbəbində problemlidir. Ancaq radoastronomiyanın inkişafı bu problemin həllinə müəyyən qədər kömək edir.
Fəza stronomiasyası həmçinin Müxtəlif koordinat sistemləri vasitəsilə göy cisimlərinin yerinin müəyyənləşdirilməsi üçün riyazi metodları hazırlayır.
My Youth Romantic Comedy Is Wrong as Expected.
My Youth Romantic Comedy Is Wrong, As I Expected, Yaponiyada tanınan adı ilə Yahari Ore no Seishun Love Comedy wa Machigatteiru. (やはり俺の青春ラブコメはまちがっている。, azərb. Mənim gənclik romantik komediyam gözlədiyim kimi səhvdir) və ya digər adları ilə My Teen Romantic Comedy SNAFU, Hamachi (はまち), OreGairu (俺ガイル) — Ponkan8-in rəssamlığı ilə Vataru Vatari tərəfindən yazılan ranobe seriyası.
Ranobe seriyası əsasında üç manqa adaptasiyası və dörd antologiya cildi istehsal olunmuşdur. Brain's Base studiyası tərəfindən istehsal olunmuş anime serialı 4 apreldən 27 iyun 2013-cü ilə kimi yayımlanmışdır. Animenin ikinci mövsümü isə Feel studiyası tərəfindən çəkilmiş və 2 apreldən 25 iyun 2015-ci ilə kimi nümayiş etdirilmişdir. 5pb. şirkəti tərəfindən istehsal olunmuş "Yahari Game demo Ore no Seishun Rabu Kome wa Machigatteiru." adlı videooyun 19 sentyabr 2013-cü ildə buraxılmışdır. Eyni şirkət tərəfindən istehsal olunmuş ikinci videooyun isə 27 oktyabr 2016-cı ildə buraxılmışdır.
My Youth Romantic Comedy Is Wrong, As I Expected
My Youth Romantic Comedy Is Wrong, As I Expected, Yaponiyada tanınan adı ilə Yahari Ore no Seishun Love Comedy wa Machigatteiru. (やはり俺の青春ラブコメはまちがっている。, azərb. Mənim gənclik romantik komediyam gözlədiyim kimi səhvdir) və ya digər adları ilə My Teen Romantic Comedy SNAFU, Hamachi (はまち), OreGairu (俺ガイル) — Ponkan8-in rəssamlığı ilə Vataru Vatari tərəfindən yazılan ranobe seriyası.
Ranobe seriyası əsasında üç manqa adaptasiyası və dörd antologiya cildi istehsal olunmuşdur. Brain's Base studiyası tərəfindən istehsal olunmuş anime serialı 4 apreldən 27 iyun 2013-cü ilə kimi yayımlanmışdır. Animenin ikinci mövsümü isə Feel studiyası tərəfindən çəkilmiş və 2 apreldən 25 iyun 2015-ci ilə kimi nümayiş etdirilmişdir. 5pb. şirkəti tərəfindən istehsal olunmuş "Yahari Game demo Ore no Seishun Rabu Kome wa Machigatteiru." adlı videooyun 19 sentyabr 2013-cü ildə buraxılmışdır. Eyni şirkət tərəfindən istehsal olunmuş ikinci videooyun isə 27 oktyabr 2016-cı ildə buraxılmışdır.