Vartaşen

Bu adın digər istifadə formaları üçün bax: Oğuz (dəqiqləşdirmə).

Oğuz (əvvəlki adı: Vartaşen) — Azərbaycanda şəhər, Oğuz rayonunun inzibati mərkəzi. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 7 fevral 1991-ci il tarixli, 54-XII saylı Qərarı ilə Vartaşen rayonunun Vartaşen şəhəri Oğuz şəhəri adlandırılmışdır.[4]

Şəhər
Oğuz
41°04′17″ şm. e. 47°27′55″ ş. u.HGYO
Ölkə
Başçı Cavid Əbdul-Qədirov
Tarixi və coğrafiyası
Mərkəzin hündürlüyü 630 ± 1 m, 652 m
Saat qurşağı
Əhalisi
Əhalisi
  • 7.400 nəf. (2019)[2]
Rəsmi dili
Rəqəmsal identifikatorlar
Poçt indeksi AZ 4800
Nəqliyyat kodu 48[3]
Digər
oguz-ih.gov.az
Xəritəni göstər/gizlə
Oğuz xəritədə
Oğuz
Oğuz
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Vartaşenin çoxdan qurulduğu, Bejanov tərəfindən sübut edildiyi kimi, bir çoxu kəndin yanında olduğu kimi, qədim kurqan və qəbiristanlıqlardır. Vartaşen və Nic qəsəbələri, əfsanələrə görə, qədim dövrlərdə Kür çayının cənubundakı qədim erməni Utik vilayətində məskunlaşmış Utievlər və ya biri üçün doğma yerlər idi.

1722-ci ildə I Pyotrun Qafqaz ekspedisiyası zamanı ona ünvanladığı bir məktubda özlərini "Ağvanlar" adlandırdılar. 1807-ci ildə Şəki xanı Cəfər Kuli Xanın (azərbaycanlı) rus olduğu Vartaşen və Nici ermənilərə verəcəkdi, rus çarı I Alexander-a bir məktub yazdı: 1824-cü il Şəki əyalətinin kameral təsvirinə əsasən Kərimli kəndində (indiki Oğuz şəhərində) 657 təsərrüfatda 3153 nəfər əhali yaşayırdı ki, onların da 1646 nəfərini kişilər, 1507 nəfərini isə qadınlar təşkil edirdi.[5]

Əhalisi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1 yanvar 2013-cü il tarixli məlumata əsasən əhalisi 6,891 nəfər olsa da[6].2019-cu ilin məlumatına görə 7,400 nəfərdən artıq şəhərdə yaşayır.[7]

1819-cu il üçün Şəki vilayətinin təsviri Vartaşenin "Tatar" (Azərbaycan) kəndini göstərir.

Vartaşen məktəbinin keçmiş müdiri Mixail Bejanov "Qafqazın yerlərini və tayfalarını təsvir etmək üçün materiallar toplusu" kitabında Udinlərin Vartaşen və Nic kəndlərində yaşadıqlarını və bir çox "tatar" (yəni Azərbaycan) sözlərini özündə cəmləşdirən Dağ dilində danışdıqlarını qeyd edir.

1908-ci il üçün "Qafqaz təqvimi" nə görə kənddə 1090 erməni, 629 rus və 35 azərbaycanlı (tatar) yaşayırdı.[8]

1921-ci il Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı Siyahıyaalmasına görə Vartaşendə 1262 nəfər yaşayırdı, Udilər üstünlük təşkil edən milliyyət idi.

Azərbaycanın 1999-cu il siyahıya alınmasına görə Oğuz bölgəsində 104 Udin yaşayırdı və 2009-cu ilədək 74 Udin qaldı.

İqtisadiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Şəhərdə xalçaçılıq inkişaf etmişdir, qida sənayesi müəssisələri, asfalt zavodu var. Tütün yetişdirən sovxoz.

Coğrafiya

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Oğuz Şəkinin şərqində, şəhərin şərqdən və qərbdən sərhədləri olan Qafqaz silsiləsinin cənub yamacının ətəyində, demək olar ki, 594 m yüksəklikdə yerləşir; hamar bir düzənlik cənuba uzanır. Şəhərin şərq tərəfində, bir çox döngə düzəldən Eljigan çayı əsas silsilədən çıxır.

İdman

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Şəhərdə bir döyüş sənəti məktəbi var — aikido.

Qardaşlaşmış şəhərlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 GEOnet Names Server. 2018.
  2. ↑ http://www.stat.gov.az.
  3. ↑ http://www.dyp.gov.az/index.php?/az/content/210.
  4. ↑ "Azərbaycan Respublikasının Bakı, Gəncə və Sumqayıt şəhərlərinin, Abşeron, Ağdaş, Ağsu, Ağcabədi, Balakən, Bərdə, Beyləqan, Vartaşen, Quba, Qutqaşen, Daşkəsən, İmişli, Yevlax, Kəlbəcər, Kürdəmir, Gədəbəy, Goranboy, Laçın, Lerik, Lənkəran, Mirbəşir, Puşkin, Saatlı, Füzuli, Cəbrayıl və Şamxor rayonlarının, Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti Şuşa rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 7 fevral 1991-ci il tarixli, 54-XII saylı Qərarı". 2022-05-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-09-06.
  5. ↑ Z. Cavadova. Şimal-Qərbi Azərbaycanın əhali tarixi və tarixi demoqrafiyası (XIX əsrin əvvəlləri — 70-ci illəri) Bakı,2002, səh.51
  6. ↑ "Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi". 2015-11-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-10-21.
  7. ↑ "Əhali sayı". 2012-04-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-08-01.
  8. ↑ Кавказский календарь на 1907 год [Caucasian calendar for 1907] (rus) (62-ci). Tiflis: Tipografiya kantselyarii Ye.I.V. na Kavkaze, kazenny dom. 1907. səh. 293. 31.01.2022 tarixində arxivləşdirilib.
  9. ↑ Rajabova, Sara. "Azerbaijani hero Mikhailo commemorated in Slovenia". AzerNews.az. 24 dekabr 2013. 2021-02-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 sentyabr 2018.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Həmçinin bax

[redaktə | mənbəni redaktə et]