Avstriya Respublikası

Avstriya (alm. Österreich‎), rəsmi adı Avstriya Respublikası (alm. Republik Österreich‎) – Mərkəzi Avropada bir dövlət. Dövlətin adı qədim alman dilindən tərcümədə Ostarrichi — " şərqi ölkə " deməkdir.

Avstriya
Republik Österreich
Bayraq Gerb
Arrive and revive
Himn: "Land der Berge, Land am Strome"
Tarixi
• Aİ-yə qəbul	1 yanvar 1995
Rəsmi dilləri	alman dili[2]
Paytaxt	Vyana
İdarəetmə forması	Parlament respublikası
Prezident	Aleksandr Van der Bellen
Kansler	Karl Nehammer
Sahəsi	Dünyada 114-cü
• Ümumi	83883 km²
• Su sahəsi (%)	1,7
• Əhali	(95-ci)
• Siyahıyaalma (1.I.2022)	8 978 929 nəf.
• Sıxlıq	107 nəf./km²
ÜDM (AQP)
• Ümumi	395 milyard dollar  (46-cı)
• Adambaşına	46 400 dollar  (25-ci)
İİİ (2013)	0.895
Valyuta	avro
İnternet domeni	.at
ISO kodu	AT
BOK kodu	AUT
Telefon kodu	+43
Saat qurşaqları	UTC+01:00[1]
Nəqliyyatın yönü	sağ[d]
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Şimaldan Çexiya (362 km sərhəd uzunluğu), şərqdən Slovakiya (91 km) və Macarıstan (366 km), cənubdan Sloveniya (330 km) və İtaliya (430 km), qərbdən İsveçrə (164 km), Lixtenşteyn (35 km) və Almaniya (784 km) ilə həmsərhəddir.

Paytaxtı Vyana şəhəridir. Ölkə 9 federal torpaqdan və ya vilayətdən (Aşağı Avstriya, Burqenland, Forarlberq, Karintiya, Ştiriya, Tirol, Yuxarı Avstriya, Vyana və Zaltsburq) ibarətdir.

Dövlət bayrağındakı qırmızı rəng Avstriya Respublikasının azadlığı və müstəqilliyi üçün tökülən qan, ağ rəng isə qərbdən şərqə axan Dunay çayının rəngidir. Avstriya bayrağı dünyanın ən qədim dövlət simvollarından biridir.

Mərkəzi Avropada doqquz dövlətdən ibarət dənizə çıxışı olmayan ölkə. Qərbdə Lixtenşteyn və İsveçrə, cənubda İtaliya və Sloveniya, şərqdə Macarıstan və Slovakiya, şimalda Almaniya və Çexiya ilə həmsərhəddir. Avstriyanın ərazisi 83.883 km² və təxminən 9 milyon əhalisi var. Avstriya alman dili ölkənin rəsmi dili olsa da, bir çox avstriyalı qeyri-rəsmi olaraq müxtəlif Bavariya ləhcələrində danışır.

Avstriya əvvəlcə 976-cı ildə Avstriya Markoqrafı kimi səhnəyə çıxdı və daha sonra hersoqluq və arxduchy oldu. 16-cı əsrdə Avstriya Habsburq monarxiyasının mərkəzi olan və tarixin ən nüfuzlu kral sülalələrindən biri olan Habsburq Monarxiyasının kiçik bir qolu tərəfindən idarə olunan bir dövlət kimi xidmət etməyə başladı. Arxiduxiya kimi Müqəddəs Roma imperiyasının mühüm hissəsi və inzibati mərkəzi idi. Böyük dövlətlərdən biri olan və 19-cu əsrin əvvəllərində Alman Konfederasiyasını idarə edən Avstriya öz imperiyasını qurdu, lakin 1866-cı ildə Avstriya-Prussiya müharibəsində məğlub olduqdan sonra digər Alman dövlətlərindən ayrılaraq öz yolu ilə getdi. 1867-ci ildə Macarıstanla razılaşma əsasında Avstriya-Macarıstan İkili Monarxiyası quruldu.

Avstriya-Macarıstan taxtının mümkün varisi olan Archduke Franz Ferdinandın öldürülməsindən sonra Avstriya bu hadisədən sonra imperator Frans Joseph dövründə başlayan Birinci Dünya müharibəsində iştirak etdi. Monarxiyanın məğlubiyyətindən və dağılmasından sonra Almaniyaya birləşmək niyyəti ilə Almaniya-Avstriya Respublikası elan edildi, lakin yeni yaranan dövlət müttəfiqlər tərəfindən dəstəklənmir və tanınmamış qalır. 1919-cu ildə Birinci Avstriya Respublikası Avstriyanın hüquqi varisi oldu. 1938-ci ildə Avstriya əsilli Almaniya Reyxinin kansleri Adolf Hitler Avstriyanın ilhaqını təmin etdi. 1945-ci ildə faşist Almaniyasının məğlubiyyətindən və uzun müddət Müttəfiqlərin işğalından sonra Avstriya İkinci Respublika kimi tanınan suveren və özünü idarə edən demokratik bir dövlət kimi yenidən quruldu.

Avstriya birbaşa seçilmiş Federal Prezident tərəfindən dövlət başçısı və federal hökumətin başçısı olan kansler tərəfindən idarə olunan parlament təmsilçi demokratiyasıdır. Avstriyanın böyük şəhərlərinə Vyana, Qraz, Linz, Salzburq və İnsbruk daxildir. Avstriya adambaşına düşən ÜDM-ə görə ardıcıl olaraq dünyanın 20 ən zəngin ölkəsi arasında yer alır. Ölkə yüksək həyat səviyyəsinə malikdir və 2018-ci ildə İnsan İnkişafı İndeksinə görə dünyada 20-ci yerdədir. Vyana həyat keyfiyyəti göstəricilərinə görə ardıcıl olaraq beynəlxalq səviyyədə birinci yerdədir.

İkinci Respublika 1955-ci ildə xarici siyasi məsələlərdə daimi bitərəfliyini elan etdi. Avstriya 1955-ci ildən Birləşmiş Millətlər Təşkilatının və Avropa Birliyinin üzvüdür. O, ATƏT və OPEK-ə ev sahibliyi edir, OECD və İnterpolun təsisçi üzvüdür. Avstriya da 1995-ci ildə Şengen sazişini imzalayan və 1999-cu ildə avro valyutasından istifadə etməyə başlayan ölkələrdən biri oldu.

Rəsmi siyahıyaalmalara əsasən Avstriya əhalisi:^[3]

il s.a. əsasən	nəfər
1869	4,497,880
1880	4,963,528
1890	5,417,360
1900	6,003,845
1910	6,648,310
1923	6,534,742
1934	6,755,318
1939	6,652,567
1951	6,933,905
1961	7,073,807
1971	7,491,526
1981	7,555,343
1991	7,795,786
2001	8,032,926
2006	8,281,295

15 may 2001-ci il rəsmi əhali siyahıyaalınmasının yekunlarına əsasən:

• Avstriyanın ümumi əhalisi: 8,032,926 nəfər olmuşdur

  Avstriya vətəndaşlarının sayı: 7,322,000 nəfər olmuşdur

  Avstriyada doğulanların sayı: 6,913,512 nəfər

  Xaricdə doğulanların sayı: 408,488 nəfər

  Xarici ölkələrin vətəndaşlarının sayı: 710,926 nəfər olmuşdur

  Avstriyada doğulanların sayı: 116,015 nəfər

  Xaricdə doğulanların sayı: 594,911> nəfər

• 1 yanvar 2012-ci il tarixinə olan rəsmi məlumata əsasən Avstriya əhalisi 8,443,018 nəfərdir^[4]

Onlardan 7,472,477 nəfəri Avstriya vətəndaşları, 970,541 nəfəri isə xarici ölkələrin vətəndaşlarıdır. Bütün Avstriya əhalisinin təxminən 11,5%-ini təşkil edən xarici vətəndaşlardan 390,464 nəfəri (onlardan 212,297 nəfəri AB-nə 2004-cü ildən əvvəl daxil olan 14 ölkənin vətəndaşları, 116,755 nəfəri 2004-cü ildə AB-nə daxil olmuş 10 ölkənin vətəndaşları, 61,412 nəfəri isə 2007-ci ildə AB-nə daxil olmuş Bolqarıstan və Rumıniyanın vətəndaşları olmaqla) Avropa Birliyi ölkələrinin vətəndaşları (2004-cü ilədək Avstriya daxil olmaqla Avropa Birliyinə 15 ölkə daxil idi), 296,377 nəfəri keçmiş Yuqoslaviya ölkələrinin vətəndaşları (Sloveniya vətəndaşları istisna olmaqla, beləki Sloveniya 2004-cü ildə AB-nə daxil olmuşdur), 114,011 nəfəri Türkiyə vətəndaşları, 69,060 nəfəri Asiya qitəsində yerləşən ölkələrin vətəndaşları, 100,629 nəfəri isə dünyanın digər müxtəlif ölkələrindən olan vətəndaşlardır.

• 1 yanvar 2012-ci ilə olan rəsmi məlumata əsasən 8,443,018 nəfər olan Avstriya əhalisinin 7,094,012 nəfərini Avstriyada doğulanlar, 1,349,006 nəfərini isə digər ölkələrdə doğulanlar təşkil edir.

  Avstriya vətəndaşı olan 7,472,477 nəfər əhalinin 6,949,643 nəfəri Avstriyada doğulmuş, 522,834 nəfəri isə xarici ölkələrdə doğulmuşdur.

  Avstriya vətəndaşı olmayan 970,541 nəfər əhalinin 144,369 nəfəri Avstriyada doğulmuş, 826,172 nəfəri isə xarici ölkələrdə doğulmuşdur.

2011-ci ilə olan rəsmi təxminə əsasən Avstriya əhalisi 8,420,900 nəfər (4,105,493 nəfəri kişilər, 4,315,407 nəfəri qadınlar) olmuşdur.^[5][6] Onlardan 0–14 yaş qrupunda olanlar 1,229,408 nəfər, 15–64 yaş qrupunda olanlar 5,705,051 nəfər, 65 yaş və yuxarı yaşda olanların sayı isə 1,486,441 nəfər olmuşdur.^[5] Əhalinin 68%-i şəhərlərdə yaşayır. 2001-ci il siyahıyaalınmasına əsasən ölkə əhalisinin 1 km²-ə düşən orta sıxlığı təxminən 95,8 nəfərdir. Alp dağlarının geniş bölgələrində əhali çox azsayda yerləşmişdir. 2011-ci ilə olan məlumatlara əsasən əhalinin illik təbii artımı hər min nəfərə orta hesabla 3 nəfərdir.

Əhalinin orta ömrü hər iki cinsdən toplam əhali üçün 79,91 ildir.

Avstriya Konstitusiyasına görə alman dili Avstriya Respublikasının dövlət dilidir. 2001-ci il siyahıyaalınmasına əsasən alman dili Avstriya Respublikası vətəndaşlarının 95,48%-inin ana dilidir. Söz tərkibi və tələffüzünə, eləcə də qrammatik quruluşuna görə, Avstriya almancası Almaniyada Bavariya vilayətində və İsveçrədə istifadə edilən almanca ilə oxşardır. 1951-ci ildə Avstriya Federal Təhsil Nazirliyinin təşəbbüsü ilə buraxılan Avstriya Lüğətində Avstriya almancasının əsas söz ehtiyatı öz əksini tapıb.

Milli azlıqlar: ölkədə yaşayan etnik qruplardan 6-sı — Burqenland xorvatları, slovenlər, çexlər, slovaklar, macarlar və qaraçılar avtoxton etnik qruplar olaraq rəsmən tanınmış milli azlıqlardır.^[7]

Burqenland vilayətində alman dili ilə yanaşı xorvat və macar dilləri, Karintiya vilayətində isə alman dili ilə yanaşı sloven dili də rəsmi statusa malikdir, belə ki xorvat və macar dillərinin Burqenland vilayətində, sloven dilinin isə Karitinya vilayətində məktəblərdə tədris olunma və dövlət idarələrində sənədləşmədə istifadə olunma hüququ vardır.

Avstriya əhalisinin ana dili əsasında milli tərkibi, 2001 s.a.^[8]

Ana dili	Toplam	Vətəndaşlar	Əcnəbilər
toplam	8 032 926	7 322 000	710 926
almanca	7 115 780	6 991 388	124 392
türkcə	183 445	60 028	123 417
serbcə	177 320	41 944	135 376
xorvatca	131 307	25 820	105 487
ingiliscə	58 582	33 427	25 155
macarca	40 583	25 884	14 699
boşnakca	34 857	3 306	31 551
polyakca	30 598	12 699	17 899
albanca	28 212	3 766	24 446
slovencə	24 855	17 953	6 902
burqenland xorvatcası	19 412	19 374	38
çexcə	17 742	11 035	6 707
ərəbcə	17 592	9 610	7 982
rumınca	16 885	4 669	12 216
italyanca	10 742	5 065	5 677
farsca	10 665	4 749	5 916
slovakca	10 234	3 343	6 891
fransızca	10 190	4 977	5 213
ispanca	9 976	5 712	4 264
çincə	9 960	5 022	4 938
rusca, ukrayınca, belorusca	8 446	2 980	5 466
qaraçıca	6 273	4 348	1 925
filippincə	5 582	3 861	1 721
bolqarca	5 388	1 885	3 503
makedonca	5 145	1 127	4 018
flamandca	3 802	1 413	2 389
hindcə	3 582	1 631	1 951
potuqalca	3 197	1 323	1 874
yunanca	3 098	1 643	1 455
isveçcə	2 683	872	1 811
vyetnamca	2 310	1 630	680
kürdcə	2 133	1 139	994
tayca	1 593	518	1 075
yaponca	1 806	405	1 401
korecə	1 264	316	948
yəhudicə	1 189	596	593
fincə	987	346	641
danca	735	296	439
norveçcə	569	237	332
indonezcə	451	174	277
digər asiya dilləri	9 018	3 674	5 344
digər avropa dilləri	2 884	1 386	1 498
digər afrika dilləri	1 816	410	1 406
digər dillər, bildirməyənlər	38	19	19

Əsas məqalə: Avstriyada təhsil

Avstriyada fəaliyyət göstərən 23 cəmiyyət və 11 özəl ali məktəblərdə təhsil almaq üçün bütün şərait yaradılıb. Bu ali təhsil ocaqları çox geniş spektrda təhsil almaq imkanı verir. Qeyd edək ki, 2001-ci ildə Avstriyada ali məktəblərdə ləğv olunan pulsuz təhsil 2009-cu ildən Avropa İttifaqı və bir sıra digər ölkələrin vətəndaşları üçün (Azərbaycan da daxil olmaqla) yenidən bərpa olundu.

Avstriyanın paytaxtı Vyanada 13 universitet fəaliyyət göstərir.

Avstriyada ali təhsil müəssisələri sırasına universitet, incəsənət universitetləri, kolleclər (bu təhsil müəssisələrində müəllimlər və sosial işçilər kimi mütəxəssislər hazırlanır) və digər ali məktəblər daxildir. Ali məktəblərdə tələbələrə ümumi nəzəri biliklər verilir. Praktiki təcrübə və bacarıqlar əmək fəaliyyəti dövründə əldə edilir.

Avstriyada bütün universitetlər dövlət tərəfindən maliyyələşdirilir. Universitet əməkdaşları və müəllimlər dövlət qulluqçusu hesab olunurlar. Universitetlər federal büdcədən maliyyələşir.

1994-cü ildən ölkədə tətbiqi elmlər universitetləri fəaliyyətə başlayıb. Bu ali təhsil müəssisələrinin fəaliyyətinə Avstriyanın elm və tədqiqat naziri tərəfindən on altı nəfər ekspertdən təşkil olunmuş müstəqil agentlik nəzarət edir. Tətbiqi elmlər universitetlərinin təhsil proqramları digər ali məktəblərin təhsil proqramlarından fərqlənir. Bu universitetlərin təhsil proqramlarında peşə təhsili ali təhsil səviyyəsində öyrənilir və əmək bazarının tələbləri daha çox nəzərə alınır.

Müəyyən olunmuş vaxt ərzində ali təhsil proqramlarını mənimsəyən Avstriya və Avropa ölkələrinin vətəndaşları üçün ali təhsil ödənişsizdir. Universitetlərdə verilən bakalavr, magistr və doktor dərəcələri ABŞ, Kanada və digər Avropa ölkələrindəki müvafiq dərəcələrə uyğundur.

Hazırda Avstriyada 22 ali təhsil müəssisəsi, 18 tətbiqi elmlər universiteti, 11 özəl universitet fəaliyyət göstərir. 1365-ci ildə təsis olunmuş Vyana Universiteti Avropada qədim tarixi ənənələrə malik olan ikinci ən böyük universitet hesab olunur. Ali təhsil müəssisələrində dərs ili 8–12 semestrdən ibarət olur. Qış semestri oktyabrın 1-dən, yay semestri isə martın 1-dən başlayır. Hər bir semestrin sonunda imtahan verilir. Son kursda tələbələrdən diplom işi yazmaq tələb olunur.

Akkreditasiya Şurası tam müstəqil qərarvermə hüququna malikdir. Bu qurum özəl universitetlərin, akademik proqramların, akkreditasiyadan keçmiş özəl universitetlərin yenidən akkreditasiyası və onların fəaliyyətinə nəzarət məsələlərini həyata keçirir.

Ən məşhur ali təhsil müəssisələrinin sırasına Vyana Universiteti, Vyana Tibb Universiteti, Təbii Resurslar və Tətbiqi Həyat Elmləri Universiteti, Vyana İqtisadiyyat və Biznes Administrasiyası Universiteti, Vyana Tətbiqi İncəsənət Akademiyası, Vyana Musiqi Universiteti daxildir.

Avstriya ali məktəblərində kifayət qədər əcnəbi tələbələr təhsil alır. Ölkə universitetlərində oxumaq istəyən əcnəbilərdən alman dilini yüksək səviyyədə bilmək, orta məktəbi bitirmək haqqında sertifikat və sağlamlıq haqqında arayış tələb olunur.

Avstriya universitetləri digər inkişaf etmiş ölkələrdə olduğu kimi, ən yüksək səviyyəli elmi-tədqiqat qurumları hesab olunur. 2004-cü ildən universitetlərin hamısı elmi-tədqiqat işlərində və təhsil fəaliyyətlərində muxtar status qazanıb, tam müstəqil hüquqi qurum kimi fəaliyyət göstərirlər.

Avstriya Qərbdə Konstans gölündən şərqdə Neusiedl gölünə qədər uzanır. Ən şərq nöqtəsindən ən qərb nöqtəsinin uzaqlığı 570 kilometr, ən şimal nöqtəsindən ən cənub nöqtəsinin uzaqlığı təxminən 300 kilometrdir. Şərq Alplar üzərində qurulmuş olan ölkənin aşağı yuxarı dörddə üçü dağlıq ərazidir. Şimalda ölkəni qərbdən şərqə qət edən Tuna Çayının ölkədəki uzunluğu 350 kilometrdir. Bu qisimlər ən alçaq yerlərdir. Alplar Avstriyada ölkəni qərbdən şərqə doğru üç sıra halında örtmüşlər. Ölkənin ən yüksək dağı 3798 m ilə "Gross Glockner"dir. Göllər baxımından çox zəngin olmasına baxmayaraq bu göllər çox kiçikdir. Ən böyük gölü Neusiedl Gölüdür ki, sahə 320 km² dir. Bunun bir qisimi də Macarıstana aiddir.

Avstriyanın böyük hissəsi, yer və okean təsirləri göstərən, orta-Avropa keçiş iqliminin təsiri altındadır. Sıx yağmur və Qərb küləyi iqlimi təsir edən əhəmiyyətli faktorlardır. Alp bölgəsinin özünə aid bir iqlim xüsusiyyəti vardır. Bu bölgədə yazlar sərin, qışlar bol qar yağmurludur. Burada illik yağmur 3000 mm səviyyəsinə çatır. Ölkənin şimal və qərbini təsiri altına alan okean təsiri səbəbiylə bu bölgələrdə yağmurlar daha aşağı (illik 2000 mm) və il içində istilik fərqliləşmələri daha stabildir. Qışlar bu bölgələrdə nisbi olaraq yumşaq və yazlar da isti keçir. Salzburgda ortalama istilik Yanvar ayında −2 °C İyulda 18 °C'dir. Ölkənin şərqində yer iqlim suverendir. Bu bölgədə qışlar çox sərt və yağışlı keçər. Yağmurlar ümumiyyətlə qarlı şəklində olub, alçaq yerlərdə yağış halında olar. Hava istiliyi qışda ümumiyyətlə 0 °C'ın altında olur. Bu zamanda da daymi hava açıq və aydın olduğundan qış idmanlarına əlverişlidir. Ortalama istilik Yanvar ayında −4 °C, İyul ayında 18 °C'dir. Bu bölgədə illik yağmur nisbəti 600 mm ətrafındadır.

Tuna çayı qış aylarında donduğundan, nəqliyyatın axsamaması üçün buz qırma işləri davamlı edilər. Yüksəklərdə fırtınalar bəzən çox şiddətli olar. Quru iqlimi xüsusiyyətindən ötəri yaz ayları isti keçir. İstilik ortalaması 20 °C'ın üzərindədir. Bu mövsümdə az miqdarda da olsa yağmur yağır.

Ölkənin cəmi sahəsinin yarıya yaxını meşəlikdir. Şimal Alpların ön bölgəsini daha çox palıd və qayın ağaclarının hakim olduğu meşələr əhatə edir. Waldviertel və Hausruck bölgələriylə mərkəzi Alpların şərq qisimi qayın, palıd, akçaağaç, ladin ağırlıqlıdır.

Avstriyanın ən əhəmiyyətli ətraf problemi sənaye, turizmin gətirib çıxardığı sıx trafik və ətraf ölkələrin ətraf çirkliliyinin böyük iştirak etdiyi turşu yağışıdır. Meşəlik sahənin dörddə biri bu problemdən təsirlənməkdədir və kimi bölgələrdə ağac sayında sürətli bir azalma müşahidə edilməkdədir. Sıx əkinçilik, elektrik enerjisi əldə etmək üzrə edilən anbarlar və meşələrin azalmasıyla ortaya çıxan ozon qatının deşilməsi ölkənin digər əhəmiyyətli ətraf problemləridir.

Avstriyanın heyvanlar dünyası Orta Avropanın müxtəlifliyini göstərər. Dağlıq bölgələrin tipik növləri dağ keçiləri və dağ siçanlarıdır. Meşələrdə ayrıca cüyür, və çöl donuzları da yaşayır.

Ölkədə 1997-ci ildən bəri qoruma altında olan iki cins ayı növləri yaşamaqdadır. Ölkənin şərqində tarla siçanı və tarla sincabına rast gəlinər.

Ölkənin cəmi sahəsinin 24 %-i təbii qoruma altındadır. Avstriyada üç təbii park, yüzlərlə də qoruma sahəsi və vətəqələr mövcuddur.

Avstriya konstitusiyasına görə ölkə demokratik federal bir respublikadır. Burgenland, Kärnten, Aşağı Avstriya, Yuxarı Avstriya, Salzburg, Steiermark, Tirol, Vorarlberq və Vyana olmaq üzrə doqquz əyalətdən meydana gəlməkdədir.

Əsas məqalə: Avstriya şəhərlərinin siyahısı

Əsas məqalə: Avstriya tarixi

Çox köhnə tarixlərdən bəri insanların yaşadığı bu ölkə, əsrlərlə Romalıların işğalında olmuşdur. Almaniya ilə birgə olan Avstriyaya 803 ildə Şarlman tərəfindən "Şərq Marklığı" adı verildi. Bununla da o German İmperiyasının bir hissəsi kimi quruldu.

Daha sonra hakimiyyətə keçən Habsburg Qraflıqı ölkənin ərazisini genişləndirdi. XV əsrdə Avropanın və xristianların ən güclü dövləti olan Avstriya, Osmanlılara qarşı arxası kəsilməyən hücumlara liderlik etmişdir. XVİ əsrdən başlayaraq Osmanlı dövləti müxtəlif səfərlər ilə 1529-cu ildə Macarıstanı, daha sonra isə 1540-cı ildə Avstriyanı məğlub etdi, İmperator I. Ferdinand , Macarıstanın Osmanlı dövlətinə verilməsi və 30 min duka qızılı vergi vermək şərtləri ilə bir andlaşma imzaladı. Bununla da Avstriyanın hücumları sona çatdı.

Osmanlı-Müqəddəs İttifaq döyüşləri nəticəsində Osmanlı dövləti ndən ayrılan Macarıstan ilə birləşən Avstriya Avstriya-Macarıstan İmperiyasını qurdu. Avstriya Birinci dünya müharibəsində parçalanan Avstriya-Macarıstan İmperiyasından ayrılaraq müstəqil dövlət qurdu. Muharibədən sonra Almaniya ilə birləşmək istəməsinə baxmayaraq, qalib dövlətlər buna razılıq vermədilər.

Avstriya Respublikası İkinci dünya müharibəsi ərəfəsində Hitler tərəfindən 1938-ci ildə də Almaniyaya birləşdirildi. Muharibədən sonra Almaniyanın məğlub olması ilə Avstriya Amerika Birləşmiş Ştatları, SSRİ, Böyük Britaniya və Fransa tərəfindən işğal edildi. 1955-ci ildə bu dövlətlərlə bağlanan sülh müqaviləsi nəticəsində dövlət birləşdirildi və müttəfiq dövlətlərin qoşunları oradan çıxarıldı.

Dövlət Başçısı, Federal Respublika başçısı sifəti daşıyar. Konstitusiya, altı illik bir dövrə üçün dövlət başçısının xalq tərəfindən seçilməsini şərt qaçmışdır. Federal Respublika başçısı xarici məsələlərdə dövləti təmsil edir. Razılaşma və qanunları imzalar Başçı eyni zamanda məclisi toplayır ləğv edər və tətilə göndərə bilər.

Avstriyanın bu andakı baş naziri (Almanca: Bundeskanzler) Avstriya İctimai Demokratik Partiyası (SPÖ) üzvü Werner Faymanndir.

Hökumət başçısı isə Şansölye olaraq da bilinən Federal Baş nazirdir.

Parlament iki kameralıdır: Bundesrat (Əyalətlər Məclisi), əyalət parlamentləri tərəfindən seçilən 62 millət vəkilindən; Nationalrat (Milli Məclis) isə doğrudan seçilən 183 üzvdən meydana gəlməkdədir. Nationalrat namizədlərinin ən az 19 yaşını doldurma şərti vardır. Bundesratda hansı əyalətin neçə parlamentarla təmsil ediləcəyi, əyalətin əhalisinə bağlı olaraq təyin olunar. Bu məclis yalnız məsləhətçi funksiyasına sahib olmasına qarşı, kimi qanunların çıxmasını gecikdirə bilər.

Avstriyada səs vermə yaşı 16-dan başlayır.

• Avstriya İctimai Demokratik Partiyası (SPÖ) – Verner Faymann
• Avstriya Xalq Partiyası (ÖVP) – Mixael Spindelegger
• Avstriya Azadlıq Partiyası (FPÖ) – Heinz-Kristian Straxe
• Yaşıllar (GRÜNE) – Dr. Evə Qlavişniq

Əsas məqalə: Avstriya iqtisadiyyatı

Avstriya iqtisadiyyatı sənaye, turizm və əkinçilik sahələrinə əsaslanır. Əkinçiliyə əlverişli torpaqları azdır. Bol məhsul ala bilmək üçün müasir əkinçilik İkinci Dünya Müharibəsindən sonra sürətlə inkişaf etmişdir. Ölkənin alçaq bölgələrində olan çəmənlik sahələrdə heyvandarlıq inkişaf edib.

İqtisadiyyatının əsasını təşkil edən sənaye sahasində çuqun və xam polad, alüminium istehsalı ön sıralardadır. Digər sənaye məhsulları kağız, kimyəvi maddə və plastikadır.

Avstriya dünyanın qabaqcıl təbii magnezit istehsalçısıdır. Schwechatdəki böyük neftayırma zavodu ölkənin ümumi neft və neft məhsulları istehlakının dörddə üçünü təşkil edir.

Geniş meşələrindən əldə edilən taxta-şalbanın yalnız bir hissəsi ölkədə emal olunur. Emal olunmamış taxta-şalban ölkənin əsas ixrac məhsulları sırasındadır.

Əsas ixrac məhsullarını maşınlar, elektron vasitələr, mədən məhsulları, kağız, elektrik enerjisi, qida maddələri təşkil edir.

Əsas məqalə: Avstriyada turizm

Avstriya hazırda iqtisadi cəhətdən Avropanın ən inkişaf etmiş ölkələrindən biridir. O, İkinci dünya müharibəsi illərində öz gözəl tarixi memarlıq abidələrini dağılmaqdan qoruyub saxlaya bildi. Gözəl saraylar, mehmanxanalar, yollar hələ müharibədən əvvəl tikilmişdi. Onlar daima ölkənin tükənməz turizm resursları hesab olunur. Avstriya iqtisadiyyatında turizm əhəmiyyətli yer tutur.

Əsas məqalə: Avstriya mətbəxi

Avstriya mətbəxi tez-tez Vyana mətbəxinə bənzədilsə də, Avstriya-Macarıstan imperiyasının ümumi tarixinə əsasən, Avstriyanın ənənəvi mətbəx mədəniyyəti yerli cəhətlərinə görə özünəməxsusluğu ilə fərqlənir.^[9] Avstriya mətbəxində Macarıstan, Bohemiya, Bavariya və İtaliya mətbəx mədəniyyətlərinin nümunələri geniş yayılmışdır. Digər ölkələrin yeməklərindən alınmış hazırlanma üsulları yerli ənənələrə uyğunlaşdırılmışdır. Avstriya mətbəxi bütün dünyada bişmə çörək və şirniyyatları ilə tanınır. Vyana şnitseli isə dünya şöhrəti qazanmışdır.

• Avstriya bağacığı
• Avstriya ilanbaşı