Azərbaycan–Meksika münasibətləri

Azərbaycan–Meksika münasibətləri — Azərbaycan Respublikası ilə Meksika Birləşmiş Ştatları arasındakı mövcud ikitərəfli əlaqələr.

Azərbaycan–Meksika münasibətləri
Azərbaycan və Meksika
 Azərbaycan  Meksika
Azərbaycanin Meksikadaki səfirliyi
Səfir Məmməd Talıbov
Ünvan Mexiko, Avenida Bosques de la Reforma 580, Colonia Bosque de la Lomas, Alcaldía Miguel Hidalgo
Meksikanin Azərbaycandaki səfirliyi
Səfir Mariya Viktoriya Romero Kabalyero
Ünvan Bakı, Xocalı küç., 37, Demirchi Tower, 24 mərt.
Digər
Quruluş tarixi 10 fevral 1992
Dövriyyə 0,063 mlrd doll. (2022)

Diplomatik əlaqələr

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İki ölkə arasında diplomatik əlaqələr 1992-ci ilin fevral ayının 10-da qurulmuşdur[1].

Azərbaycan Respublikasının Meksika Birləşmiş Ştatlarındakı Səfirliyi 10 yanvar 2008-ci ildə, Meksika Birləşmiş Ştatlarının Azərbaycan Respublikasındakı Səfirliyi isə 1 oktyabr 2014-cü ildə təsis edilmişdir[2].

Parlamentlərarası əlaqələr

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisində Azərbaycan-Meksika parlamentlərarası əlaqələr üzrə işçi qrupu fəaliyyət göstərir[2][3]. Bu işçi qrupu 5 dekabr 2000-ci il tarixində yaradılmış və ilk rəhbəri Nağı Əbdüləzimov olmuşdur[4]. 4 mart 2016-cı il tarixindən Ülvi Quliyev işçi qrupunun rəhbəridir[3].

8 aprel 2010-cu il tarixində Meksika Konqresinin Deputatlar Palatasında Meksika–Azərbaycan parlamentlərarası işçi qrupu yaradılmışki, həmin qrupun 2016-cı ilin məlumatlarına görə rəhbəri Raymundo Kinq de la Rosa idi[2].

4 noyabr 2011-ci ildə "Senatın Asiya-Sakit okean ölkələri üzrə xarici əlaqələr komitəsinin Dağlıq Qarabağ regionunda münaqişəyə dair rəyi" adlı sənəd (Təkliflərlə birgə Razılaşma maddəsi) Meksika Senatında qəbul edilmişdir[2]. 8 dekabr 2011-ci ildə Meksika Konqresinin Deputatlar Palatasının sessiyasında "Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsi haqqında" sənəd (Razılaşma Maddəsi) qəbul edilmişdir[2].

Mexikoda Xocalı soyqırımına həsr edilmiş abidə

2 fevral 2012-ci il tarixində Meksika Senatının qəbul etdiyi qərarda Dağlıq Qarabağın Xocalı şəhərində 1992-ci il fevralın 25-26-da baş vermiş faciə soyqırım adlandırılmışdır[5][6]. Bundan sonra 23 avqust 2012-ci ildə Meksikada Xocalı soyqırımına həsr olunmuş abidə qoyulmuşdur. Abidə paytaxt Mexikonun Tlakskoake–Xocalı meydanında yerləşir[7].

17-20 iyul 2012-ci il tarixlərində Meksika Konqresinin Deputatlar Palatasının Sədri Oskar Martin Arse Paniaqua və Meksika–Azərbaycan parlamentlərarası dostluq qrupunun üzvləri Azərbaycanda səfərdə olmuşlar[2].

Viza

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Meksikaya gedən ümumi pasportlara, həmçinin xidməti və xüsusi pasportlar malik Azərbaycan vətəndaşları üçün viza tələb edilir[8]. Diplomatik pasportlar üçün 90 günə qədər viza tələb edilmir[8].

İqtisadi əlaqələr

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ticarət

[redaktə | mənbəni redaktə et]

2015-ci ildə Meksikadan Azərbaycana idxal 22217,7 min ABŞ dolları, ixrac əməliyyatları isə 42,6 min ABŞ dolları məbləğində olmuşdur[9].

Əmtəə dövriyyəsi (min doll.)

[redaktə | mənbəni redaktə et]
İl İxrac Idxal Ümumi dövriyyəsi
2020[10] 202,84 50 132,17 50 335,01
2021[11] 467,31 64 421,51 64 888,82
2022[12] 33,49 62 987,28 63 020,77

Mədəni əlaqələr

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Filateliya məhsulları

[redaktə | mənbəni redaktə et]
2010-cu ildə buraxılmış Azərbaycan poçt markaları

2010-cu ildə hər iki ölkə tərəfindən poçt markalarının "Azərbaycan - Meksika" birgə buraxılışı çap edilmişdir[13]. Markalarda Atəşgah və Teotluakan təsvir edilmişdir[13][14].

Müqavilə-hüquq bazası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İki ölkə arasında müxtəlif sahələrdə əməkdaşlığa dair bir sıra sənədlər imzalanmışdır. Ümumilikdə Azərbaycan Respublikası ilə Meksika Birləşmiş Ştatları arasında 5 sənəd imzalanmışdır[2].

İdman sahəsində əməkdaşlıq

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1985 FİFA Dünya Gənclər Çempionatı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1985-ci ildə SSRİ-də təşkil olunmuş FİFA Dünya Gənclər Çempionatının "D" qrupunun oyunları Azərbaycanda keçirilmişdir ki, Meksikanın gənclər millisi də həmin qrupda yer almışdır. Onlar lider kimi bitirdikləri[15] qrup mərhələsinin hər üç oyununu Bakıda keçirmişlər. Hər üç oyunda da rəqiblərinə qalib gələn meksikalılar Çini 3:1[16], Paraqvayı 2:0[17] və İngiltərəni 1:0[18] hesabları ilə məğlub etmişlər. Meksika millisi 1/4 final mərhələsinin də oyununu Bakıda keçirmişdir. Lakin həmin matçda Nigeriya millisinə 1:2 hesabı ilə məğlub olan meksikalılar mübarizəni dayandırmışlar[19].

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Azərbaycan Respublikası ilə diplomatik əlaqələr qurmuş dövlətlərin siyahısı Arxivləşdirilib 2017-08-05 at the Wayback Machine. mfa.gov.az  (az.)
  2. ↑ 1 2 3 4 5 6 7 Azərbaycan Respublikası və Meksika Birləşmiş Ştatları arasındakı münasibətlər[ölü keçid]. mfa.gov.az, fevral 2016  (az.)
  3. ↑ 1 2 "Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin parlamentlərarası əlaqələr üzrə işçi qruplarının rəhbərlərinin seçilməsi haqqında" Arxivləşdirilib 2017-11-25 at the Wayback Machine Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 4 mart 2016-cı il tarixli, 161-VQR nömrəli Qərarı. e-qanun.az  (az.)
  4. ↑ "Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin parlamentlərarası əlaqələr üzrə işçi qruplarının yaradılması haqqında" Arxivləşdirilib 2020-08-27 at the Wayback Machine Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 5 dekabr 2000-ci il tarixli, 24-IIQR nömrəli Qərarı. e-qanun.az  (az.)
  5. ↑ Meksika Hocalı katliamını kınadı Arxivləşdirilib 2011-12-22 at the Wayback Machine. sabah.com.tr  (türk.)
  6. ↑ Mexican Senate recognizes Azeris massacre as genocide[ölü keçid]. azernews.az  (ing.)
  7. ↑ Meksikanın paytaxtında Tlakskoake–Xocalı meydanı istifadəyə verilib. Arxivləşdirilib 2019-02-15 at the Wayback Machine aztv.az  (az.)
  8. ↑ 1 2 "Passport and visa requirements" Arxivləşdirilib 2017-03-11 at the Wayback Machine. olympicair.com
  9. ↑ Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi. Azərbaycanın Xarici Ticarət Əlaqələri (yanvar-dekabr 2015). 2015-ci ilin yanvar-dekabr aylarında idxal və ixraca dair göstəricilər Arxivləşdirilib 2016-11-13 at the Wayback Machine. Bakı, 2016, səh. 9.  (az.)
  10. ↑ "AR Xarici ticarətin gömrük statistikasi 2020" (PDF). AR Dövlət Gömrük Kömitəsi Rəsmi sayti (az.). 2021-11-06 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2022-08-16.
  11. ↑ "AR Xarici ticarətin gömrük statistikasi 2021" (PDF). AR Dövlət Gömrük Kömitəsi Rəsmi sayti (az.). 2022-01-31 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2022-08-16.
  12. ↑ AR Dövlət Gömrük Kömitəsi Rəsmi sayti. ""AR Xarici ticarətin gömrük statistikasi 2022"" (PDF). customs.az. 2023-02-18 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2023-02-18.
  13. ↑ 1 2 Azerbaijan-Mexico joint issue Arxivləşdirilib 2017-10-10 at the Wayback Machine. azermarka.az, 12.10.2010  (az.)
  14. ↑ Joint Issue Mexico-Azerbaijan - Ateshkah[ölü keçid] wnsstamps.ch  (ing.)
  15. ↑ FIFA World Youth Championship USSR 1985: Groups Arxivləşdirilib 2017-06-16 at the Wayback Machine. fifa.com  (ing.)
  16. ↑ FIFA World Youth Championship USSR 1985: First stage - Group D: China PR–Mexico Arxivləşdirilib 2017-11-19 at the Wayback Machine. fifa.com  (ing.)
  17. ↑ FIFA World Youth Championship USSR 1985: First stage - Group D: Paraguay–Mexico Arxivləşdirilib 2017-11-19 at the Wayback Machine. fifa.com  (ing.)
  18. ↑ FIFA World Youth Championship USSR 1985: First stage - Group D: England–Mexico Arxivləşdirilib 2017-11-19 at the Wayback Machine. fifa.com  (ing.)
  19. ↑ FIFA World Youth Championship USSR 1985: Quarter-finals: Mexico–Nigeria Arxivləşdirilib 2017-12-10 at the Wayback Machine. fifa.com  (ing.)

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Vikianbarda Azərbaycan–Meksika münasibətləri ilə əlaqəli mediafayllar var.
Azərbaycan ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
 Meksika ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.