[fars. bikarə] 1. sif. dan. Gərəksiz, vecsiz, lazımsız, yararsız, faydasız, pis. Bikara adam. Bikara şey
f. dan. Gərəksiz, lazımsız, yaramaz bir hala düşmək; xarablaşmaq, pisləşmək, vecsizləşmək
is. bax bikarlıq. Oxucularımızdan iltimas edirəm ki, “İrşad”ın 79-cu nömrəsində Əhməd bəy(in) bikarçılıqdan yazdığı altı sütunlu baş məqaləyə diqqət e
“Bikarlaşmaq”dan f.is
f. Bikar qalmaq, işsiz qalmaq, heç bir işlə məşğul olmamaq
is. İşsizlik, avaralıq, işsiz gəzmə. İttifaqən bazar sənaətlərində rəvac olmayıb, qayət bikarlıqdan [adamlar] ac və möhtac qaldılar
sif. və zərf [fars. bi… və ər. keyf] 1. Kefsiz, bir qədər xəstə. □ Bikef olmaq – kefsiz olmaq, bir qədər xəstə olmaq
f. məh. Əhvalı pozulmaq, pərt olmaq, məyus olmaq. Ayna bikefləyib cəld aradan çıxdı. S.Rəhimov. Anasının nə kimi işgəncəli həyat keçirdiyini eşidən Gü
is. Kefsizlik, əhvalı dəyişmə, pozulma. // Qəmlilik, qüssəlilik, kədərlilik, məyusluq
sif. və is. [fars.] Kimsəsiz, adamsız; heç bir adamı, qohumu olmayan. Qəriblikdə bikəslərin halını; Fikr elərəm, gözüm dolar qan ilə
is. Kimsəsizlik, adamsızlıq; heç bir adamı, qohumu olmayan adamın halı. Yetdi bikəsliyim ol qayətə kim, çevrəmdə; Kimsə yox cizginə girdabi-bəladən qe
[ər.] bax bakir(ə)
sif. [fars. bi… və ər. qal] köhn. Sakit, səs-küy salmayan. Mən Hacı Abtalıbdan, külfətindən bir pislik görməmişəm və eşitməmişəm, biqal adamdırlar
[fars. bi… və ər. qeyd] bax qeydsiz. Balaca uşaqlar gülər sifətləri ilə biqeyd, bağın xiyabanlarında qışqırtı ilə yüyürüşürlər
[fars. bi… və ər. qeyrət] bax qeyrətsiz (bəzən söyüş yerində işlənir). [Nurəddin ağa:] Bircə mənə de görüm, … sizin qızlarınız bir naməşru iş görsə, o
bax qeyrətsizlik
sif. [fars. bi… və ər. qədr] klas. Dəyərsiz, qədir-qiyməti olmayan, qiymətsiz, gözdən düşmüş, hörmətdən düşmüş
[fars. bi… və ər. ğəm] bax qəmsiz. Layiq deyil sənə nakəsi-biqəm; Adam gərək ola adama həmdəm. M.P.Vaqif
[fars. bi… və ər. qərar] bax qərarsız. İntizarəm vədeyi-vəslin yolunda hər zaman; Hər zəman divanə tək dağlarə düşdüm biqərar
[fars. bi… və ər. qərəz] bax qərəzsiz. [Sərbaz:] Hətta biz ondan [Hacı Qafurdan] bir cüzi xərclik istədik, dedi ki, şahid gərək biqərəz ola
bax qərəzsizlik
is. [fr.] Saçın qıvrıldılması üçün istifadə olunan metal və ya plastik borucuqlar
[fars. bi… və ər. qüsur] 1. Ba x qüsursuz. 2. Şübhəsiz (olaraq), yəqin. Bu gələn cümə biqüsurü güman; Sizə inzal eylərəm baran
[ər. bila… və fars. aram] bax aramsız. Bilaaram yağış yağır. Bilaaram danışır, yorulmaq bilmir. – …Rza bütün günü bilaaram gah körük basar, gah dəmir
zərf [ər.] köhn. Fərq etmədən, fərq qoymadan, seçmədən; başdanbaşa, ucdantutma. [Müharibə] yaxşı və yaman otların hamısını bilafərq biçib məhv edir
[ər.] bax biixtiyar. Mahmud bilaixtiyar sobanın qabağında çömbəldi. Ə.Əbülhəsən. Səttar bu sözləri o qədər ciddiyyətlə dedi ki, kürd bilaixtiyar onun
zərf [ər.] İstisnasız (olaraq), heç kəsi, heç şeyi aradan çıxmayaraq, hamı (hamısı) daxil olmaq üzrə
zərf [ər.] köhn. Arada heç bir maneə olmadan; maneəsiz, əngəlsiz; asanlıqla. – Bu gündən qohumlar bilaməmaniət bir-birinin evinə gedib-gəlməyə başladı
zərf [ər.] Təxirsiz (olaraq), gecikmədən, yubanmadan, təcili, tez. [Əşrəf bəy:] Təvəqqe eləyirəm bilatəxir təşrif aparasız
zərf [ər.] köhn. Bənzədilməsi arzu olunmayan, yaxud günah sayılan şey haqqında deyilir. [Hacı:] Fağır-füqəraya əl tutmuşam, elə biri də bilatəşbeh, la
zərf [ər.] Vasitəsiz olaraq, arada heç bir vasitə olmadan; arada heç bir şey (şəxs) iştirak etmədən; birbaşa
[fars. bi… və ər. layiq] bax ləyaqətsiz. [Zaman:] Mən heç vədə Qədimə bilayiq oğlan demərəm. Ə.Haqverdiyev
zərf [ər.] köhn. bax bilümum. Bir gün gələ bidar ola bilcümlə cəmaət; Təzviri-ibadətdən edə fərq bu millət
is. [alm.] Teleqraf (fotoelektrik) vasitəsilə şəkil, əlyazmasını və s.-ni uzaqlara vermək üçün aparat
zərf Keçən il, ötən il, əvvəlki il. Bildir havalar çox quraqlıq keçdi. Bildir harada istirahət etmişdin? – Bildir ölüb babası, indi deyir “babam vay”!
is. Quşların toyuqkimilər dəstəsindən olan, taxıllıqlarda yaşayan, oxuyan, əti yeyilən çöl quşu. Bildirçinin bəyliyi darı sovulanacandır
is. [fars.] Əyləncə üçün bildirçin saxlayan adam, quşbaz. [Süleyman bəy:] Aləm bilir ki, mən bildirçinbazam
“Bildirilmək”dən f.is
məch. 1. Məlumat verilmək, xəbər edilmək, xəbərdar edilmək. İclasın olacağı gün hamıya qabaqcadan bildirilmişdir
is. Elan, məlumat; xəbərdarlıq. İclas haqqında bildiriş. Bildiriş vərəqəsi
sif. Keçən ilə aid olan, keçən il olmuş, keçən ilki. Bu ilki sərçə bildirki sərçəyə cik-cik öyrədir. (Məsəl)
“Bildirmək”dən f.is
f. 1. Məlum etmək, xəbər vermək, elan etmək, xəbərdar etmək. – Şerim, bu hikməti aləmə bildir; Xəyal ölənləri bəzən dirildir
[fr.] 1. Kitabça, kartoçka, vərəqə və s. şəklində olub, sahibinin partiyaya və ya hər hansı bir ictimai təşkilata mənsubiyyətini təsdiq edən sənəd
is. Qatarda, tramvayda və s.-də bilet satan, yaxud biletləri yoxlayan işçi. Vaqonun biletçisi yeni sərnişinlərin bir neçəsini vaqona buraxıb yer göstə
is. Teatra, kinoya və s.-yə bilet satan işçi
sif. və zərf 1. Bileti olmayan. Biletsiz sərnişinlər cərimə olunur. Tramvayda biletsiz getmək. – O gecə binanın dörd bir tərəfi camaatla dolu idi
zərf köhn. məh. Birgə, birlikdə. Bilə yeyib, bilə də gəzərdik. – Bilə gəl gedəlim bu qutlu yola. (“Dastani-Əhməd Hərami”)
zərf Qəsdən, bildiyi halda. Bilə-bilə etmək. – Lotular bir neçə dəfə biləbilə və pullarından Rəsula uduzdular
is. Qolun dirsəkdən ələ qədər olan hissəsi. Gümüş biləklərin, bəyaz qolların; Sarı kəhrəbası, hayıf ki, yoxdur! M