Tacəddin Mehdiyev | Obastan / Viki

Tacəddin Mehdiyev — General-mayor, Azərbaycan Respublikasının sabiq müdafiə naziri.^[1]^[2]^[3]

Tacəddin Mehdiyev
Tacəddin Mehdiyev


Azərbaycan Respublikasının Müdafiə naziri
11 dekabr 1991 – 17 fevral 1992
Əvvəlki	Valeh Bərşadlı
Sonrakı	Şahin Musayev
Şəxsi məlumatlar
Doğum yeri	Şəmkir
Fəaliyyəti	hərbi qulluqçu
Rütbəsi	General-mayor

Azərbaycanın Müdafiə naziri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Tacəddin Mehdiyev, 11 dekabr 1991-ci ildə müdafiə naziri vəzifəsinə gətirilmişdir. Qarabağ münaqişəsi zamanı ingilis jurnalist Tomas de Vaalın Tacəddin Mehdiyevdən götürdüyü müsahibəsindən:

Tacəddin Mehdiyev: Bizim bir dənə də olsun hərbi təchizatımız yoxdur... Təchizat üçün müxtəlif yerlərlə əlaqə yaratmaq da mümkünsüzdür... Mobil telefonu bu günlərdə əldə etmişik. Lakin heç kimlə əlaqə yarada bilmirik. Bütün danışıqlarımız düşmənlər tərəfindən nəzarət altındadır. Telefon xəttlərinin demək olar ki, hamısı zəbt olunmuş ərazilərdən keçir və bütün danışıqlar asanlıqla eşidilir. Nə kazarmamız, nə təlim məşq üçün xüsusi ərazi, nə də silahmız var... ^[4]

Hələ nazir postunda olarkən Tacəddin Mehdiyev özü şəxsən 1992-ci il 25 yanvar tarixində Daşaltı kəndini erməni işğalından azad etmək üçün baş tutmuş əməliyyata rəhbərlik etmişdir. Əməliyyatda yenicə yaranmış Azərbaycan Ordusunun könüllülərdən ibarət 3 bölüyü və Şuşa şəhərinin müdafiə taborunun döyüşçüləri iştirak edirdi. Taktiki səhvlər, qruplar arasında rabitə əlaqəsinin olmaması, əməliyyat sirrinin yayılması və bələdçilərin xəyanəti nəticəsində Nəbilər kəndi istiqamətindən Daşaltıya daxil olan Azərbaycan taqımları düşmənin pusqusuna düşərək tamamilə məhv edilib. Kəndə daxil olmuş bir neçə taqım isə xeyli itki verərək geri çəkilə bilib. Rəsmi məlumatlara görə, Daşaltı əməliyyatında Azərbaycan Ordusu 90 nəfərdən artıq itki verib, onların böyük əksəriyyəti hələ də itkin düşmüş sayılır. Döyüşdə ermənilər də bir neçə texnika və 80-ə yaxın canlı qüvvə itirmişdir.^[5]

17 fevral 1992-ci ildə ermənilərin törətdiyi Qaradağlı soyqırımından sonra tutduğu vəzifədən azad edilmişdir.^[6]

Sonrakı illər

[redaktə | mənbəni redaktə et]

2005-ci ildə 99 saylı Şəmkir kənd seçki dairəsindən parlament seçkiləri zamanı namizədliyini irəli sürsə də, lakin deputat seçilməmişdir.^[7]

Həmçinin bax

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Daşaltı əməliyyatı

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]

↑ "Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyi. 1991-dən sonra". 2010-07-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-07-15.
↑ R. Orujev. "Концепция армейской реформы". Ekho. 2004-06-04. 2011-07-23 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-07-15.
↑ Rashad Suleymanov. "Marş, irəli!." lent.az. 2008-06-25. 2011-07-06 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-07-15.
↑ De Waal, Thomas. Black garden: Armenia and Azerbaijan through peace and war. New York: New York University Press. 2003. səh. 164. ISBN 0-8147-1944-9. İstifadə tarixi: 2010-07-15.
↑ "Daşaltı" əməliyyatı barədə film çəkilir^{[ölü keçid]}
↑ "T. İ. Mehdiyevin Azərbaycan Respublikasının müdafiə naziri vəzifəsindən azad edilməsi haqqında AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI PREZİDENTİNİN FƏRMANI". 2011-10-09 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-01-05.
↑ "Определены избирательные округа, из которых будут баллотироваться в депутаты известные кандидаты представленные в блоке «YeS» и руководст". Day.az. 2005-07-28. İstifadə tarixi: 2010-07-15.

Azərbaycanın müdafiə nazirləri
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918-1920)	Xosrov bəy Sultanov (28 may 1918 - 11 iyun 1918) • Fətəli xan Xoyski (7 noyabr 1918 - 25 dekabr 1918) • Səməd bəy Mehmandarov (25 dekabr 1918 - 28 aprel 1920)
Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası (1920-1991)(Hərbi komissarı)	Əliheydər Qarayev • Heydər Vəzirov
Azərbaycan Respublikası (1991-dən sonra)	Valeh Bərşadlı (5 sentyabr 1991 - 11 dekabr 1991) • Tacəddin Mehdiyev (11 dekabr 1991 - 17 fevral 1992) • Şahin Musayev (yanvar 1992 - 24 fevral 1992) • Tahir Əliyev (24 fevral 1992 - 16 mart 1992) • Rəhim Qazıyev (17 mart 1992 - 20 fevral 1993) • Dadaş Rzayev (20 fevral 1993 - 17 iyun 1993) • Səfər Əbiyev (17 iyun 1993 - avqust 1993) • Vahid Musayev (avqust 1993 - 25 avqust 1993) • Məmmədrəfi Məmmədov (2 sentyabr 1993 - 6 fevral 1995) • Səfər Əbiyev (6 fevral 1995 - 22 oktyabr 2013) • Zakir Həsənov (22 oktyabr 2013- indiyədək)

Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin rəhbərliyi
Ali Baş Komandan	Ayaz Mütəllibov (1991–1992) • Əbülfəz Elçibəy (1992–1993) • Heydər Əliyev (1993–2003) • İlham Əliyev (2003–h. h.)
Müdafiə Naziri	Valeh Bərşadlı (1991) • Tacəddin Mehdiyev (1991–1992) • Şahin Musayev (1992) • Tahir Əliyev (1992) • Rəhim Qazıyev (1992–1993) • Dadaş Rzayev (1993) • Səfər Əbiyev (1993) • Vahid Musayev (1993) • Məmmədrəfi Məmmədov (1993–1995) • Səfər Əbiyev (1995–2013) • Zakir Həsənov (2013–h. h.)
Azərbaycan Ordusunun Baş Qərargah rəisi	Şahin Musayev (1991–1992) • Rüfət Əmirov (1992) • Valeh Bərşadlı (1992) • Nurəddin Sadıqov (1992–1993) • Səfər Əbiyev (1993) • Nəcməddin Sadıkov (1993–2020) • Kərim Vəliyev (2021–h. h.)
Quru Qoşunlarının komandanı	Ənvər Əfəndiyev (2021–2024) Hikmət Mirzəyev (2024–h. h.)
Hərbi Hava Qüvvələrinin komandanı	Vladimir Kravtsov (1992–1993) • Rail Rzayev (1993–2009) • Altay Mehdiyev (2009–2014) • Ramiz Tahirov (2014–2024) • Namiq İslamzadə (2024–h. h.)
Hərbi Dəniz Qüvvələrinin komandanı	Rafiq Əsgərov (1991–1993) • Fuad Yusifov (1993–1999) • Şahin Sultanov (1999–2014) • Yunus Məmmədov (2014) • Şahin Məmmədov (2014–2016) • Hicran Rüstəmzadə (2016–2017) • Zaur Hümbətov (2017–2020) • Sübhan Bəkirov (2020–2024)
Əlahiddə Ümumqoşun Ordunun komandanı	Kərəm Mustafayev (2014–2024)
Xüsusi Təyinatlı Qüvvələrin komandanı	Hikmət Mirzəyev (2014–2024)
Sülhməramlı Qüvvələrin komandanı	–
Daxili Qoşunların komandanı	Rafiq Ağayev (1992) • Fəhmin Hacıyev (1992–1993) • Ramiz Məmmədov (1993–1995) • Elşən Kazımov (1995–2003) • Zakir Həsənov (2003–2013) • Şirin Xəlilov (2013) • Şahin Məmmədov (2013–h. h.)
Dövlət Sərhəd Xidmətinin komandanı	Elçin Quliyev (2017–h. h.)

Qarabağ münaqişəsi

Azərbaycan–Ermənistan münasibətləri ( Azərbaycan • Ermənistan) • Azərbaycan erməniləri (Bakı erməniləri) • Ermənistan azərbaycanlıları

Zəmin

Qarabağ bölgəsi • Dağlıq Qarabağ bölgəsi (tarixi) • Azərbaycan–Ermənistan müharibəsi (1918–1920) • Ermənistan–Azərbaycan müharibəsi (1918–1920) zamanı qırğınlar • Mart hadisələri (1918) • Azərbaycanlıların Ermənistandan deportasiyası (1948–1956) • Qarabağ hərəkatı • Azərbaycanlıların Ermənistandan deportasiyası (1988–1989) • Topxana meşəsinin qırılması (1988) • Sovet İttifaqının dağılması

Münaqişə əraziləri

Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti (1991-ci ildə ləğv edilib) (hazırda Xankəndi şəhəri, Xocalı rayonu, Xocavənd rayonu və Şuşa rayonunudur) • Digər ərazilər (Ağdam rayonu, Cəbrayıl rayonu, Füzuli rayonu, Kəlbəcər rayonu, Laçın rayonu, Qubadlı rayonu və Zəngilan rayonu)

Birinci Qarabağ müharibəsi

1988–1994

Toqquşma və poqromlar	Qafan hadisələri (1988) • Əsgəran toqquşması (1988) • Sumqayıt hadisələri (1988) • Xankəndi hadisələri (1988) • Gəncə hadisələri (1988) • Bakı hadisələri (1990)
Soyqırım və qətliamlar	Quqark qətliamı (1988) • Bağanis-Ayrım qətliamı (1990) • Cəmilli qətliamı (1991) • Meşəli qətliamı (1991) • Malıbəyli və Quşçular qətliamı (1992) • Qaradağlı qətliamı (1992) • Xocalı soyqırımı (1992) • Ağdaban qətliamı (1992) • Ballıqaya qətliamı (1992) • Başlıbel qətliamı (1993) • Daşbaşı qətliamı (1993)
Hərbi əməliyyatlar	Çaykənd əməliyyatı (1991) • Xankəndinin işğalı (1991 • Daşaltı əməliyyatı (1992) • Marquşavan əməliyyatı (1992) • Şuşanın işğalı (1992) • Laçının işğalı (1992) • Başkənd əməliyyatı (1992) • Goranboy əməliyyatı (1992) • Həsənqaya əməliyyatı (1992 • Kəlbəcərin işğalı (1993) • Ağdamın işğalı (1993) • Yay əməliyyatları (1993) (Cəbrayılın, Füzulinin, Qubadlının və Zəngilanın işğalı) • Kəlbəcər əməliyyatı (1993–1994) • Çeildağ əməliyyatı (1993) • Horadiz əməliyyatı (1994) • Tərtər əməliyyatı (1994)
Terrorlar və digərləri	Zvartnots Hava Limanında toqquşma • Leninakan yaxınlığında İl-76 qəzası (1988) • Tbilisi-Ağdam marşrut avtobusunun partladılması (1990) • Mİ-8 vertolyotunun Xocavənd səmasında vurulması (1991) • Şuşa yaxınlığında Mi-8 vertolyotunun vurulması (1992) • Bakı metrosunda partlayışlar • Ləmbəlidə partlayış (1994)
Daxili proseslər	Qara Yanvar (1990) • May hadisələri (1992) • Naxçıvanda dövlət çevrilişinə cəhd (1992) • Talış-Muğan böhranı • Sürət Hüseynovun qiyamı

Atəşkəs rejimi

1988–1994

Silahlı toqquşmalar	Xocavənd əməliyyatı (1997) • Ağdərə toqquşması (2008) • Ağdam toqquşması (2009) • Çaylı toqquşması (2010) • Sərhəd toqquşması (2012) • Təmas xəttində toqquşma (2014) • Ermənistanın Mİ-24 vertolyotunun vurulması (2014) • Aprel döyüşləri (2016) • Günnüt əməliyyatı (2018) • Tovuz döyüşləri (2020)
Dinc əhaliyə hücumlar	Fariz Bədəlov və Aygün Şahmalıyevanın ölümü (2011) • Alxanlı hücumu (2017)

İkinci Qarabağ müharibəsi

2020

Hərbi əməliyyatlar	Murovdağ uğrunda döyüşlər • Madagizin azad edilməsi • Lələtəpə əməliyyatı • Arazboyu əməliyyatlar • Cəbrayılın azad edilməsi • Hadrutun azad edilməsi • Füzulinin azad edilməsi • Zəngilanın azad edilməsi • Qubadlının azad edilməsi • Şuşanın azad edilməsi
Dinc əhaliyə hücumlar	Naftalan faciəsi • Tərtərin bombalanması • Gəncə bombalanmaları • Bərdənin bombalanması

Üçtərəfli bəyanatdan sonra

2020—2023

Silahlı toqquşmalar	Fərrux əməliyyatı (2021) • Şuşa istiqamətində toqquşma (2023) • Qarabağda döyüşlər (2023) (Qarabağda Rusiya sülhməramlılarının ölümü • Qarabağda yanacaq anbarında partlayış)
Sərhəd böhranı	Sərhəd toqquşmaları: noyabr, 2021 • avqust, 2022 • sentyabr, 2022 • aprel, 2023 • may, 2023
Terror və digər hadisələr	Susuzluq faciəsi (2021) • Şuşa yaxınlığında terror (2021)

Separatçı rejimin ləğvindən sonra

2023—

Proseslər	Qarabağ ermənilərinin Ermənistana təxliyə edilməsi • Qarabağda vəzifə tutan separatçıların həbsi • Azərbaycanın Qarabağ ermənilərinin reinteqrasiyası planı

Siyasi və hərbi liderlər

Siyasi liderlər

	Ayaz Mütəllibov • Yaqub Məmmədov • İsa Qəmbər • Əbülfəz Elçibəy • Heydər Əliyev • İlham Əliyev
	Levon Ter-Petrosyan • Robert Köçəryan • Serj Sarqisyan • Nikol Paşinyan

Hərbi liderlər

	Valeh Bərşadlı • Tacəddin Mehdiyev • Şahin Musayev • Tahir Əliyev • Rəhim Qazıyev • Dadaş Rzayev • Surət Hüseynov • İsgəndər Həmidov • Rövşən Cavadov • Vahid Musayev • Məmmədrəfi Məmmədov • Səfər Əbiyev • Zakir Həsənov
	Arkadi Ter-Tadevosyan • Kristapor İvanyan • Qurgen Dalibaltayan • Jirayr Səfilyan • Monte Melkonyan • Norat Ter-Qriqoryants • Samvel Babayan • Vazgen Sarkisyan • David Tonoyan • Cəlal Harutyunyan

Danışıqlar prosesi

ATƏT-in Minsk qrupu • Beyker qaydaları • Praqa prosesi • Madrid prinsipləri

Beynəlxalq sənədlər

Jeleznovodsk Kommünikesi • Tehran Kommünikesi • Bişkek protokolu • 12 may 1994-cü il tarixli atəşkəs sazişi • Həştərxan Bəyannaməsi • Dağlıq Qarabağ Bəyamnaməsi • NATO Lissabon Sammiti Bəyannaməsi • AŞPA-nın qətnamələri (1416 • 2085) • BMT Baş Assambleyasının qətnamələri (48/114 • 60/285 • 62/243) • BMT TŞ-nin qətnamələri (822 • 853 • 874 • 884) • Üçtərəfli bəyanat (2020) • Moskva bəyanatı (2021) • Atəşkəs razılaşması (2023)

Münaqişənin fəsadları

Münaqişə zamanı itkin düşən azərbaycanlılar • Kütləvi məzalıqlar (Xocavənd • Şuşa) • Münaqişə zamanı dağıdılmış tarix-memarlıq abidələri

İrsi

Qarabağ müharibəsi incəsənətdə • Xarıbülbül • Anım Günü • Zəfər Günü

Əlaqəli mövzular

Qarabağlaşdırma • Dilqəm Əsgərov və Şahbaz Quliyevin girov götürülməsi • İranda Azərbaycana dəstək aksiyaları • Rusiya-Türkiyə Birgə Monitorinq Mərkəzi • Xankəndi–Laçın yolunda aksiyalar