Vahid Musayev | Obastan / Viki

Bu məqalənin sonunda mənbə siyahısı var, lakin mətndaxili mənbələr heç və ya kifayət qədər istifadə edilmədiyi üçün bəzi məlumatların mənbəsi bilinmir.

Lütfən, mənbələri uyğun şəkildə mətnin daxilində yerləşdirərək məqalənin təkmilləşdirilməsinə kömək edin.

Bu məqaləni vikiləşdirmək lazımdır.

Lütfən, məqaləni ümumvikipediya və redaktə qaydalarına uyğun şəkildə tərtib edin.

Vahid Musayev (15 noyabr 1947, Bakı – 8 yanvar 1999, Qobustan) — Azərbaycan Respublikası Müdafiə naziri (1993), general-mayor.

Vahid Musayev
Vahid Abdulla oğlu Musayev


Azərbaycan Respublikasının Müdafiə naziri (əvəzedici)
13 avqust 1993 – 25 avqust 1993
Əvvəlki	Səfər Əbiyev (əvəzedici)
Sonrakı	Məmmədrəfi Məmmədov
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi	15 noyabr 1947
Doğum yeri	Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ
Vəfat tarixi	8 yanvar 1999 (51 yaşında)
Vəfat yeri	Qobustan, Qaradağ rayonu, Bakı, Azərbaycan
Vəfat səbəbi	öldürülmüşdür
Təhsili	Bakı Dövlət Universiteti
Fəaliyyəti	hərbi qulluqçu
Hərbi xidmət
Mənsubiyyəti	Azərbaycan Ordusu
Rütbəsi	General-mayor

İlk illəri və təhlisi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Vahid Abdulla oğlu Musayev 15 noyabr 1947-ci ildə Bakı şəhərində anadan olub.

1955-ci ildə 176 №-li orta məktəbə getmiş, 1966-cı ildə həmin məktəbi fərqlənmə ilə bitirmişdi.

1966-cı ildə Bakı Dövlət Universitetinin fizika-riyaziyyat fakültəsinə qəbul olub və 1971-ci ilədə fərqlənmə diplomu ilə həmin fakültəni bitirib.

1978–1981-ci illərdə Leninqrad Ali Hərbi Akademiyasında təhsil alıb.

Fəaliyyəti

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1971-ci ildən zabit kimi Gürcüstan SSR-də hərbi xitmətə başlamışdı. Gürcüstanda xidmətdə olarkən hərbi karyerasını davam etdirmək qərarına gəlib.

1981–1984 Gürcüstan (Axalkalakidə) , 1984–1986 Afrika (Maputu), 1986–1988 Ukrayna (Jitomir), 1988–1990 Ukraynada (Vladimir-Volınskiy) hərbi xidmətdə olmuşdur.

Vladimir-Volıniski vilayətindən 1990-cı ildə deputat seçilib.

1992-ci ildən Azərbaycan Müdafiə Nazirliyində hərbi xidmətdə olmuşdur.

Azərbaycan Respublikası Müdafiə nazirinin müavini və müdafiə naziri olmuşdur (1994).

8 yanvar 1999-cu ildə Qobustan həbsxanasında təşkil olunmuş qiyam zamanı qətlə yetirilib.

Həmçinin bax

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qobustan qiyamı (1999)

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Mənbə

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Azərbaycanın müdafiə nazirləri
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918-1920)	Xosrov bəy Sultanov (28 may 1918 - 11 iyun 1918) • Fətəli xan Xoyski (7 noyabr 1918 - 25 dekabr 1918) • Səməd bəy Mehmandarov (25 dekabr 1918 - 28 aprel 1920)
Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası (1920-1991)(Hərbi komissarı)	Əliheydər Qarayev • Heydər Vəzirov
Azərbaycan Respublikası (1991-dən sonra)	Valeh Bərşadlı (5 sentyabr 1991 - 11 dekabr 1991) • Tacəddin Mehdiyev (11 dekabr 1991 - 17 fevral 1992) • Şahin Musayev (yanvar 1992 - 24 fevral 1992) • Tahir Əliyev (24 fevral 1992 - 16 mart 1992) • Rəhim Qazıyev (17 mart 1992 - 20 fevral 1993) • Dadaş Rzayev (20 fevral 1993 - 17 iyun 1993) • Səfər Əbiyev (17 iyun 1993 - avqust 1993) • Vahid Musayev (avqust 1993 - 25 avqust 1993) • Məmmədrəfi Məmmədov (2 sentyabr 1993 - 6 fevral 1995) • Səfər Əbiyev (6 fevral 1995 - 22 oktyabr 2013) • Zakir Həsənov (22 oktyabr 2013- indiyədək)

Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin rəhbərliyi
Ali Baş Komandan	Ayaz Mütəllibov (1991–1992) • Əbülfəz Elçibəy (1992–1993) • Heydər Əliyev (1993–2003) • İlham Əliyev (2003–h. h.)
Müdafiə Naziri	Valeh Bərşadlı (1991) • Tacəddin Mehdiyev (1991–1992) • Şahin Musayev (1992) • Tahir Əliyev (1992) • Rəhim Qazıyev (1992–1993) • Dadaş Rzayev (1993) • Səfər Əbiyev (1993) • Vahid Musayev (1993) • Məmmədrəfi Məmmədov (1993–1995) • Səfər Əbiyev (1995–2013) • Zakir Həsənov (2013–h. h.)
Azərbaycan Ordusunun Baş Qərargah rəisi	Şahin Musayev (1991–1992) • Rüfət Əmirov (1992) • Valeh Bərşadlı (1992) • Nurəddin Sadıqov (1992–1993) • Səfər Əbiyev (1993) • Nəcməddin Sadıkov (1993–2020) • Kərim Vəliyev (2021–h. h.)
Quru Qoşunlarının komandanı	Ənvər Əfəndiyev (2021–2024) Hikmət Mirzəyev (2024–h. h.)
Hərbi Hava Qüvvələrinin komandanı	Vladimir Kravtsov (1992–1993) • Rail Rzayev (1993–2009) • Altay Mehdiyev (2009–2014) • Ramiz Tahirov (2014–2024) • Namiq İslamzadə (2024–h. h.)
Hərbi Dəniz Qüvvələrinin komandanı	Rafiq Əsgərov (1991–1993) • Fuad Yusifov (1993–1999) • Şahin Sultanov (1999–2014) • Yunus Məmmədov (2014) • Şahin Məmmədov (2014–2016) • Hicran Rüstəmzadə (2016–2017) • Zaur Hümbətov (2017–2020) • Sübhan Bəkirov (2020–2024)
Əlahiddə Ümumqoşun Ordunun komandanı	Kərəm Mustafayev (2014–2024) • Kənan Seyidov (2024-)
Xüsusi Təyinatlı Qüvvələrin komandanı	Hikmət Mirzəyev (2014–2024)
Sülhməramlı Qüvvələrin komandanı	–
Daxili Qoşunların komandanı	Rafiq Ağayev (1992) • Fəhmin Hacıyev (1992–1993) • Ramiz Məmmədov (1993–1995) • Elşən Kazımov (1995–2003) • Zakir Həsənov (2003–2013) • Şirin Xəlilov (2013) • Şahin Məmmədov (2013–h. h.)
Dövlət Sərhəd Xidmətinin komandanı	Elçin Quliyev (2017–h. h.)

Qarabağ münaqişəsi

Azərbaycan–Ermənistan münasibətləri ( Azərbaycan • Ermənistan) • Azərbaycan erməniləri (Bakı erməniləri) • Ermənistan azərbaycanlıları

Zəmin

Qarabağ bölgəsi • Dağlıq Qarabağ bölgəsi (tarixi) • Azərbaycan–Ermənistan müharibəsi (1918–1920) • Ermənistan–Azərbaycan müharibəsi (1918–1920) zamanı qırğınlar • Mart hadisələri (1918) • Azərbaycanlıların Ermənistandan deportasiyası (1948–1956) • Qarabağ hərəkatı • Azərbaycanlıların Ermənistandan deportasiyası (1988–1989) • Topxana meşəsinin qırılması (1988) • Sovet İttifaqının dağılması

Münaqişə əraziləri

Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti (1991-ci ildə ləğv edilib) (hazırda Xankəndi şəhəri, Xocalı rayonu, Xocavənd rayonu və Şuşa rayonunudur) • Digər ərazilər (Ağdam rayonu, Cəbrayıl rayonu, Füzuli rayonu, Kəlbəcər rayonu, Laçın rayonu, Qubadlı rayonu və Zəngilan rayonu)

Birinci Qarabağ müharibəsi

1988–1994

Toqquşma və poqromlar	Qafan hadisələri (1988) • Əsgəran toqquşması (1988) • Sumqayıt hadisələri (1988) • Xankəndi hadisələri (1988) • Gəncə hadisələri (1988) • Bakı hadisələri (1990)
Soyqırım və qətliamlar	Quqark qətliamı (1988) • Bağanis-Ayrım qətliamı (1990) • Cəmilli qətliamı (1991) • Meşəli qətliamı (1991) • Malıbəyli və Quşçular qətliamı (1992) • Qaradağlı qətliamı (1992) • Xocalı soyqırımı (1992) • Ağdaban qətliamı (1992) • Ballıqaya qətliamı (1992) • Başlıbel qətliamı (1993) • Daşbaşı qətliamı (1993)
Hərbi əməliyyatlar	Çaykənd əməliyyatı (1991) • Xankəndinin işğalı (1991 • Daşaltı əməliyyatı (1992) • Marquşavan əməliyyatı (1992) • Şuşanın işğalı (1992) • Laçının işğalı (1992) • Başkənd əməliyyatı (1992) • Goranboy əməliyyatı (1992) • Həsənqaya əməliyyatı (1992 • Kəlbəcərin işğalı (1993) • Ağdamın işğalı (1993) • Yay əməliyyatları (1993) (Cəbrayılın, Füzulinin, Qubadlının və Zəngilanın işğalı) • Kəlbəcər əməliyyatı (1993–1994) • Çeildağ əməliyyatı (1993) • Horadiz əməliyyatı (1994) • Tərtər əməliyyatı (1994)
Terrorlar və digərləri	Zvartnots Hava Limanında toqquşma • Leninakan yaxınlığında İl-76 qəzası (1988) • Tbilisi-Ağdam marşrut avtobusunun partladılması (1990) • Mİ-8 vertolyotunun Xocavənd səmasında vurulması (1991) • Şuşa yaxınlığında Mi-8 vertolyotunun vurulması (1992) • Bakı metrosunda partlayışlar • Ləmbəlidə partlayış (1994)
Daxili proseslər	Qara Yanvar (1990) • May hadisələri (1992) • Naxçıvanda dövlət çevrilişinə cəhd (1992) • Talış-Muğan böhranı • Sürət Hüseynovun qiyamı

Atəşkəs rejimi

1988–1994

Silahlı toqquşmalar	Xocavənd əməliyyatı (1997) • Ağdərə toqquşması (2008) • Ağdam toqquşması (2009) • Çaylı toqquşması (2010) • Sərhəd toqquşması (2012) • Təmas xəttində toqquşma (2014) • Ermənistanın Mİ-24 vertolyotunun vurulması (2014) • Aprel döyüşləri (2016) • Günnüt əməliyyatı (2018) • Tovuz döyüşləri (2020)
Dinc əhaliyə hücumlar	Fariz Bədəlov və Aygün Şahmalıyevanın ölümü (2011) • Alxanlı hücumu (2017)

İkinci Qarabağ müharibəsi

2020

Hərbi əməliyyatlar	Murovdağ uğrunda döyüşlər • Madagizin azad edilməsi • Lələtəpə əməliyyatı • Arazboyu əməliyyatlar • Cəbrayılın azad edilməsi • Hadrutun azad edilməsi • Füzulinin azad edilməsi • Zəngilanın azad edilməsi • Qubadlının azad edilməsi • Şuşanın azad edilməsi
Dinc əhaliyə hücumlar	Naftalan faciəsi • Tərtərin bombalanması • Gəncə bombalanmaları • Bərdənin bombalanması

Üçtərəfli bəyanatdan sonra

2020—2023

Silahlı toqquşmalar	Fərrux əməliyyatı (2021) • Şuşa istiqamətində toqquşma (2023) • Qarabağda döyüşlər (2023) (Qarabağda Rusiya sülhməramlılarının ölümü • Qarabağda yanacaq anbarında partlayış)
Sərhəd böhranı	Sərhəd toqquşmaları: noyabr, 2021 • avqust, 2022 • sentyabr, 2022 • aprel, 2023 • may, 2023
Terror və digər hadisələr	Susuzluq faciəsi (2021) • Şuşa yaxınlığında terror (2021)

Separatçı rejimin ləğvindən sonra

2023—

Proseslər	Qarabağ ermənilərinin Ermənistana təxliyyə edilməsi • Qarabağda vəzifə tutan separatçıların həbsi • Azərbaycanın Qarabağ ermənilərinin reinteqrasiyası planı

Siyasi və hərbi liderlər

Siyasi liderlər

	Ayaz Mütəllibov • Yaqub Məmmədov • İsa Qəmbər • Əbülfəz Elçibəy • Heydər Əliyev • İlham Əliyev
	Levon Ter-Petrosyan • Robert Köçəryan • Serj Sarqisyan • Nikol Paşinyan

Hərbi liderlər

	Valeh Bərşadlı • Tacəddin Mehdiyev • Şahin Musayev • Tahir Əliyev • Rəhim Qazıyev • Dadaş Rzayev • Surət Hüseynov • İsgəndər Həmidov • Rövşən Cavadov • Vahid Musayev • Məmmədrəfi Məmmədov • Səfər Əbiyev • Zakir Həsənov
	Arkadi Ter-Tadevosyan • Kristapor İvanyan • Qurgen Dalibaltayan • Jirayr Səfilyan • Monte Melkonyan • Norat Ter-Qriqoryants • Samvel Babayan • Vazgen Sarkisyan • David Tonoyan • Cəlal Harutyunyan

Danışıqlar prosesi

ATƏT-in Minsk qrupu • Beyker qaydaları • Praqa prosesi • Madrid prinsipləri

Beynəlxalq sənədlər

Jeleznovodsk Kommünikesi • Tehran Kommünikesi • Bişkek protokolu • 12 may 1994-cü il tarixli atəşkəs sazişi • Həştərxan Bəyannaməsi • Dağlıq Qarabağ Bəyamnaməsi • NATO Lissabon Sammiti Bəyannaməsi • AŞPA-nın qətnamələri (1416 • 2085) • BMT Baş Assambleyasının qətnamələri (48/114 • 60/285 • 62/243) • BMT TŞ-nin qətnamələri (822 • 853 • 874 • 884) • Üçtərəfli bəyanat (2020) • Moskva bəyanatı (2021) • Atəşkəs razılaşması (2023)

Münaqişənin fəsadları

Münaqişə zamanı itkin düşən azərbaycanlılar • Kütləvi məzalıqlar (Xocavənd • Şuşa) • Münaqişə zamanı dağıdılmış tarix-memarlıq abidələri

İrsi

Qarabağ müharibəsi incəsənətdə • Xarıbülbül • Anım Günü • Zəfər Günü

Əlaqəli mövzular

Qarabağlaşdırma • Dilqəm Əsgərov və Şahbaz Quliyevin girov götürülməsi • İranda Azərbaycana dəstək aksiyaları • Rusiya-Türkiyə Birgə Monitorinq Mərkəzi • Xankəndi–Laçın yolunda aksiyalar