Cümə məscidi (Balaxanı)

Bu adın digər istifadə formaları üçün bax: Cümə məscidi.

Balaxanı Cümə Məscidi — XIX əsrə aid tarix-memarlıq abidəsi, məscid. Azərbaycanın Sabunçu rayonunun Balaxanı qəsəbəsində yerləşir.

Cümə məscidi
Ölkə  Azərbaycan
Şəhər Bakı
Yerləşir Sabunçu rayonu, Balaxanı qəsəbəsi
Tikilmə tarixi 1875
Üslubu islam memarlığı
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Haqqında

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Balaxanı Cümə Məscidinin tikilmə tarixi ilə bağlı dəqiq məlumat olmasa da, məscidin içərisində qorunub saxlanan daş kitabədə hicri təqvimlə 1290-cı ildə (1873-cü il) tikildiyi yazılıb.[1] Məscid o dövrün neft milyonçularının xeyriyyə yardımları və qəsəbə sakinlərinin ianələri hesabına inşa olunub.

Məscidin girişi

Sovet işğalından sonra rəsmi olaraq 1928-ci ildən dinlə mübarizəyə başladılar. Həmin ilin dekabrında Azərbaycan KP MK-i bir çox məscid, kilsə və sinaqoqları maarifləndirici istiqamətlərdə istifadə üçün klubların balansına verdi. Əgər 1917-ci ildə Azərbaycanda 3.000 məscid var idisə 1927-ci ildə bu rəqəm 1.700, 1933-cü ildə isə 17 idi.[2] Balaxanı Cümə məscidi də bu dövrdə ibadətə bağlanıb. 1937-1989-cu illər məscidin binasında mədəniyyət evi fəaliyyət göstərib.[3]

Azərbaycan müstəqilliyini yenidən bərpa etdikdən sonra məscid, 1992-ci ildə dindarların istifadəsinə verilib. Məscid yenidən qəsəbə sakinlərinin ianəsi ilə təmir olunub. Məscidin tikilərkən onun minarəsi olmayıb. 1995–1996-cı illərdə məscidin 27 metr hündürlüyündə minarəsi inşa olunub.[3] Məscid üçün taxtadan minbər hazırlanıb, ibadət zalının divarlarında "əl-Fatihə" və "əl-Bəqərə" surələrindən ayələr həkk olunub, mehrab isə nəbati ornamentlərlə bəzədilmiş, üzərində səkkizguşəli ulduzlar işlənib. Məscidin əsas ibadət zalının sahəsi 176, qadınlar ibadət edən hissəsinin sahəsi isə 99 kvadratmetrdir.[1]

Təmir bərpa işləri bitdikdən sonra 1998-ci ilin iyulun 18-də məscid dindarların istifadəsinə verilib.[3]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 "Balaxanı Cümə Məscidi". sirat.az. 2021-09-12. 2023-09-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-08-29.
  2. ↑ Arif Yunusov. Ислам в Азербайджане (PDF). Bakı: Zaman. 2004. səh. 78. ISBN 9952-8052-0-9. 2023-07-05 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2022-12-14.
  3. ↑ 1 2 3 Cavadova, İradə. "Balaxanı Odlar məkanı". Həftə içi qəzeti. 2011-09-28. 2022-03-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-08-30.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]