1. Gizli, yaxud gizlədilmiş və ya itmiş bir şeyi tapmağa, üzə çıxarmağa çalışmaq, aramaq. Kitabı nə qədər axtardımsa, tapa bilmədim. Yerə düşmüş iynəni axtarmaq. – Axtaran tapar. ( Ata. sözü ).
// Görməyə, tapmağa çalışmaq.
Usta Ağabala qapını axtarınca divardakı şəkillərə də bir nəzər yetirdi.
Hər kəs öz yerini axtarır, tapır və əyləşirdi.
// Aramaq, tapmağa çalışmaq.
Məsmə, dərdlərini Tahirzadəyə danışmaq üçün vaxt, fürsət axtarırdı.
2. Əldə etməyə çalışmaq. İş axtarmaq. Özünə otaq axtarmaq. Öz haqqını axtarmaq.
// Arzu etmək, bir şeyin olmasına, əmələ gəlməsinə, baş verməsinə çalışmaq. Dava-dalaş axtarmaq.
3. Yoxlamaq, araşdırmaq, müayinə etmək, təftiş etmək. Ciblərini axtarmaq. Stolun yeşiklərini axtarmaq.
– Ey müfəttiş! Yollanan kağızları axtarma çox.
4. Ummaq, gözləmək. Onda nə ədəb axtarırsan. Bizdə elə şeylər axtarma.
5. məc. Həddindən artıq fikir vermək. Böyük işlərə fikir vermir, amma xırda şeyləri axtarır.