Bu məqalədəki və ya bölmədəki məlumatlar köhnədir. |
Azərbaycan əhalisi — Bu məqalə Azərbaycan Respublikası əhalisinin demoqrafik xüsusiyyətləri haqqındadır.
Azərbaycan əhalisi | |
---|---|
Sayı | 10,353,296 (2022 təxmini)[1] nəfər |
Sıxlıq | 126 nəf/km² |
Təbii artım | 0.67 ‰ |
Doğum | 13.59 (2022) ‰ |
Ölüm | 6.92 (2022) ‰ |
Orta həyat uzunluğu | 74.15 il |
• kişilərdə | 71.08 il |
• qadınlarda | 77.41 (2022) il |
Doğuş dərəcəsi | 1.67 (2022) ‰ |
Uşaq ölümü | 23,51 ‰ |
Miqrasiya dərəcəsi | 0 (2022) ‰ |
Yaş quruluşu | |
14 yaşa qədər | 22.3 % |
15–64 yaş | 69.5 % |
65 yaşdan yuxarı | 8.2 % |
Cinsi quruluş | |
Ümumi | 0.98 kişi/qadın |
Doğuş zamanı | 1.06 kişi/qadın |
15-64 yaş arası | 0.96 kişi/qadın |
65 yaşdan yuxarı | 0.49 kişi/qadın |
Etnik qruplar | |
Milliyət | Azərbaycanlı |
Ən böyük etnik qrup | Azərbaycanlı (94.8%)[2] |
Milli azlıqlar |
Ləzgi (1.7%) Talış (0.9%) Rus (0.7%) digər (1.9%) |
İl | 1897 | 1908 | 1911 | 1917 | 1920 | 1923 | 1924 | 1930 | 1940 | 1941 | 1942 | 1943 | 1944 | 1945 | 1946 | 1947 | 1948 | 1949 | 1950 | 1960 | 1970 | 1980 | 1990 | 2000 | 2009 | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Şəhər Əhalisi[3] | 305.1 | - | - | 560.2 | 405.8 | 486.0 | - | 750.9 | 1212.0 | 1239.8 | 1195.5 | 1138.1 | 1105.8 | 1118.5 | 1159.9 | 1163.1 | 1110.1 | 1149.1 | 1252.3 | 1835.2 | 2564.6 | 3247.5 | 3847.3 | 4116.4 | 4818.7 | |
Kənd Əhalisi[3] | 1501.6 | - | - | 1793.5 | 1546.4 | 1377.0 | - | 1818.6 | 2062.0 | 2092.0 | 1961.6 | 1780.0 | 1670.9 | 1587.1 | 1574.6 | 1577.4 | 1589.2 | 1583.5 | 1606.6 | 1980.5 | 2552.5 | 2866.8 | 3284.6 | 3916.4 | 4078.6 | |
Ümumi Əhali[3] | 1806.7 | 2014.3 | 2056.5 | 2353.7 | 1952.2 | 1863.0 | 2128.7 | 2569.5 | 3274.0 | 3331.8 | 3157.1 | 2918.1 | 2776.7 | 2705.6 | 2734.5 | 2740.5 | 2699.3 | 2732.6 | 2858.9 | 3815.7 | 5117.1 | 6114.3 | 7131.9 | 8032.8 | 8896.9 |
Cədvəllə əlaqədar qeydlər
Rəsmi təxminlərə əsasən Azərbaycan Respublikası əhalisinin sayı | |
---|---|
Rəsmi təxmin tarixi | Əhalinin sayı |
1 yanvar, 2010-cu il | 8 997 600[3] |
1 aprel, 2010-cu il | 9 022 000[4] |
1 yanvar, 2011-ci il | 9 111 100[3] |
1 iyul, 2011-ci il | 9 165 000[5] |
1 oktyabr, 2011-ci il | 9 201 100[6] |
1 yanvar, 2012-ci il | 9 235 100[7] |
1 aprel, 2012-ci il | 9 264 200[8][9][10][11] |
1 iyul, 2012-ci il | 9 294 400[12][13] |
1 oktyabr, 2012-ci il | 9 327 000[14] |
1 yanvar, 2013-cü il | 9 356 500[15][16] |
1 aprel, 2013-cü il | 9 383 700[17] |
1 iyul, 2013-cü il | 9 411 800[18] |
1 yanvar, 2019-cü il | 1 000 000[19] |
1 mart, 2014-cü il | 9 494 600[20] |
1 aprel, 2014-cü il | 9 500 700[21] |
1 may, 2014-cü il | 9 511 100[22][23] |
1 sentyabr, 2014-cü il | 9 552 500[24] |
MKİ-nin 2014-cü ilə olan təxminlərinə əsasən Azərbaycan Republikası əhalisinin sayına görə dünyada 240 ölkə arasında 92-ci yerdə dayanmaqdadır.[25]
1 yanvar 2012-ci il tarixinə olan rəsmi məlumata əsasən Azərbaycan Respublikasının de-fakto əhalisi 9.235.085 nəfərdir.[26] Onlardan 4.583.484 nəfərini kişilər, 4.651.601 nəfərini isə qadınlar təşkil edir.[26]
Etnik qrup | Sayı | Ö.m.d.a.d.s.[q 1] | Ö.m.d.s.d.[q 2] | Az.d.s.d.[q 3] | Ru.d.s.d.[q 4] | İng.d.s.d.[q 5] |
---|---|---|---|---|---|---|
cəmi | 8 922 447 | 98.40 % | 98.80 % | 98.60 % | 7.60 % | 0.80 % |
Azərbaycanlı | 8 172 809 | 99.70 % | 99.90 % | 99.90 % | 6.70 % | 0.80 % |
ləzgi | 180 300 | 90.10 % | 91.70 % | 96.30 % | 23.70 % | 0.70 % |
erməni | 120 306[q 6] | 99.90 % | 99.90 % | 0.20 % | 0.10 % | 0.00 % |
rus | 119 307 | 98.90 % | 99.20 % | 42.90 % | 99.20 % | 0.90 % |
Talış | 110 934 | 42.50 % | 53.00 % | 99.80 % | 5.90 % | 0.20 % |
avar | 49 838 | 93.30 % | 94.10 % | 99.40 % | 18.10 % | 0.20 % |
Türkiyə türkü | 37 975 | 83.70 % | 85.50 % | 99.70 % | 11.00 % | 0.60 % |
tatar | 25 911 | 93.20 % | 93.60 % | 22.70 % | 12.10 % | 0.50 % |
tat | 25 218 | 75.40 % | 76.50 % | 99.80 % | 9.00 % | 0.20 % |
ukraynalı | 21 509 | 97.60 % | 97.70 % | 5.60 % | 3.70 % | 0.10 % |
saxur | 12 289 | 95.30 % | 96.20 % | 99.20 % | 9.90 % | 0.20 % |
gürcü | 9 912 | 97.80 % | 98.00 % | 79.50 % | 21.40 % | 0.50 % |
yəhudi | 9 084 | 93.50 % | 94.10 % | 45.60 % | 19.30 % | 0.60 % |
kürd | 6 065 | 36.10 % | 51.90 % | 99.90 % | 6.40 % | 0.10 % |
qrız | 4 400 | 28.50 % | 28.90 % | 100.00 % | 8.50 % | 0.30 % |
udin | 3 821 | 99.30 % | 99.30 % | 99.60 % | 60.90 % | 0.60 % |
xınalıq | 2 233 | 97.40 % | 97.50 % | 99.90 % | 0.90 % | 0.10 % |
digər | 9 500 | 80.50 % | 82.90 % | 62.40 % | 20.00 % | 4.30 % |
Dil | Kişilər | Qadınlar | Hər iki cins |
---|---|---|---|
toplam | 4 414 398 | 4 508 049 | 8 922 447 |
azərbaycanca | 4 101 575 | 4 151 621 | 8 253 196 |
rusca | 45 538 | 76 911 | 122 449 |
ermənicə | 57 912 | 62 325 | 120 237 |
talışca | 54 154 | 56 780 | 110 934 |
avarca | 23 107 | 23 503 | 46 610 |
türkcə | 16 465 | 15 599 | 32 064 |
tatarca | 10 614 | 13 532 | 24 146 |
tatca | 11 485 | 11 318 | 22 803 |
ukraynaca | 9 456 | 11 532 | 20 988 |
saxurca | 5 915 | 5 819 | 11 734 |
gürcücə | 4 978 | 5 378 | 10 356 |
yəhudicə | 4 046 | 4 447 | 8 493 |
udincə | 1 839 | 1 956 | 3 795 |
digər[q 7] | 87 314 | 89 573 | 176 887 |
*Qeyd: 2009-cu ildə aparılmış siyahıyaalınmaya əsasən Naxçıvan Muxtar Respublikasının ümumi əhalisinin (398,323 nəfər) 115488* nəfəri şəhər əhalisi, 282835** nəfəri isə kənd əhalisi olmuşdur Arxivləşdirilib 2018-12-25 at the Wayback Machine.
İl | Ölkə əhalisi | Ali təhsilli | Orta ixtisas təhsilli | Tam orta təhsilli | Ümumi orta təhsilli | Ali və orta, cəmi |
---|---|---|---|---|---|---|
1979 sa. | 6026,5 | 301 | 374 | 1277 | 1046 | 2998 |
1989 sa. | 7021,2 | 495 | 683 | 2061 | 905 | 4144 |
1999 sa. | 7953,4 | 574 | 681 | 3048 | 819 | 5122 |
2009 sa. | 8922,4 | 831 | 577 | 4262 | 906 | 6576 |
2010 r.t. | 8997,6 | 857 | 592 | 4361 | 920 | 6730 |
2011 r.t. | 9111,1 | 878 | 602 | 4445 | 927 | 6852 |
2012 r.t. | 9235,1 | 897 | 609 | 4514 | 933 | 6953 |
İllər | Ölkəyə daimi yaşamaq üçün gələnlər | Ölkədən daimi yaşamaq üçün gedənlər | Miqrasiya artımı (azalması) |
---|---|---|---|
1990 | 84,3 | 137,9 | -53,6 |
1991 | 66,3 | 106,4 | -40,1 |
1992 | 35,7 | 49,9 | -14,2 |
1993 | 16,3 | 28,5 | -12,2 |
1994 | 8,6 | 19,6 | -11,0 |
1995 | 6,2 | 16,0 | -9,8 |
1996 | 5,8 | 13,2 | -7,4 |
1997 | 7,5 | 15,7 | -8,2 |
1998 | 5,4 | 10,5 | -5,1 |
1999 | 4,8 | 9,1 | -4,3 |
2000 | 4,4 | 9,9 | -5,5 |
2001 | 2,6 | 7,3 | -4,7 |
2002 | 1,2 | 4,3 | -3,1 |
2003 | 2,5 | 3,8 | -1,3 |
2004 | 2,4 | 2,8 | -0,4 |
2005 | 2,0 | 2,9 | -0,9 |
2006 | 2,2 | 2,6 | -0,4 |
2007 | 2,0 | 3,1 | -1,1 |
2008 | 3,6 | 2,5 | 1,1 |
2009 | 2,3 | 1,4 | 0,9 |
2010 | 2,2 | 0,8 | 1,4 |
2011 | 2,2 | 0,5 | 1,7 |
Ölkələr | 1995 | 2000 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Cəmi | 6 222 | 4 361 | 2 013 | 2 232 | 1 954 | 3 597 | 2 292 | 2 228 | 2 181 |
Ölkələr | 1995 | 2000 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Cəmi | 16 033 | 9 947 | 2 906 | 2 644 | 3 083 | 2 530 | 1 373 | 799 | 484 |
İmmiqrasiya[183] | 1990 | 1995 /
1990–1995 |
2000 /
1995–2000 |
2005 /
2000–2005 |
2010 /
2005–2010 |
|
---|---|---|---|---|---|---|
Ümumi (min nəfər)[183] | 361 | 525 | 348 | 255 | 264 | |
Kişilər (min nəfər)[183] | 158 | 228 | 150 | 109 | 113 | |
Qadınlar (min nəfər)[183] | 203 | 296 | 198 | 145 | 151 | |
Qadın immiqrantların faizi[183] | 56. 2 | 56. 5 | 56. 9 | 57. 0 | 57. 1 | |
Ümumi immiqrantların faizi[183] | 0. 2 | 0. 3 | 0. 2 | 0. 1 | 0. 1 | |
Ümumi əhali daxilində immiqrantların faizi[183] | 5.0 | 6.7 | 4.3 | 3. 0 | 3. 0 | |
İllik dəyişiklik, faizlə[183] | - | 7. 5 | −8. 2 | −6. 2 | 0. 7 | |
İllik dəyişiklik, faizlə (qaçqınlar istisna olmaqla)[183] | - | −4. 2 | −4. 2 | 1. 0 | 1. 0 | |
Xalis immiqrasiya (min nəfər)[183] | - | 174 | −163 | −84 | 16 |
"The last census of the Soviet Union took place in January 1989, a month later after the disastrous earthquake in northern Armenia,and within an environment of political and economic unstablity caused by enormous population movements due to the conflict in Gharabagh, as well. For example, as a result of the earthquake, more than 160,000 people were evacuated outside Armenia via official channels, though others left of their own volition, so that an exact estimate of the number of displaced individuals due to the earthquake was impossible to ascertain. In addition, due to the conflict in Karabagh, ethnic Armenians were returning to Armenia from Azerbaijan, and ethnic Azerbaijanis resident in Armenia were returning to Azerbaijan. All of these factors negatively influenced the results of the census such that they did not reflect the real picture of Armenia. Though the census results were published in May 1990, they very quickly lost their relevance due to the problems outlined above. Nevertheless,
as of January 12, 1989, the de facto population was 3,287,677, and the de jure population was 3,304,776."[199]
İl | Qaçqınlar | Geri dönmüş qaçqınlar | Siyasi sığınacaq alanlar | Məcburi köçkünlər | V.o. | BMT-ın QüAK m.a.o.d. | Cəmi |
---|---|---|---|---|---|---|---|
1993 | 228 840 | … | … | 778 000 | … | … | |
1994 | 231 635 | 29 000 | … | 663 102 | … | … | |
1995 | 233 682 | 39 000 | … | 622 101 | … | … | |
1996 | 233 692 | 11 | 145 | 549 030 | … | … | |
1997 | 233 715 | … | 218 | 551 077 | … | 785 010 | |
1998 | 221 635 | … | 293 | 576 321 | … | 798 249 | |
1999 | 221 643* | 38 | 348 | 569 550 | … | 791 579 | |
2000 | 287 | 27 | 3 376 | 572 451 | … | 51 649 | 627 790 |
2001 | 367 | 17 | 6 551 | 572 955 | … | 7 427 | 587 317 |
2002 | 458 | … | 8 116 | 577 179 | … | 2 461 | 588 214 |
2003 | 326 | … | 8 805 | 575 609 | … | 430 | 585 170 |
2004 | 8 606 | … | 1 231 | 578 545 | 30 000 | 430 | 618 812 |
2005 | 3 004 | 1 | 115 | 578 545 | 2 300 | 327 | 584 292 |
1999-cu ildə aparılmış siyahıyaalınma zamanı ölkədə siyahıya alınan insanlardan hansı ölkə vətəndaşları olduqları soruşulmuşdur.[217] Eyni sual 2009-cu ildə həyata keçirilmış əhalinin siyahıyaalınmasında da əhaliyə yönəldilmişdir.[218]
2009-cu il əhali siyahıyaalınmasına əsasən Azərbaycanın qeydə alınmış 8.922.447 nəfər de-yuri əhalisinin 8.907.625 nəfərini Azərbaycan Respublikası vətəndaşları, 14.822 nəfərini isə əcnəbilər təşkil etmişdir.[219]
Ölkə | Hər iki cinsdən toplam sayı |
---|---|
Bütün əcnəbilər | 14 822 |
Gürcüstan | 4 088 |
Rusiya | 3 417 |
Türkiyə | 1 484 |
İran | 518 |
Özbəkistan | 420 |
Ukrayna | 252 |
Qazaxıstan | 138 |
Türkmənistan | 117 |
Əfqanıstan | 113 |
Digər ölkələrdən | 690 |
Vətəndaşlığı olmayanlar | 3 585 |
Azərbaycan əhalisinin sayı ilin əvvəlindən 55,3 min nəfər və ya 0,6% artaraq 2013-cü il iyul ayının 1-i vəziyyətinə 9 411,8 min nəfərə çatıb. “APA-Economics”in xəbərinə görə, bu barədə Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatında deyilir. Məlumata əsasən, əhalinin sıxlığı bir kvadrat kilometrə 109 nəfər olub. Əhalinin 53,1%-i şəhər, 46,9%-i kənd yerlərində yaşayır, 49,7%-i kişilərdən, 50,3%-i qadınlardan ibarətdir. Əhalinin 22,3%-i 0-14 yaşda, 71,9%-i 15-64 yaşda, 5,8%-i isə 65 və yuxarı yaşda olanlardır. Hazırda hər 1 000 kişiyə 1 013 qadın düşür. Bu ilin birinci yarısında ölkədə 83,1 min, yaxud hər gün orta hesabla 459 körpə doğulub, əhalinin hər 1 000 nəfərinə hesabı ilə doğum səviyyəsi 18,1 olub. Doğulanların 53,6%-i oğlanlar, 46,4%-i qızlardır. Körpələrin 876-sı əkiz, 15-i isə üçəm doğulub. Doğulan körpələr üçün 73,9 yaş, o cümlədən oğlanlar üçün 71,3 yaş, qızlar üçün 76,6 yaş ömür uzunluğu gözlənilir. Ölkədə uşaq doğmaq qabiliyyətinə malik olan qadınların bütün ömür boyu hər birinə orta hesabla 2,3 doğulmuş uşaq düşür və bu da ölkə üzrə əhalinin təkrar istehsalını təmin edir. İlin əvvəlindən ölkədə 28,8 min ölüm halı qeydə alınıb və ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə əhalinin hər 1 000 nəfərinə hesabı ilə ölüm eyni səviyyədə (6,2) qalaraq dəyişməyib. Yanvar-iyun aylarında ölkədə 37,9 min nikah və 5,7 min boşanma halı qeydə alınıb və 2012-ci ilin müvafiq dövrünə nisbətən əhalinin hər 1 000 nəfərinə hesabı ilə nikahların sayı 7,4-dən 8,2-yə qədər artıb, boşanmaların sayı isə dəyişməyərək eyni səviyyədə (1,2) qalıb. Bu ilin altı ayı ərzində daimi yaşamaq üçün Azərbaycana 1,1 min nəfər gəlib və 0,1 min nəfər ölkədən gedib.
2014-cü il mart ayının 1-i vəziyyətinə ölkə əhalisinin sayı 9494,6 min nəfərə çataraq ilin əvvəlindən 17,5 min nəfər və ya 0,2 faiz artmışdır. Əhalinin 49,7 faizini kişilər, 50,3 faizini qadınlar təşkil edir. Əhalinin sıxlığı bir kvadrat kilometrə 110 nəfər olmuşdur. Hazırda hər 1000 nəfər kişiyə 1011 nəfər qadın düşür. Əhalinin ümumi sayının 53,2 faizi şəhər, 46,8 faizi kənd sakinləridir. 2014-cü ilin ilk iki ayı ərzində 27,7 min və ya hər gün orta hesabla 469 körpə doğulmuş, ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə doğum eyni səviyyədə (18,3) qalaraq dəyişməmişdir. Doğulanların 53,6 faizini oğlanlar, 46,4 faizini qızlar təşkil edir. Yanvar-fevral aylarında ölkədə 10,7 min ölüm halı qeydə alınmış və əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə ölüm səviyyəsi 7,0 təşkil etmişdir. İlin əvvəlindən rəsmi orqanlar tərəfindən 11,3 min nikah və 1,9 min boşanma halları qeydə alınmış və əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə 2013-cü ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə nikahların sayı 6,9-dan 7,5-ə qədər artmış, boşanmaların sayı isə dəyişməyərək eyni səviyyədə (1,3) qalmışdır. Cari ilin yanvar-fevral ayları ərzində Dövlət Miqrasiya Xidmətinin və Daxili İşlər Nazirliyinin müvafiq qurumları tərəfindən Azərbaycana daimi yaşamaq üçün 533 nəfər gələn və 129 nəfər ölkədən gedən qeydə alınmışdır.
Azərbaycan, Bakı, 17 may /Trend, müxbir İ.İsabalayeva/ Azərbaycanda əhalinin sayı 9500,7 min nəfərə çatıb. Dövlət Statistika Komitəsindən Trend-ə verilən məlumata görə, 2014-cü il aprel ayının 1-i vəziyyətinə ölkədə əhalinin təbii artımı 23 423 nəfər olub. Bu ilin birinci rübü ərzində Azərbaycanda 38 211 uşaq doğulub, 14 788 nəfər isə dünyasını dəyişib. Azərbaycanda əhalinin hər 1000 nəfərinə təbii artım 10,1 nəfər olub. Doğulanların səviyyəsi hər 1000 nəfərə görə 16,5 nəfər, ölənlərin səviyyəsi isə 6,4 nəfər təşkil edib. Qeyd edilən müddətdə 17 367 nikah bağlanıb, 2 739 boşanma baş verib. Əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə nikahların sayı 7,5, boşanmaların sayı 1,2 olub. Bu ilin ilk rübü ərzində paytaxt Bakı şəhərininin əhalisi 2186,5 min nəfər olub. Bakıda əhalinin təbii artımı 4 480 nəfər olub. Bu ilin yanvar-mart ayları ərzində paytaxtda 7719 uşaq doğulub, 3 239 nəfər isə dünyasını dəyişib. Qeyd edilən müddətdə Bakıda 3949 nikah bağlanılıb, 947 boşanma baş verib.
Azərbaycan, Bakı, 14 iyun /Trend, müxbir İ.İsabalayeva/ 2014-cü il may ayının 1-nə olan məlumata görə, Azərbaycan əhalisinin sayı ilin əvvəlindən 34 min nəfər və ya 0,4 faiz artaraq 9 511,1 min nəfərə çatıb. Dövlət Statistika Komitəsindən Trend-ə verilən məlumata görə, əhalinin sıxlığı bir kvadrat kilometrə 110 nəfər olub. Hazırda hər 1000 nəfər kişiyə 1011 qadın düşür. Əhalinin ümumi sayının 53,2 faizi şəhər, 46,8 faizi kənd sakinləridir. Cari ilin yanvar-aprel aylarında ölkədə 53,6 min körpə doğulub və əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə bu göstərici 17,4 təşkil edib. Doğulanların 53,6 faizini oğlanlar, 46,4 faizi qızlar təşkil edir. İlin əvvəlindən ölkədə 19,9 min ölüm halı qeydə alınıb və əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə ölüm səviyyəsi dəyişməyərək eyni səviyyədə (6,5) qalıb. Rəsmi orqanlar tərəfindən bu ilin dörd ayı ərzində 24,8 min nikah və 3,9 min boşanma halları qeydə alınıb və əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə 2013-cü ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə nikah və boşanmaların sayı dəyişməyərək eyni səviyyədə (müvafıq olaraq 8,0; 1,3) qalıb.
İlin əvvəlindən ölkə əhalisinin sayı 75,4 min nəfər və ya 0,8 faiz artaraq 2014-cü il sentyabr ayının 1-i vəziyyətinə 9552,5 min nəfərə çatmışdır. Əhalinin sıxlığı bir kvadrat kilometrə 110 nəfər olmuşdur. Ümumi əhali arasında şəhər əhalisinin xüsusi çəkisi 53,2 faiz, kənd əhalisinin xüsusi çəkisi isə 46,8 faiz təşkil edir, 49,7 faiz kişilərdən, 50,3 faiz qadınlardan ibarətdir. Əhalinin 22,4 faizi 0-14 yaşda, 71,8 faizi 15-64 yaşda, 5,8 faizi isə 65 və yuxarı yaşda olanlardır. Hazırda hər 1000 kişiyə 1011 nəfər qadın düşür. Cari ilin ilk 8 ayı ərzində ölkədə 112,0 min, yaxud hər gün orta hesabla 461 körpə dünyaya göz açmış və ötən ilin müvafiq dövrünə nisbətən bu göstərici əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə dəyişməyərək eyni səviyyədə (17,8) qalmışdır. Doğulan körpələrin 53,6 faizi oğlan, 46,4 faizi isə qız uşaqlarından ibarət olmaqla 1986-sı əkiz, 45-i isə üçəm doğulmuşdur. Doğulan körpələr üçün 74,2 yaş, o cümlədən oğlanlar üçün 71,6 yaş, qızlar üçün 76,8 yaş ömür uzunluğu gözlənilir. Ölkə üzrə əhalinin təkrar istehsalı təmin olunaraq uşaq doğmaq qabiliyyətinə malik olan qadınların hər birinə bütün ömür boyu orta hesabla 2,2 doğulmuş uşaq düşür. Cari ilin yanvar-avqust ayları ərzində ölkədə 37,3 min ölüm halı qeydə alınmış və əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə 2013-cü ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə ölüm əmsalı da dəyişməyərək eyni səviyyədə (5,9) qalmışdır. Rəsmi orqanlar tərəfindən ölkə üzrə 53,4 min nikah və 8,0 min boşanma halları qeydə alınmış və əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə bu göstərici müvafiq olaraq 8,5 və 1,3 təşkil etmişdir. 2014-cü ilin yanvar-avqust aylarında Dövlət Miqrasiya Xidmətinin və Daxili İşlər Nazirliyinin müvafiq qurumları tərəfindən Azərbaycana daimi yaşamaq üçün 1299 nəfər gələn və 575 nəfər ölkədən gedən qeydə alınmışdır.
Yasamal rayonu sayılmadan müvafiq rayonların İcra Hakimiyyətlərinin rəsmi məlumatlarına əsasən: Binəqədi rayonunun ərazisi — 169.38 Arxivləşdirilib 2020-12-03 at the Wayback Machine km², Xətai rayonunun ərazisi — 31.6 km², Xəzər rayonunun ərazisi — 403.6[ölü keçid] km², Qaradağ rayonunun ərazisi — 1080 Arxivləşdirilib 2012-05-25 at the Wayback Machine km², Nərimanov rayonunun ərazisi — 24.5 Arxivləşdirilib 2013-02-08 at the Wayback Machine km², Nəsimi rayonunun ərazisi — 10 Arxivləşdirilib 2022-03-31 at the Wayback Machine km², Nizami rayonunun ərazisi — 19.6[ölü keçid] km², Sabunçu rayonunun ərazisi — 244.3 Arxivləşdirilib 2011-10-22 at the Wayback Machine km², Səbail rayonunun ərazisi — 29[ölü keçid] km², Suraxanı rayonunun ərazisi — 122[ölü keçid] km², Bakı Şəhəri Yasamal Rayon Məhkəməsinin[ölü keçid] və Yasamal Bələdiyyəsinin[ölü keçid] təqdim etdiyi rəsmi məlumata əsasən Yasamal rayonunun ərazisi — 16.22 km² olmaqla Bakı şəhər ərazi dairəsinin ümumi sahəsi 2158.2 km²-dir.
Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi qərara alır: I. Azərbaycan Respublikasının Gəncə şəhərinin və Xanlar rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə aşağıdakı dəyişiklik edilsin: Xanlar rayonunun Quşqara kənd inzibati ərazi dairəsi tərkibindəki Quşqara kəndinin 102,62 ha hissəsi Gəncə şəhərinin inzibati ərazi bölgüsünə verilsin.II. Bu Qanun dərc edildiyi gündən qüvvəyə minir.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2008-ci il 7 may tarixli 2800 nömrəli Sərəncamına əsasən Əli Bayramlı şəhəri Şirvan şəhəri adlandırılmış, Hacıqabul, Sabirabad, Salyan rayonlarının və Şirvan şəhərinin sərhədlərinin dəyişdirilməsi barədə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 27 avqust 2009-cu il tarixli 447 saylı sərəncamına əsasən Şirvan şəhərinin ərazisi 30 km²-dən 72,7 km² qədər genişləndirilmişdir.
Şəhərin ərazisi 31 may 2010-cu il tarixə kimi 879.82 hektar olmuşdur. Lakin kurort zonasını genişləndirmək məqsədi ilə Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin "Azərbaycan Respublikasının Goranboy rayon və Naftalan şəhərinin inzibati ərazi vahidlərində qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında" Azərbaycan Respublikasının 31 may 2010-cu il tarixli Qanunu Arxivləşdirilib 22 avqust 2022 at the Wayback Machine nun tətbiq edilməsi barədə imzaladığı 10 iyun 2010-cu il tarixli 958 nömrəli Sərəncama əsasən Goranboy rayonunun inzibati ərazisindən 2692.81 hektar torpaq sahəsi Naftalan şəhərinin inzibati ərazi vahidinə daxil edilmiş və şəhərin ümumi sahəsi 3572.63 hektar olmuşdur.
Abşeron Rayon İcra Hakimiyyətinin Abşeron rayonu haqqında təqdim etdiyi ümumi məlumatlara əsasən: …..Abşeron rayonunun inzibati ərazisi 1960 km², əhalisi 1 yanvar 2012-ci il tarixinə əsasən 274501 nəfərdir. Arxivləşdirilib 2016-06-24 at the Wayback Machine
Abşeron Rayon İcra Hakimiyyətinin rəsmi məlumatlarına əsasən Arxivləşdirilib 2016-06-24 at the Wayback Machine bu rayonun tərkibinə daxil olan bələdiyyələrdən : Xırdalan bələdiyyəsinin ərazisi — 1698,4 ha Arxivləşdirilib 2015-10-17 at the Wayback Machine, Saray bələdiyyəsinin ərazisi — 1428 ha Arxivləşdirilib 2015-10-18 at the Wayback Machine, Mehdiabad bələdiyyəsinin ərazisi — 1937 ha Arxivləşdirilib 2016-06-29 at the Wayback Machine, Qobu bələdiyyəsinin ərazisi — 4377,4 ha Arxivləşdirilib 2015-10-17 at the Wayback Machine, Hökməli bələdiyyəsinin ərazisi — 1750 ha Arxivləşdirilib 2016-06-29 at the Wayback Machine, Ceyranbatan bələdiyyəsinin ərazisi — 315 ha Arxivləşdirilib 2016-06-29 at the Wayback Machine, Güzdək bələdiyyəsinin ərazisi — 2765,4 ha Arxivləşdirilib 2016-06-25 at the Wayback Machine, Aşağı Güzdək bələdiyyəsinin ərazisi — 2086,5 ha Arxivləşdirilib 2016-06-29 at the Wayback Machine, Digah bələdiyyəsinin ərazisi — 232 ha Arxivləşdirilib 2016-06-29 at the Wayback Machine, Masazır bələdiyyəsinin ərazisi — 1644 ha Arxivləşdirilib 2015-10-18 at the Wayback Machine, Novxanı bələdiyyəsinin ərazisi — 2696,95 ha Arxivləşdirilib 2015-10-17 at the Wayback Machine, Məmmədli bələdiyyəsinin ərazisi — 3561,13 ha Arxivləşdirilib 2016-06-29 at the Wayback Machine, Fatmayı bələdiyyəsinin ərazisi — 1615 ha Arxivləşdirilib 2016-06-25 at the Wayback Machine, Pİrəkəşkül-Qobustan bələdiyyəsinin ərazisi — 11887 ha Arxivləşdirilib 2016-06-24 at the Wayback Machine və Görədil bələdiyyəsinin ərazisi — 420 ha Arxivləşdirilib 2015-10-17 at the Wayback Machine olmaqla Abşeron rayon bələdiyyələrinin ümumi ərazisi 38413,78 hektardır.
Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi qərara alır: 1) Azərbaycan Respublikasının Ağdərə rayonu ləğv edilsin. Ləğv edilmiş Ağdərə rayonunun Xatınbəyli, Qazançı, Maniklu, Baş Güneypəyə, Orta Güneypəyə, Sırxavənd, Yeni Qaralar, Kiçan kəndləri və onlara məxsus torpaq sahələri Ağdam rayonunun; Çərəktar, Vaquas, Kotavan, Verin Oratağ, Arutunaqomer, Qoçoqot, Poqosaqomer, Drombon, Çıldıran, Mehmana, Araçadzor, Hayad, Tomaqahoğ, Şahmasur, Vənkli, Qarnakar, İmarət Qərvənd, Zardaxaç, Çapar, Aterk, Nareştar, Damğalı, Kolatağ kəndləri və onlara məxsus torpaq sahələri Kəlbəcər rayonunun; Ağdərə şəhəri, Umudlu, Zəylik, Metsşen, Möhrətağ, Ağabəyələnc, Mağavuz, Akop Kamari, Minqrelsk, Nerkin Oratağ, Qasapet, Canyataq, Dəmirli, Gülyataq kəndləri və onlara məxsus torpaq sahələri Tərtər rayonunun inzibati tərkibinə verilsin. 2) Ağdam, Kəlbəcər və Tərtər rayonlarının sərhədləri dəqiqləşdirildikdən sonra təsdiq edilsin.
- Yaranma tarixi — 08.08.1930-cu il
- Ərazisi — 102305 ha
- Əhalisi — 102.0 min nəfər
- Əhalinin sıxlığı — 1 kv.km/97 nəfər
…Qazax və Tovuz rayonları, qərbdən isə Ermənistan və Gürcüstan Respublikaları ilə həmsərhəddir. Sahəsi 1503,7 km², əhalisi 78983 nəfərdir.
…Ağstafa rayonu 24 aprel 1990-ci ildə yaradılıb, rayon ərazisi 1504 kvadrat km-dir. 01 iyun 2011-ci il tarixə rayonun əhalisi 81514 nəfər olub. Ağstafa şəhərindən Bakıya qədər olan məsafə 461 km-dir.
Ərazisi 924 km² olan Balakən rayonunun 46,4 min hektarını meşələr, 16,5 min hektarını Dövlət qoruğu, 15,7 min hektarını əkin sahələri, 5,8 min hektarını bağlar təşkil edir. Ümumi torpaq fondu 32,5 min hektardır.
Bərdə 1930-cu ildən inzibati rayon statusu almışdır. Ərazisi 957 kv. kilometrdir. Əhalisinin sayı 142.1 min nəfər (1 yanvar 2009-cu il tarixə), kənd inzibati ərazi dairələrinin sayı — 34, kənd yaşayış məntəqələrinin sayı 109-dur.
- Rayonun ümumi ərazisi: 113113 hektar
- Məhsuldar torpaqların ümumi sahəsi: 78926 hektar
- Kənd təsərrüfatına yararsız torpaqlarin sahesi: 29091 hektar
- Heyvandarlıq ücün otlaqların sahəsi: 33215 hektar
- Əkilmiş torpaqların ümumi sahəsi: 47713 hektar
- Meyvə bağlarının ümumi sahəsi: 953 hektar
- Şoran torpaqların ümumi sahəsi: 530 hektar
- Ərazisi — 1360 km².
- Əhalisinin sayı — 91 400 nəfər.
- Yaşayış məntəqələrinin sayı — 1 şəhər və 25 kənd.
- Əhali sıxlığı — 67.2 (nəfər/km2
).
- Iqtisadi rayon — aran (iqtisadi rayonu).
- Nəqliyyat vasitəsinin kodu — 12.
- Telefon kodu — 2529.
- Poçt kodu (Mərkəzi PŞ) — AZ 1300.
23 avqust 1993-cü ildə ermənilər tərəfindən işğal olunmuşdur.
Cəlilabad rayonu 8 avqust 1930-cu ildə təşkil edilmişdir. 1967-ci ilədək Astarxanbazar, 2 iyun 1967-ci ildən görkəmli yazıçı-dramaturq Cəlil Məmmədquluzadənin şərəfinə Cəlilabad adlandırılmışdır. 26 may 1964-cü ildə Biləsuvar inzibati ərazi vahidi rayonun tərkibinə qatılmış, 6 yanvar 1965-ci ildə yenidən ayrılaraq müstəqil rayona çevrilmişdir. Respublikanın cənub bölgəsində yerləşən rayon şimaldan Biləsuvar, şərqdən Neftçala, cənub şərqdən Masallı, cənubdan Yardımlı rayonları ilə, qərbdən isə İran İslam Respublikası ilə həmsərhəddir. Ərazisi 1441,4 kvadrat kilometr, əhalisi 197,4 min (2011) nəfərdir.
Füzuli rayonu Qarabulaq adlanan yaşayış məntəqəsinin əsasında 1927-ci ildə yaranmış, 1930-cu ildə rayon təşkil olunmuş və Qaryaqin adlandırılmışdır.1959-cu ildə şair Məhəmməd Füzulinin 400 illiyi şərəfinə Füzuli rayonu adlandırılmışdır. İşğaldan əvvəl rayonda 1 şəhər, 1 qəsəbə, 82 kənd olmuşdur. Rayon bütövlükdə 23 oktyabr 1993-cü ildə işğal olunmuşdur. Rayon üzrə şəhid olub 735 nəfər, əlil olub. 1240 nəfər, itkin və girov düşüb. 181 nəfər Şəhidlərdən 8 nəfəri Milli Qəhramandır. Yanvar 1994-cü ildə rayonun 21 yaşayş məntəqəsi, 50 min hektara yaxın ərazisi işğaldan azad olunmuşdur. 45 icra nümayəndəliyi və 31 bələdiyyə vardır. Əhalinin sayı 114452 nəfərdir. 64545 nəfər ərazidəki 1 şəhər, 17 qəsəbə, 21 kənd və 10 yataq tipli yaşayış məntəqəsində yaşayır.Bakı və Sumqayıt şəhərlərində 39 min respublikanın digər rayonlarında 11 min nəfərə yaxın məcburi köçkün müvəqqəti məskunlaşmışdır. Rayonun ərazisi 1386 km²-dir.
Gədəbəy Kiçik Qafqazın orta və yüksək dağlıq qurşaqlarında yerləşir. Ərazisi Şahdağ silsiləsinin şimal yamacını, Başkənd-Dəstəfur çökəkliyinin və Şəmkir dağ massivinin bir hissəsini əhatə edir. Sahəsi 1229 kvadrat kilometr, əhalisi 94,1 min nəfərdir. 1992-ci ilin avqust ayında Ermənistan silahlı qüvvələrinin hücumu nəticəsində Şınıx bölgəsinin iki kəndi — Mutudərə və Qasımağalı kəndləri yandırıldı. Lakin Azərbaycanın Milli ordusunun mərd və mübariz əsgərləri 8 avqust 1992-ci il tarixdə erməni quldurlarını Başkənd kəndindən və Şınıx bölgəsinin işğal olunmuş hissəsindən təmizlədilər.
Rayon şimaldan cənuba təxminən 25 kilometr, şərqdən qərbə isə 40 kilometr uzanaraq 736 kvadratkilometr sahəni əhatə edir.
Rayon şimalda Gəncə şəhəri və Samux rayonu ilə, şərqdə Goranboy rayonu ilə, cənubda Kəlbəcər rayonu ilə, cənubu-qərbdə Daşkəsən rayonu ilə, qərbdə Şəmkir rayonu ilə həmsərhəddir. Rayon ərazisi şimaldan cənuba 55 km, qərbdən şərqə 36 km uzanır. Göstərilən sərhədlər daxilində Göygöl rayonunun sahəsi 935,7 kv.km, əhalisi isə 59 minə yaxındır.
Ümumi ərazi, [kv.km] — 1641.40
Ərazi: 1632,5 kv.km
Xocalı rayonu 1991-ci il noyabr ayının 26-da Azərbaycan Respublikasının keçmiş Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətinin (DQMV, 1923–1991) Əsgəran rayonunun bazasında yaradılmışdır…
Xocalı rayonu ilə Bakı arasında olan məsafə — 375 km; 26 fevral 1992-ci ildə ermənilər tərəfindən işğal olunmuşdur.
Azərbaycan Respublikasının 26 noyabr 1991-ci il tarixli, 279-XII nömrəli qanununa əsasən DQMV ləğv edilərək Martuni və Hadrut rayonlarının bazası əsasında Xocavənd rayonu yaradılmışdır. Rayonun ümumi sahəsi 1458 km², əhalisi 41725 (o cümlədən azərbaycanlılar – 10.648) nəfərdir. Rayonda 1 şəhər (Xocavənd şəhəri-rayon məkəzi), 2 iri qəsəbə (Qırmızı Bazar və Hadrut), 81 kənd var.
Rayon Kür-Аrаz оvаlığı, Mil düzünün şimalı və Muğаn düzündə yerləşməklə qərbdə İran dövləti ilə həmsərhəddir. Sahəsi 1890 km² olmaqla inzibаti mərkəzi İmişli şəhəridir.
İsmayıllı rayonu inzibati rayon kimi 1931-ci ilin noyabr ayında təşkil olunmuşdur. Sahəsi 2074 km²-dir. Rayon 40035' və 41005' şimal enliyi, 47045' və 48030' şərq uzunluqları arasında yerləşir. Əhalisi 75017 nəfərdir (01.01.2002).
Kürdəmir — "kür dəymir" sözlərindən götürüldüyü ehtimal ounur. Yəni Kür çayı daşarkən daşqından əziyyət çəkməyən (suyun çatmadığı yerlər) sahə Kürdəymir kimi adlanmış, zaman keçdikcə "Y" sammiti assimilyasiya (aşınma) olmuş və "Kürdəmir" şəklində işlənmişdir. Ərazisi 163151 hektar olmaqla ölkə ərazisinin 1,9 %-ni təşkil edir. Rayon 23 inzibati ərazi vahidliyi, 1 şəhər, 2 qəsəbə, 61 bələdiyyə ilə əhatə olunmuşdur. Ərazidə olan ümumi torpaq sahəsinin 116190 hektarı və ya 71,2 %-i rayonun istifadəsində, 46961 hektarı və ya 28,8 %-i isə Qaz, Qəbələ, İsmayıllı, Ağsu rayonlarının qışlaq sahələridir.
İnzibati rayon kimi 1930-cu ildə təşkil edilmişdir. 1963-cü ildə ləğv edilərək ərazisi Zaqatala rayonuna verilmiş, 1964-cü ildə yenidən müstəqil rayon olmuşdur. Rayonun ərazisi 1494 km²- dir.
- Kəndlərin işğal olunma tarixləri:
- Bağanis Ayrım — 24 mart 1990-cı il
- Xeyrimli — 8 mart 1992-ci il Arxivləşdirilib 2021-05-10 at the Wayback Machine
- Barxudarlı — 23–27 aprel 1992-ci il(anklav; 22 km²)
- Sofulu —
- Yuxarı Əskipara — 8 iyun 1992-ci il Arxivləşdirilib 2021-05-10 at the Wayback Machine (anklav; 37 km²)
- Qızılhacılı — 11 iyun 1992-ci il Arxivləşdirilib 2021-05-10 at the Wayback Machine
- Aşağı Əskipara — 14 iyun 1992-ci il Arxivləşdirilib 2021-05-10 at the Wayback Machine
Qəbələ 8 sentyabr 1930-cu ildə Azərbaycan Respublkiasının İnzibati rayonlarından biri kimi yaradılmışdır. Respublkia ərazisinin 1/50 hissəsini təşgil edən Qəbələ rayonunun sahəsi 1550 km²–dir. Qəbələ ərazisi ,,4" yanvar 1963-cü ildə Ağdaş rayonunun tərkibinə qatılmış, 17 yanvar 1964-cü ildən yenidən ayrıldıqda inzibati rayona çevrilmişdir. Rayonun adı 7 fevral 1991-ci ilə qədər Qutqaşın, həmin tarixdən isə rayonun qədim adı bərpa edilərək Qəbələ adlandırılmışdır.
30 avqust 1930-cu il tarixli Azərbaycan Rsepublikasi İcrayiə Komitəsi və Xalq Komissarlar Sovetinin Qərarı ilə təşkil edilmiş və 1-ci kateqoriyali rayonlarin siyahisina daxil edilmişdir. Rayon 1 şəhər və 93 kəndi əhatə edir. 31.08.1993-cü ildə Erməni hərbi birləşmələri tərəfindən işğal olunub. 34252 nəfər (01.07.2011-ci il tarixə) işgaldan əvvəl: 29903 nəfər (əhali etinik tərkibcə azərbaycanlılardan ibarətdir) əhalisi vardır. Qubadlı rayonu Azərbaycan Respublikasının cənub-qərbində, Qarabağ yaylasının cənub şəqində yerləşir. Sahəsi 802 kvadrat kilometrdir.
Ərazisi 1542 km² olan rayonda 1 şəhər (Qusar), 1 qəsəbə (Samur), 88 kənd vardır. Bu yaşayış məntəqələri 29 inzibati ərazi nümayəndəliyi və 29 bələdiyyə vasitəsilə idarə olunur. Rayon əhalisinin sayı 01 noyabr 2011-ci il tarixə 90438 nəfərdir. Rayonun əhalisinin 21%-i şəhərdə, 79%-i kəndlərdə yaşayır. Relyefinə görə Qusar rayonu ovalıq, dağətəyi və dağlıq hissələrə bölünür. Torpaq örtüyü şabalıdı, boz-qonur, dağ-çəmən və dağ-meşə torpaqlarından ibarətdir. Rayon ərazisində çoxlu minerallara; mərmər, limonit, xalkopirit, əhəngdaşı və s. rast gəlinir. Burada təqribn 200 adda bitki və zəngin heyvanat aləmi mövcuddur. Rayonda 22500 hektar meşə sahəsi (palıd, fıstıq, vələs və s.) vardır.
Rayonun 1 şəhər, 1 qəsəbə, 125 kəndi vardır. Rayon mərkəzi olan Laçın şəhəri Bakıdan şose yolla 450 km, Xankəndi dəmir yolu stansiyasından isə 60 km məsafədə yerləşir. Ümumi sahəsi 1835 km² olan Laçın rayonu 72 min hektar yaylaq sahəsinə və 34 min hektar zəngin meşə massivinə malikdir.
Lerik rayonu 1930-cu ilin avqust ayında təşkil edilmişdir. Yanvar 1938-ci ilədək mərkəzi Qosmalıan kəndi olmaqla Zuvand rayonu adlanmışdır. 29 kənd ərazi icra nümayəndəliyi və 29 bələdiyyə qurumu fəaliyyət göstərir. 1084 km² əraziyə malik olan rayonda 161 kənd və bir şəhər vardır. Cənab Prezidentin 13 iyun 2008-ci il tarixli sərəncamı ilə rayon mərkəzi olan Lerik qəsəbəsinə şəhər statusu verilmişdir.
Lənkəran rayonu inzibati ərazi vahidi kimi 8 avqust 1930-cu ildə yaradılmışdır. Rayonun ərazisi 1539 km²-dir. Onun 66700 hektarını quru sahə təşkil edir. Rayonda 2 şəhər, 8 qəsəbə və 83 kənd vardır. Bakıdan rayon mərkəzinədək olan məsafə 268 km-dir.
Neftçala rayonu Azərbaycan Respublikasında inzibati rayon kimi 1940-cı ildə təşkil olunmuşdur.O vaxta kimi Salyan rayonunun, bir il isə 24 yanvar 1939-cu ildə yaradılmış Xıllı rayonunun tərkibində olmuşdur. Neftçala rayonu sırf sənaye rayonu kimi təşkil olunmuş və kənd inzibati əraziləri Xıllı rayonuna tabe idi. Xıllı rayonu 1959-cu ilin sentyabrın 24-nə kimi rayon statusunu saxlamış və bu tarixdən də ləğv edilib Neftçala rayonunun ərazisinə qatılmışdır. 1959-cu ilin dekabr ayında Neftçala rayonu ləğv edilərək Salyan rayonunun tərkibinə verilmiş və 4 ildən sonra Neftçala sənaye rayonu kimi fəaliyyət göstərmiş və 1965-ci ildə ləğv edilərək Salyan rayonu ilə birləşmişdir. 1973-cü ilin aprel ayında Heydər Əliyevin xeyirxah təşəbbüsü ilə Neftçala rayonu yenidən təşkil olunmuşdur. Sahəsi 1451,7 km². Rayonda bir şəhər, 3 şəhər tipli qəsəbə, 48 kənd yaşayış məntəqəsi vardır. Mərkəzi Neftçala şəhəridir.
Ərazisi 1077 km². Rayon şimaldan Rusiya Federasiyası ilə (Dağıstan MR), şərqdən Qəbələ, qərbdən Şəki, cənubdan Ağdaş rayonları ilə sərhəddir. Son dərəcə səfalı, unikal təbiət gözəlliklərinə malik olan rayon ərazisinin 40 % -ni meşələr təşkil edir.
Son statistik məlumatlara görə, rayonun sahəsi 1180 kva. km, əhalisi 94061 nəfərdir. Əhalinin orta sıxlığı 1 kva.km-ə 74 nəfər təşkil edir. Ərazisi okean səviyyəsindən 28 m aşağı olan rayonda 1 şəhər, 43 kənd yaşayış məntəqəsi vardır ki, bunlar da 36 inzibati ərazi vahidliyində (dairəsində) birləşmişdir. Mərkəzi Saatlı şəhəridir.
Ümumi ərazi, [kv.km] — 1469.35
Samux rayonu Gəncə-Qazax bölgəsinə və Orta-Kür iqtisadi rayonuna daxildir. İqlimi quru-kontinentaldır. Ərazisi 1455 kv.km-dir. Ondan 1082 kv.km. dövlət fond torpaqları, 82 kv.km. bələdiyyə, 133 km² xüsusi mülkiyyətdə olan torpaqlardır. Rayonda 708 km² kənd təsərrüfatına yararlı torpaq vardır ki, ondan da Samux rayonunda 23 inzibati ərazi vahidliyi, 35 yaşayış məntəqəsi vardır. Bunlardan 1 şəhər, 5-sı qəsəbə və 29-u kənddir. 23 bələdiyyə fəaliyyət göstərir.
Şabran rayonu Böyük Qafqazın Şimal-Şərqində, pa6ytaxt Bakıdan 123 km məsafədən yerləşməklə şərqdən 24 kilometr məsafədə xəzər dənizi ilə əhatədə olunur Siyəzən, Xızı, Quba, xaçamz rayonları ilə qonşudur. Rayonun ərazisi 1088 km² olmaqla düzənlik-dağətəyi və dağlıq zonalrdan ibarətdir.
İnzibati rayonun ümumi ərazisi 154691 hektardır. Məhsuldar torpaqların ümumi sahəsi 112500 hektar kənd təsərrüfatına yararsız torpaqların sahəsi 29897 hektar, heyvandarlıq üçün otlaqların sahəsi 40226 hektar, meşə torpaqları 12300 hektar meyvə bağlarının ümumi sahəsi 145 hektardır.
Şəmkir rayonu 1930-cu ildə təşkil edilmişdir. Rayonun ərazisi 1660 kvadrat kilometrdir. Əhalisinin sayı 187400 nəfədir. Rayonun inzibati mərkəzi Bakı şəhərindən 399 km qərbdə yerləşən Şəmkir şəhəridir. Rayon 1 şəhər, 4 qəsəbə və 61 kənddən ibarətdir.
08 may 1992-ci ildə ermənilər tərəfindən işğal olunmuşdur.
- Azərbaycan Respublikasının Bakı, Gəncə və Sumqayıt şəhərlərinin, Abşeron, Ağdaş, Ağsu, Ağcabədi, Balakən, Bərdə, Beyləqan, Vartaşen, Quba, Qutqaşen, Daşkəsən, İmişli, Yevlax, Kəlbəcər, Kürdəmir, Gədəbəy, Goranboy, Laçın, Lerik, Lənkəran, Mirbəşir, Puşkin, Saatlı, Füzuli, Cəbrayıl və Şamxor rayonlarının, Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti Şuşa rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikasının Ali Sovetinin 7 fevral 1991-ci ildə qəbul etdiyi № 54-XII Qərarına əsasən — Mirbəşir şəhəri Tərtər şəhəri və müvafiq olaraq Mirbəşir rayonu Tərtər rayonu adlandırılmışdır. Arxivləşdirilib 2014-01-16 at the Wayback Machine Tərtər rayonunun ərazisi 412 km² idi.
- https://e-qanun.az/framework/7655 alpiViewDocFirstDoc Azərbaycan Respublikası Ağdərə rayonunun bəzi kəndlərinin Tərtər rayonunun inzibati ərazi bölgüsünə daxil edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 25 avqust 1992-ci ildə qəbul etdiyi № 287-li Qərarına əsasən — Ağdərə rayonunun Leninavan qəsəbə Soveti, Həsənqaya, Çaylı, Seysulan və Talış kənd Sovetləri, Ağdərə şəhər Sovetinin Qarmiravan və Mağavuz kənd Sovetinin Cerabert kəndləri Tərtər rayonunun tərkibinə verilmişdir. Arxivləşdirilib 2022-08-04 at the Wayback Machine
- Azərbaycan Respublikasının Ali Sovetinin 26 noyabr 1991-ci ildə qəbul etdiyi Azərbaycan Respublikasının Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətini ləğv etmək haqqında Azərbaycan Respublikasının № 279-XII Qanununa əsasən — Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti ləğv edilmiş, onun tərkibinə daxil olmuş Mardakert şəhərinin tarixi adı bərpa edilərək Ağdərə şəhəri adlandırılmış, Mardakert rayonu isə müvafiq olaraq respublika tabeli Ağdərə rayonu adlandırılmışdır. Arxivləşdirilib 2012-04-24 at the Wayback Machine
- Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi 13 oktyabr 1992-ci ildə Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında qəbul etdiyi № 327-li qərarına əsasən — Ağdərə rayonu ləğv edilmış, ləğv edilmiş Ağdərə rayonunun Ağdərə şəhəri, Umudlu, Zəylik, Metsşen, Möhrətağ, Ağabəyələnc, Mağavuz, Akop Kamari, Minqrelsk, Nerkin Oratağ, Qasapet, Canyataq, Dəmirli, Gülyataq kəndləri və onlara məxsus torpaq sahələri Tərtər rayonunun inzibati tərkibinə verilmişdir.[ölü keçid]
Göstərilən sərhədlər daxilində Tovuz rayonunun sahəsi 1903 km², əhalisi isə 162 min nəfərdən artıqdır. Tovuz rayonu inzibati rayon kimi 1930-cu ilin avqust ayında təşkil olunmuşdur. 39 inzibati ərazi dairəsinin tərkibində 1 şəhər (Tovuz şəhəri), 1 şəhər tipli qəsəbə (Qovlar qəsəbəsi) və 102 kənd mövcuddur.
- Ümumi ərazi, [kv.km] — 853.00
- Məhsuldar torpaqların ümumi sahəsi, [kv.km] — 373.00
- Kənd təsərrüfatına yararsız torpaqların sahəsi, [kv.km] — 324.00
- Heyvandarlıq üçün otlaqların sahəsi, [kv.km] — 97.00
- Əkilmiş torpaqların ümumi sahəsi, [kv.km] — 243.00
- Meyvə bağlarının ümumi sahəsi, [kv.km] — 37.00
- Şoran torpaqların ümumi sahəsi, [kv.km] — 14.00
Ucar rayonu 24 yanvar 1939-cu ildə təşkil olunmuşdur. Ərazisi 0,85 min kvadrat kilometrdir. Əhalinin sayı 01 yanvar 2011-ci il tarixə 79800 nəfərdir. Əhalinin orta sıxlığı 1 kvadrat kilometrə 94 nəfərdir. Ucar rayonu ilə Bakı şəhəri arasındakı məsafə 234 kilometrdir. Rayonun tabeliyində 1 şəhər, 15 kənd ərazi vahidi vardır. Kəndlərin sayı 29-dur.Rayonun mərkəzi Ucar şəhəridir.
…Yardımlı rayonunun ərazisi 66720 ha torpaq sahəsini əhatə edir.
Zaqatala rayonunun ümumi sahəsi 1348 kv.km-dir. Ərazisi dağlıq və aran hissədən ibarətdir.
Zəngilan rayоnu Azərbaycan Respublikasının cənub-qərbində yerləşir. Ərazisi 707 kv km-dir. Şimaldan Qubadlı, Şərqdən Cəbrayıl rayоnu, cənubdan Araz çayı bоyunca Iran Islam Respublikası, qərbdən isə Ermənistanın Mehri və Qafan rayоnları ilə həmsərhəddir.
Ərazisi: Bir tərəfdən Aran iqtisadi rayona daxil olan Kürdəmir, Ağdaş, Ucar, digər tərəfdən isə, təbii sərhəd olan Kür çayı nəzərə alınmazsa, İmişli, Bərdə, Ağcabədi rayonu ilə sərhədlənərək (Zərdab və Ağcabədini Kür üzərindəki körpü birləşdirir) 860 km² əraziyə malikdir. Rayonun ərazisi respublika ərazinin təxminən 1 % faizini, yerləşdiyi iqtisadi rayonun ərazisinin isə təxminən 4% faizini təşkil edir.
By 1989, however, almost all of the Azerbaijanis, who had numbered 161,000 in 1979, either had been expelled or had emigrated from Armenia (see fig. 6). The figure for the 1989 census included 77,000 Azerbaijanis who had returned to their native country but were still considered residents of Armenia.