is. Keçmişdə quyudan su və neft çəkmək üçün işlədilən təkərəoxşar fırlanan qurğu. [Atabala:] Səhərdən axşama qədər atı bəqərəyə qoşub neft çəkirdim
is. [ər.] köhn. 1. Artıq qalan şey, qalıq. 2. Ard, geri, mabəd. 3. Məhv olmuş şeyin qalmış hissəsi, qalıqları
is. [ər.] 1. Uğursuzluq, bədbəxtlik, müsibət, fəlakət, afət. Ona bəla üz verdi. – Bu nə bəladır ki, … dağlar və daşlar da quraqlıqdan od tutub yanır
sif. [ər. bəla və fars. didə] köhn. Bəla görmüş, bəla çəkmiş, başına bəla gəlmiş; çoxlu bəla və müsibət görməklə təcrübə və sınaqdan çıxmış (adam)
is. [ər.] Fikrini gözəl, aydın, düzgün və inandırıcı sözlərlə ifadə etmək qabiliyyəti; natiqlik istedadı
sif. 1. Fikrini gözəl, düzgün, aydın və inandırıcı sözlərlə ifadə edə bilən, natiqlik istedadına malik olan
sif. [ər. bəla və fars. …keş] bax bəladidə. Hər yan dedilər ki, ey bəlakeş! Gül çağıdır, olmagil müşəvvəş! Füzuli
sif. 1. Əziyyətli; əzablı; iztirab və məşəqqətlə dolu. Bəlalı iş. – Kərəm kimi nə bəlalı başın var; Alvaz dağı, heç əskilməz dumanın
[ər.] 1. sif. Bir adam, iş və s. ilə yaxşı tanış olan: bilən, yetik. O bu yerlərə bələd adamdır. – [Gülbahar:] Dadaş, … sən dediyin adamların heç biri
is. Yol göstərən; bir yerin, şəhərin və s.-nin yolunu, ətrafını yaxşı tanıyan adam. [Əmiraslan ağa:] Bələdçi olmasa qoşun bir şey edə bilməz
is. Bələdçinin işi. □ Bələdçilik etmək – qabağa düşüb yol göstərmək. [Qacar:] Yaxşı, qoşul bizə, bizimlə də get; Bu vəhşi dağlarda bələdçilik et! S
is. [ər.] Şəhər, rayon, kənd kimi yaşayış məntəqələrində abadlıq, təmizlik, kommunal və s. xidmətlərə baxan, üzvləri xalq tərəfindən seçilən idarə
“Bələdiyyələşdirilmək” dən f.is
məch. Xarici şəxslərin əlindən alınıb, bələdiyyə və ya kənd idarəsi ixtiyarına verilmək
f.sif. Bələdiyyə və ya kənd özünüidarə təşkilatı ixtiyarına verilmiş (bax bələdiyyələşdirilmək)
“Bələdiyyələşdirmək” dən f.is
f. Torpaq və mülkləri xüsusi şəxslərin əlindən alıb, bələdiyyə və ya kənd özünüidarə təşkilatı ixtiyarına vermək
is. [ər.] Bələdlik, tanışlıq, bələd olma, yaxından tanış olma. Məlum oldu ki, qəvaidi-təcvidə külli bələdiyyəti var imiş
“Bələdləmək”dən f.is
f. 1. Bir yeri, yolu və s.-ni öyrənmək, tanış olmaq, nişanlamaq, gözaltı eləmək. Partizanlar düşmənin mövqelərini qabaqcadan bələdlədilər
is. Tanışlıq, aşnalıq; yetiklik. Bu işə bələdliyim yoxdur. – [Nəriman:] Döyüş işinə nəzəri cəhətdən o qədər bələdliyim yoxdur
is. 1. Körpə uşağı bələməyə məxsus sarğı, qundaq. Dürdanə xanım dad təpdi ki, mənim qızım hələ körpədir; nə bilim, bələkdən təzə çıxıb
is. Uşağın bələyini bağlamağa məxsus bağ; qundaqbağı
“Bələkləmək”dən f.is
f. 1. Bələyə bürünmək. 2. bax bələmək
bax bələnmək1
sif. Bələyə sarılmış, bələklənmiş, qundaqlanmış. [Salman] bələkli körpəni yavaşca hər iki əlinin üstünə götürdü
is. bot. Birillik ot bitki. Bələkün … üzəri sıx tüklərlə örtülü bozumtul yaşıl rəngli birillik bitkidir
“Bələmək”dən f.is
f. Körpəni sarğı ilə sarımaq, bələyə bükmək, qundaqlamaq. Sona sevəsevə, oxşaya-oxşaya qızı Məryəmi bələyirdi
is. məh. Dağ döşündə tala. Bələndən endim düzə; Su bağladım nərgizə. (Bayatı). …Eyvaz Koroğluynan bərabər qoyunları hayladı, bələndən aşırdı
“Bələnmək”dən f.is
məch. Bələyə bükülmək, sarğı ilə sarınmaq, qundaqlanmaq
bax bələşmək. Bal bələnib dillərinə, gül sancılıb tellərinə. Aşıq Əli. Qənd əzilib dilə, dişə, dəhanə; Qaymaq dodaqlara bal bələnibdir
f. Bulaşmaq, bulanmaq. Canım qoydum yar yolunda sadağa; Bal bələşib dilə, dişə, dodağa. Aşıq Abdulla
is. etnoqr. 1. El arasında evlənən oğlan tərəfindən qız evinə göndərilən birinci nişan – üzük və örpək
“Bəlgələmək”dən f.is
f. dan. köhn. 1. Bəhanə və üzr gətirmək, əldə dəstavüz etmək. 2. Köhnə məişətdə: nişan göndərmək, nişanlamaq
məch. köhn. 1. Nişanlanmaq. 2. Hüdud qoyulmaq, nişan qoyulmaq, mərz qoyulmaq (əkin yerinə)
is. [ər.] Ciyərdən, yaxud nəfəs yollarından gələn qatı selikli, yaxud irinli ifrazat; hayqırıq
sif. [ər.] Key, ağırtərpənən, hər şeyə laqeyd baxan; fleqmatik (xasiyyət)
sif. 1. Bəlğəmlə dolu, içərisində bəlğəm olan. Bəlğəmli sinə. Bəlğəmli tüpürcək. 2. Bəlğəmə bulaşmış, bəlğəmlənmiş
sif. [ər.] Ağır, süst, soyuqqanlı. Bəlğəmmizac adam
is. bot. Dərman hazırlanan çoxillik bitki. [Bəlğəmotunun] üst kökləri kökümsü gövdə ilə tamamlanır. Yerüstü gövdələri isə yerin altında topa, dəstə şə
əd. 1. Verilən suala müsbət cavab və ya təsdiq üçün işlənilir; hə, elədir; (yox ziddi). [Şəhrəbanı xanım:] Bəli, baba dərviş çox razı oldum
is. Darı, çəltik, buğda və s. bitkilərin küləşi; həşəm
“Bəlirmək”dən f.is
f. Bəlli olmaq, zahir olmaq, görünmək. Qadının dodaqlarından acı bir təbəssüm bəlirdi. S.Hüseyn
f. Bəlli etmək, zahir etmək, açıb göstərmək
bağl. 1. Ola bilər, ola bilsin, ehtimal, şayəd, ola ki, olsun ki. Bəlkə bu gün axşam yağış ara verdi