Qaraçanta

Qaraçanta
	Kənd
Qaraçanta
	Qaraçanta
	40°55′51″ şm. e. 43°45′13″ ş. u.
Ölkə	Ermənistan
Region	Şörəyel mahalı
Rayon	Amasiya rayonu
Tarixi və coğrafiyası
Əsası qoyulub	XVII əsr
Əvvəlki adı	Əzizbəyov (1939-1991)
Sahəsi	1,8 km²;
Mərkəzin hündürlüyü	1856 m
Saat qurşağı	UTC+4
Əhalisi
Əhalisi	1.750 nəfər (1988)
Milli tərkibi	Türk
Rəsmi dili	erməni dili;
Rəqəmsal identifikatorlar
Poçt indeksi	377567
	Xəritəni göstər/gizlə Qaraçanta
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Qaraçanta (1939-cu ildən Əzizbəyov, 1991-ci ildən Areqnadem) — Qars vilayətinin Qars qəzasında, Amasiya rayonunda kənd.^[1]

Tarixi

Qaraçanta (Qaraçəntey) kəndi rayon mərkəzindən 5.03 km cənub-qərbdə, Gümrü-Amasiya yolunun sol tərəfində, dəniz səviyyəsindən 1856 m hündürlükdə yerləşir. Qafqazın 5 verstlik xəritəsində qeyd edilmişdir.^[2]

Xalqın "Hulley" adlandırdığı dağın ətəyində yerləşən kəndin 1.5 km cənubundan Arpaçay keçir. Kənddən Ələyəz dağını görmək mümkündür.

Toponim qaraçanta nəsil adı əsasında yaranmışdır. Patronim toponimdir. Quruluşca sadə toponimdir.

Ermənistan SSR Ali Soveti RH-nin 4 may 1939-cu il fərmanı ilə adı dəyişdirilib Əzizbəyov, Ermənistan prezidentinin 19 aprel 1991-ci il fərmanı ilə yenidən adı dəyişdirilərək Areqnadem qoyulmuşdur.

Coğrafiyası

Qarsla sərhəddə yerləşən Qaraçantanın qışı olduqca soyuq, yayı mülayimdir. "Duzdağ", "Qapılızağa", "Ömərdərəsi", "Arpaçayı", "Hülleydağ", "Ortatəpə", "Üçgözələr", "Məmmədağa", "Daşdərə", "Göybulaq", dağ, dərə, bulaq adlarıdır.

Təhsil

1988-ci ildə Qaraçantada 600 ev, 314 ailə, 1750 nəfərdən ibarət olan kəndin məktəbinin tipi orta, şagirdlərin sayı 500 olub. Dini-ruhani dərslərin keçirildiyi kənddə dünyəvi dərslərin əsası 1927-ci ildə qoyulub. 1938-ci ildə 7 illik məktəb açılıb, 1962-ci ildən isə orta məktəbə çevrilib.

Əhalisi

1886-cı ildə 348 nəfər, 1897-ci ildə 440 nəfər, 1908-ci ildə 665 nəfər, 1914-cü ildə 729 nəfər azərbaycanlı yaşamışdır.^[3]

1922-ci ildə kənddə 547 nəfər, 1926-cı ildə 670 nəfər, 1931-ci ildə 688 nəfər^[3], 1939-cu ildə 774 nəfər, 1959-cu ildə 803 nəfər, 1970-ci ildə 1442 nəfər, 1980-ci ildə 1490 nəfər^[4], 1987-ci ildə 1600 nəfər^[5] yalnız azərbaycanlı yaşamışdır.

1988-ci ildə azərbaycanlıların Ermənistandan kütləvi şəkildə köçürülməsinə başlanan vaxt kənd əhalisi kəndi tərk etmişdir. 1988-ci ilin sonuna olan bəzi məlumatlara görə kəndin əhalisi 1750 nəfər olmuşdur.

Tanınmışları

Qaraçantalı Əhməd bəy Hacıoğlu — Cənub-Qərbi Qafqaz Türk Cümhuriyyəti qurucularından və hökumət üzvü
Ramiz Əskər — filologiya elmləri doktoru, professor
Sübhan Namazov — texnika elmləri doktoru, professor
Pərviz Abdullayev — texnika elmlər doktoru, professor
Tənzilə Rüstəmxanlı — Azəri Türk Qadınlar Birliyinin sədri
Murtaza Karaçanta — 2014-2019-cu illərdə Qars Bələdiyyə Başqanı
Kərim Əskərov — SSRİ Jurnalistlər İttifaqının həqiqi üzvü (1973)
Pərvanə İbrahimova — dosent
Nailə Əskər — dosent
Hamler Əskərov — dosent
Əsgər Əsgərov — SSRİ (1967) və Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü (1986)
Atilla Əskər — National Aeronautics and Space Administration (NASA), mühəndis
Cavid Süyfullah oğlu Abdullayev —Boeing 747 hava gəmisi pilotu, kapitan
Sərxan Məhərrəmov — Boeing 787 hava gəmisi pilotu, kapitan
Cahandar Bayoğlu — Azərbaycan siyasətçisi; Turan Partiyasının sədri.

Şəhidlər

Səxavət Məhərrəmov — Şəhid, Azərbaycan Milli Qəhrəmanı
Məhərrəm Seyidov — Şəhid, "Azərbaycan Bayrağı" ordeni ilə təltif olunub (ölümündən sonra)
Əli Rəfiyev — Şəhid
Arslan Bayramov — Şəhid
Şair Rzayev — Şəhid
Rövşən Əliyev — Şəhid
Mehman Məhərrəmov — Şəhid
Daşqın Səmədov — Şəhid
Elvin Həsənov — Şəhid

İstinadlar

↑ PDF versiyası. // Qərbi Azərbaycanın türk mənşəli toponimləri. Müəllifi: İ. M. Bayramov; Redaktorları: B. Ə. Budaqov, H. İ. Mirzəyev, S. A. Məmmədov. Bakı: "Elm" nəşriyyatı, 2002, 696 səh. ISBN 5-8066-1452-2
↑ Д. Д. Пагиревь. Алфавитный указатель кь пятиверстной картѣ Кавказскaго края, изданiя Кавказскaго Военно–Топографическaго Отдѣла. Записки Кавказскаго отдѣла Императорскаго Русскаго Географическаго общества. Книжка XXX. Тифлись: Типографія К. П. Козловскаго, 1913. s.121
↑ ¹ ² erm. Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում (1831–1931) Arxivləşdirilib 2020-09-24 at the Wayback Machine. Հեղինակ: Զավեն Կորկոտյան. Յերեվան: Մելքոնյան ֆոնդի հրատ, 1932.; rus. Население Советской Армении за последние сто лет (1831–1931) Arxivləşdirilib 2016-02-29 at the Wayback Machine. Автор: Завен Коркотян. Ереван: Издательство "Мелконян фонд", 1932.; azərb. Son yüzildə Sovet Ermənistanının əhalisi (1831–1931). Müəllif: Zaven Korkotyan. İrəvan: "Melkonyan fond" nəşriyyatı, 1932. s.20–21, 104–105
↑ Hakopyan T. X., MəlikBaxşyan St. T., Barseğyan O. X. Ermənistan və ətraf vilayətlərin toponimlər lüğəti, (erməni dilində). I c., AD, İrəvan, "İrəvan Universiteti", 1986. s.45
↑ Гəдим Огуз eллəpинин — Aғбабa, Шөpəjeл вə Пəмбək бөлҝəларинин jep-jyрд адлары (топонимлəpи). Мүəллифи: Аслан Бajpамов; Елми редактору: Тофиг Əhмəдoв. Сумгajыт: "Göytürk" мəтбəəcи, 1996. s.164

[1] PDF versiyası. // Qərbi Azərbaycanın türk mənşəli toponimləri. Müəllifi: İ. M. Bayramov; Redaktorları: B. Ə. Budaqov, H. İ. Mirzəyev, S. A. Məmmədov. Bakı: "Elm" nəşriyyatı, 2002, 696 səh. ISBN 5-8066-1452-2

[2] Д. Д. Пагиревь. Алфавитный указатель кь пятиверстной картѣ Кавказскaго края, изданiя Кавказскaго Военно–Топографическaго Отдѣла. Записки Кавказскаго отдѣла Императорскаго Русскаго Географическаго общества. Книжка XXX. Тифлись: Типографія К. П. Козловскаго, 1913. s.121

[books.google.az-3] ¹ ² erm. Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում (1831–1931) Arxivləşdirilib 2020-09-24 at the Wayback Machine. Հեղինակ: Զավեն Կորկոտյան. Յերեվան: Մելքոնյան ֆոնդի հրատ, 1932.; rus. Население Советской Армении за последние сто лет (1831–1931) Arxivləşdirilib 2016-02-29 at the Wayback Machine. Автор: Завен Коркотян. Ереван: Издательство "Мелконян фонд", 1932.; azərb. Son yüzildə Sovet Ermənistanının əhalisi (1831–1931). Müəllif: Zaven Korkotyan. İrəvan: "Melkonyan fond" nəşriyyatı, 1932. s.20–21, 104–105

[4] Hakopyan T. X., MəlikBaxşyan St. T., Barseğyan O. X. Ermənistan və ətraf vilayətlərin toponimlər lüğəti, (erməni dilində). I c., AD, İrəvan, "İrəvan Universiteti", 1986. s.45

[5] Гəдим Огуз eллəpинин — Aғбабa, Шөpəjeл вə Пəмбək бөлҝəларинин jep-jyрд адлары (топонимлəpи). Мүəллифи: Аслан Бajpамов; Елми редактору: Тофиг Əhмəдoв. Сумгajыт: "Göytürk" мəтбəəcи, 1996. s.164

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Şörəyel mahalı
Ağin rayonu	Ağin • Anipemza • Bəbirli • Bəzirxana • Boğazkəsən • Bozdoğan • Buğdaşen • Çırpılı • Daşqala • Dovşanqışlaq • Geğaç • Gəzərbad • Qapılı • Qarabulaq • Qayalı • Qoşavəng • Molla Göyçə • Musluqlu • Söyüdlü • Suvanverdi • Yeniköy
Düzkənd rayonu	Ağkilsə • Aleksandrovka • Aralıq • Arıxvəli • Arpaçay • Aşağı Qanlıca • Bacoğlu • Bayandur • Böyük Kəpənək • Böyük Keyti • Böyük Sarıyal • Carcur • Çıraqlı • Çilovxanlı • Daharlı • Dərbənd • Dirəklər • Düzkənd • Gümrü • Hacı Nəzər • İlxıyabı • Kaps • Kiçik Kəpənək • Kiçik Kəti • Kiçik Qarakilsə • Qonaqqıran • Molla Musa • Ocaqqulu • Ortakilsə • Təpədölək • Toparlı • Türk Qarakilsəsi • Yasovul • Yuxarı Qanlıca
Ərtik rayonu	Axula • Armudlu • Başköy • Bəykənd • Böyük Arıxvəli • Gözəldərə • Xaçakilsə • Hərom • İmirxan • Kaftarlı • Karvansara • Kiçik Arıxvəli • Kiçik Pərni • Kutniqışlaq • Qasıməli • Qazançı • Qıpçaq • Qırxdəyirman • Qolqat • Qulucan • Mahmudcuq • Məçitli • Norşen • Sarıbaş • Sonqurlu • Şirvancıq • Talıboğlu • Tomardaş • Yekanlar

Qərbi Azərbaycan
Şəhərlər	Aşağı Axta • Cəlaloğlu • Dilican • Ellər • Ərtik • Əştərək • Gorus • Gümrü • Hamamlı • Karvansaray • İrəvan • Keşişkənd • Kəvər • Qafan • Manas • Sərdarabad • Üçkilsə • Vedi
Rayonlar (1930–1995)	Abaran rayonu • Agin rayonu • Axta rayonu • Alagöz rayonu • Allahverdi rayonu • Amasiya rayonu • Aşağı Qaranlıq rayonu • Barana rayonu • Basarkeçər rayonu • Böyük Qarakilsə rayonu • Cəlaloğlu rayonu • Çəmbərək rayonu • Dilican rayonu • Düzkənd rayonu • Ellər rayonu • Ərtik rayonu • Əştərək rayonu • Gorus rayonu • Hamamlı rayonu • Karvansaray rayonu • Keşişkənd rayonu • Kəvər rayonu • Qafan rayonu • Qarakilsə rayonu • Qəmərli rayonu • Qızıl Qoç rayonu • Meğri rayonu • Sərdarabad rayonu • Şəmşəddin rayonu • Paşalı rayonu • Talın rayonu • Üçkilsə rayonu • Vedi rayonu • Zəngibasar rayonu
Mahallar	Abaran mahalı • Ağbaba mahalı • Dərəçiçək mahalı • Dərələyəz mahalı • Gərnibasar mahalı • Göyçə mahalı • Karbi mahalı • Qaraqoyunlu dərəsi • Qırxbulaq mahalı • Loru mahalı • Pəmbək mahalı • Sərdarabad mahalı • Şörəyel mahalı • Talın mahalı • Vedibasar mahalı • Zəngəzur mahalı • Zəngibasar mahalı