Məmməd Cuvarlinski | Obastan / Viki

Məmməd bəy İsmayıl bəy oğlu Cuvarlinski (8 aprel 1902, Cuvarlı, Qaryagin rayonu – 13 oktyabr 1937, Bakı) — Azərbaycan SSRnin təhsil naziri (Maarif komissarı), partiya və dövlət xadimi, repressiya qurbanı.

Məmməd Cuvarlinski


Nuxa (Şəki) Komitəsinin birinci katibi
Azərbaycan SSR-nin maarif komissarı
1934 – 1935
Sonrakı	Müseyib Şahbazov
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi	8 aprel 1902(1902-04-08)
Doğum yeri	Cuvarlı, Qaryagin rayonu, Azərbaycan SSR
Vəfat tarixi	13 oktyabr 1937(1937-10-13) (35 yaşında)
Vəfat yeri	Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ
Fəaliyyəti	siyasətçi

Həyatı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Məmməd bəy İsmayıl bəy oğlu 1902-ci ildə Cəbrayıl qəzasının Cuvarlı kəndində anadan olmuşdu. İbtidai təhsilini Qarğabazar kənd məktəbində almışdı. Bir müddət kəndlərində təsərrüfatla məşğul olmuşdu. Sonra Bakı şəhərinə köçmüş, müxtəlif yerlərdə fəhlə işləmişdi. Azərbaycanda sovetləşmədən sonra qulluqçu olmuş, 14 il partiya işində çalışmışdı. II dərəcəli sovet partiya məktəbini, ÜİK(b)P MK yanında partiya işçiləri üçün kursu, qiyabi olaraq Pedoqoji texnikumunu bitirmişdi.

Məmməd Cuvarlinski Azərbaycan SSR-nin maarif komissarı olmuşdi. AZK(b)P Nuxa (Şəki) Komitəsinin birinci katibi vəzifəsində çalışmışdı. AZK(b)P MK-nin üzvü idi. M. Bağırov 1937-ci ildə Azərbaycan SSR Sovetlər qurultayında partiya qrupundan çıxış edərək Azərbaycan SSR Konstitutisiyasında düzəlişlər edən Cuvarlinskini millətçi adlandırmışdı. Martın 17-də MK-nin bürosu, 19-da isə plenumu Mir Cəfər Bağırovun təklifi ilə Məmməd Cuvarlinskini MK-nın bürosundan, 29-da isə partiya işindən xaric etdilər.^[1] M. Cuvarlinski Moskvaya şikayət üçün yollandı. M. Bağırov onu qabaqlayıb həbs etdi. Onu Bakıya, M. Bağırovun kabinetinə gətirdilər. Məmməd Cuvarlinski 13 oktyabr 1937-ci ildə güllələndi.

Hal-hazırda 52 saylı orta məktəbə Məmməd İsmayıl oğlu Cuvarlinskinin adı verilib. Qeyd edək ki, məktəb 1966-cı ildən bəri fəaliyyət göstərir.

Məmməd Cuvarlinskinin Şura xanım adlı qızı vardı.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]

↑ Azərbaycanın təhsil nazirləri. "Məmməd İmsayıl oğlu Cuvarlinski" //Azərbaycan müəllimi.- 2011.- 29 iyul.

Mənbə

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ənvər Çingizoğlu, Cuvarlinskilər, "Soy" dərgisi, 5 (25), 2009, səh.17–21.

Həmçinin bax

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Azərbaycanda sovet repressiyaları

Ümumi

Stalin repressiyaları • Böyük təmizləmə • "Sağ-trotskiçi ehtiyat mərkəzinin əksinqilabi milliyətçi təşkilatı" rəhbərlərinin işi • Azərbaycanlıların Ermənistandan deportasiyası (1948-1953 • 1988-1989) • QULAQ

İcraçılar

Ağa Hüseynov • Cahangir Axundzadə • Mir Teymur Yaqubov • Mircəfər Bağırov • Mixail Rayev-Kaminski • Teymur Quliyev • Yuvelyan Sumbatov-Topuridze • Timofey Borşov • Xoren Qriqoryan • Ruben Markaryan • Ağasəlim Atakişiyev • Stepan Yemelyanov

Qurbanlar
(1920-1936;
1937-1938;
1939-1954)

Şair və
yazıçılar

Ağahüseyn Rəsulzadə • Bəhram bəy Vəzirov • Böyükağa Talıblı • Hacı Kərim Sanılı • Əhməd Bədi Triniç • Əhməd Cavad • Əli Razi Şəmçizadə • Əliabbas Müznib • Əmin Abid Gültəkin • Ənvər Yusifoğlu • Firidun bəy Köçərli • Gülhüseyn Hüseynoğlu • Hacıbaba Nəzərli • Hüseyn Cavid • Xəlil İbrahim • İsmayıl Katib • Qantəmir • Mikayıl Müşfiq • Müzəffər Nəsirli • Ömər Faiq Nemanzadə • Pənah Qasımov • Salman Mümtaz • Seyfulla Şamilov • Seyid Hüseyn • Sultan Məcid Qənizadə • Süleyman Vəliyev • Şəhub Mürsəlov • Tağı Şahbazi Simurğ • Ümmügülsüm Sadıqzadə • Yusif Vəzir Çəmənzəminli • Zülfüqar Əhmədzadə

Elm
xadimləri

Abdulla Şərifov • Abdulla Tağızadə • Ağamir Məmmədov • Aleksandr Bukşpan • Artur Zifeld-Simumyaqi • Atababa Musaxanlı • Bala bəy Həsənbəyov • Bəkir Çobanzadə • Boris Tixomirov • Cabbar bəy Vəlibəyov • Ələsgər Ələkbərov • Əli Nazim • Əlirza Atayev • Əziz Qubaydullin • Hənəfi Zeynallı • Xalid Səid Xocayev • İdris Həsənov • İsmixan Rəhimov • Məhəmmədhəsən bəy Vəliyev-Baharlı • Məmmədkazım Ələkbərli • Mirzə Cabbar Məmmədzadə • Qulam Bağırov • Rəşid bəy İsmayılov • Səlim bəy Behbudov • Vəli Xuluflu

Hərbçilər

Cəmşid Naxçıvanski • Əbdülhəmid bəy Qaytabaşı • Əliyar bəy Haşımbəyov • Feyzulla mirzə Qovanlı-Qacar • Firudin bəy Vəzirov • Fuad-Xan Talışinski • Hacı bəy Sultanov • Həbib bəy Səlimov • İbrahim ağa Usubov • Heydər Vəzirov • Qalib bəy Vəkilov • Qambay Vəzirov • Lütfəli bəy Sultanov • Murad Gəray bəy Tlexas • Rüstəm Şıxlinski

İncəsənət
xadimləri

Abbas Mirzə Şərifzadə • Cahan Talışinskaya • Xədicə Qayıbova • İsmayıl Həqqi • Panfiliya Tanailidi • Pərviz Rüstəmbəyov • Ülvi Rəcəb

Cümhuriyyət
tələbələri

Abbas bəy Əliyev • Abdulla Tahirzadə • Ağasəfər Mustafayev • Bəhram Hüseynov • Cəfər Kazımov • Əbdül Əbdülzadə • Əhməd Rəcəbli • Əhməd Şahnəzərov • Əli Kərimov • Əli Yusif • Əliyusif Cəfərov • Əsildar bəy Ağabababəyov-Muğanlinski • Əşrəf Əliyev • Fərman bəy Nərimanbəyli • Firudin Əliyev • Hənəfi Zeynallı • Hənifə Pirverdiyev • Hüseyn Nağıyev • İsgəndər bəy Sultanov • İsgəndər Rzazadə • Qəhrəman Məmmədov • Lətif Qədimi • Məmməd bəy Xələfbəyov • Məmmədzəki Dursunzadə • Məmmədxan Məmmədxanov • Mir Sadıq Sadıqov • Mustafa ağa Vəkilov • Mürsəl bəy Şahsuvarov • Rzaqulu Həsənov • Səməndər Axundzadə • Surxay bəy Şahsuvarov • Tağı Rzayev • Teymur bəy Aslanov • Yusif bəy Ağasıbəyli • Zaur bəy Daqirov

Dövlət
xadimləri

AXC

Abbasəli bəy Makinski • Bəşir bəy Aşurbəyov • Camo bəy Hacınski • Dadaş Həsənov • Əhməd bəy Pepinov • Əli bəy Zizikski • Əşrəf bəy Tağıyev • Faris bəy Vəkilov • Həmdulla əfəndi Əfəndizadə • Həmid bəy Şahtaxtinski • Həmid bəy Yusifbəyli • Xudadat bəy Məlik-Aslanov • Xudadat bəy Rəfibəyli • İsa bəy Aşurbəyov • İslam bəy Qəbulzadə • İsmayıl xan Ziyadxanov • Kərbəlayi Vəli Mikayılov • Qara bəy Qarabəyov • Məhəmməd xan Təkinski • Məmmədbağır Şeyxzamanlı • Murtuza Axundzadə • Mustafa Mahmudov • Nəriman bəy Nərimanbəyli • Rəhim bəy Vəkilov

AzSSR

Ağahüseyn Kazımov • Ayna Sultanova • Baba Əliyev • Bahadır Vəlibəyov • Bala Əfəndiyev • Böyükağa Mirsalayev • Çingiz İldırım • Dadaş Bünyadzadə • Davud Rəsulzadə • Eyyub Xanbudaqov • Əbülfət Məmmədov • Əli Məmmədov • Əliheydər Qarayev • Əsəd Qarayev • Əziz Nəzərov • Həbib Cəbiyev • Həmid Sultanov • Hüseyn Rəhmanov • Hüseynbala Ağaverdiyev • Həsən Rəhmanov • Xəlil Ağamirov • İbrahim Eminbəyli • İbrahim Əliyev • İbrahim Əsədullayev • İskəndər Əliyev • Qəzənfər Musabəyov • Mahmud Ağayev • Maqsud Məmmədov • Manaf Xəlilov • Mehdi Mehdiyev • Məmməd Cuvarlinski • Mirzə Davud Hüseynov • Muxtar Hacıyev • Mustafa Quliyev • Müseyib Şahbazov • Nəcəfqulu Nəcəfov • Rəhim Hüseynov • Ruhulla Axundov • Saleh Güllücinski • Sultanməcid Əfəndiyev • Şamil Mahmudbəyov • Teymur Əliyev • Teymur Hüseynov • Teymur Salahov • Yefim Rodionov • Yusif Qasımov • Zəkəriyyə Balaxlinski

Digər

Ağa Axundov • Ceyran Bayramova • Firuz bəy Ordubadski • Gülarə Qədirbəyova • Mədinə Qiyasbəyli • Mirzə Şərif Mirzəyev • Mustafa bəy Əlibəyov • Pəri Əliyeva • Piri Mürsəlzadə • ‎Rövşən bəy Əfəndizadə • Rzaqulu Nəcəfov

Dağıdılmış
dini abidələr

Bibiheybət məscidi • Aleksandr Nevski kafedralı • Müqəddəs Bakirə Məryəmin kosteli • Müqəddəs Faddey və Varfolomey kilsəsi

Azərbaycanın elm və təhsil nazirləri

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti
(1918–1920)

Xalq maarifi naziri (1918)	Nəsib bəy Yusifbəyli (1918)
Xalq maarifi və dini etiqad naziri (1918)	Nəsib bəy Yusifbəyli (1918)
Xalq maarifi naziri (1918)	Nəsib bəy Yusifbəyli (1918)
Maarif və dini etiqad nazirləri (26 dekabr 1918 — 30 mart 1920)	Nəsib bəy Yusifbəyli 1918–1919) • Rəşid xan Qaplanov (1919) • Həmid bəy Şahtaxtinski (1919–1920) • Nurməmməd Şahsuvarov (1920)

Azərbaycan SSR
(1920–1991)

Xalq maarif komissarları	Dadaş Bünyadzadə (1920–1922) • Mustafa Quliyev (1922–1927) • Ruhulla Axundov (1927–1928) • Mustafa Quliyev (1928–1929) • Ağa Sultanov (1929–1930) • Maqsud Məmmədov (1931–1931) • Müseyib Şahbazov (1932–1933) • Mahmud Ağayev (1933–1934) • Məmməd Cuvarlinski (1934–1935) • Müseyib Şahbazov (1935–1937) • Məmmədsadıq Əfəndiyev (1937) • Mirzə Məmmədov (1938–1942) • Mirzə İbrahimov (1942–1946)
Xalq maarif nazirləri	Məmməd Ələkbərov (1946–1952) • Mehdi Mehdizadə (1952–1954) • Mirzə Məmmədov (1954–1959) • Rəhim Rəhimov (1959–1960) • Mehdi Mehdizadə (1960–1980) • Elmira Qafarova (1980–1983) • Kamran Rəhimov (1983–1988)
Nazirlər Soveti Dövlət Texniki Peşə Təhsili Komitəsinin sədrləri (1959–1988)	Əkbər Ənnağıyev (1959–1961) • Musa Ağayev (1961–1964) • Tofiq Allahverdiyev (1966–1982) • Heydər İsayev (1983–1988)
Ali və Orta-İxtisas Təhsili Komitəsinin sədrləri (1959–1964)	Şirəli Məmmədov (1959–1961) • Abdulla Qarayev (1961–1963)
Ali və orta i̇xtisas təhsili nazirləri (1964–1988)	Züleyxa Hüseynova (1965–1970) • Danil Quliyev (1970–1971) • Qurban Əliyev (1971–1987) • Ağalar Abbasbəyli (1987–1988)
Xalq təhsili nazirləri (1988–1991)	Müslüm Məmmədov (1988–1989) • Rafiq Feyzullayev (1989–1991)

Azərbaycan Respublikası
(1991-ci ildən)

Xalq təhsili nazirləri (1991–1993)	Rafiq Feyzullayev (1991–1992) • Firudin Cəlilov (1992–1993)
Ali və orta i̇xtisas təhsili naziri (1993)	Firudin Cəlilov (1993)
Maarif naziri (1993)	Tofiq Hacıyev (1993)
Təhsil nazirləri (1993–2022)	Lidiya Rəsulova (1993–1997) • Misir Mərdanov (1998–2013) • Mikayıl Cabbarov (2013–2017) • Ceyhun Bayramov (2018–2020) • Emin Əmrullayev (2020–2022)
Elm və təhsil nazirləri (2022–h. h.)	Emin Əmrullayev (2022–h. h.)

Şəxs və ya bioqrafiya haqqında olan bu məqalə bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.