Məcmu tələb: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya saytından
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktə
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Teqlər: Geri qaytarıldı Vizual redaktor
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.2
 
(4 istifadəçi tərəfindən edilmiş 4 dəyişiklik göstərilmir)
Sətir 5: Sətir 5:
|abovestyle = {{#if:{{{abovestyle|}}}|{{{abovestyle}}}|padding:0.25em 0; background:#ccf; font-size:135%;}}
|abovestyle = {{#if:{{{abovestyle|}}}|{{{abovestyle}}}|padding:0.25em 0; background:#ccf; font-size:135%;}}
|aboveclass = vcard {{{aboveclass|}}}
|aboveclass = vcard {{{aboveclass|}}}
|image = [[Şəkil:AD-AS2.png|400px]]
|image = [[Fayl:AD-AS2.png|400px]]
|imagestyle =
|imagestyle =
|headerstyle = padding:0.5em 0 0.1em 0; font-size:120%; line-height:1.0em; style="text-align:center; background: #EEEEEE;
|headerstyle = padding:0.5em 0 0.1em 0; font-size:120%; line-height:1.0em; style="text-align:center; background: #EEEEEE;
|datastyle = line-height:{{#ifeq:{{{qalın|}}}|hə|1.1em|1em;}}; font-weight:{{#ifeq:{{{qalın|}}}|hə|bold|normal}};
|datastyle = line-height:{{#ifeq:{{{qalın|}}}|hə|1.1em|1em;}}; font-weight:{{#ifeq:{{{qalın|}}}|hə|bold|normal}};
}}
}}
[[Məcmu tələb]] əyrisi açıq bir iqtisadiyyatda bütün xərclərin cəmi kimi ifadə edilir<ref name=fbe>http://fbemoodle.emu.edu.tr/index.php</ref>:
'''Məcmu tələb''' əyrisi açıq bir iqtisadiyyatda bütün xərclərin cəmi kimi ifadə edilir<ref name=fbe>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://fbemoodle.emu.edu.tr/index.php |access-date=2015-04-02 |archive-date=2018-09-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180927040306/http://fbemoodle.emu.edu.tr/index.php |url-status=live }}</ref>:


'''AD= C+I+G+NX'''
'''AD= C+I+G+NX'''
Sətir 24: Sətir 24:
*'''Dövlət siyasəti'''.
*'''Dövlət siyasəti'''.


===Gözləntilər===
=== Gözləntilər ===
{{Məlumat qutusu
{{Məlumat qutusu
|bodyclass = {{{bodyclass|}}}
|bodyclass = {{{bodyclass|}}}
Sətir 31: Sətir 31:
|abovestyle = {{#if:{{{abovestyle|}}}|{{{abovestyle}}}|padding:0.25em 0; background:#ccf; font-size:135%;}}
|abovestyle = {{#if:{{{abovestyle|}}}|{{{abovestyle}}}|padding:0.25em 0; background:#ccf; font-size:135%;}}
|aboveclass = vcard {{{aboveclass|}}}
|aboveclass = vcard {{{aboveclass|}}}
|image = [[Şəkil:AD-AS3.png|400px]]
|image = [[Fayl:AD-AS3.png|400px]]
|imagestyle =
|imagestyle =
|headerstyle = padding:0.5em 0 0.1em 0; font-size:120%; line-height:1.0em; style="text-align:center; background: #EEEEEE;
|headerstyle = padding:0.5em 0 0.1em 0; font-size:120%; line-height:1.0em; style="text-align:center; background: #EEEEEE;
Sətir 40: Sətir 40:
Bu hal firmalara da aiddir. Belə ki, firmalar gələcəkdə iqtisadiyyatda canlanma gözləyirlərsə, investisiya yönümlü xərclərini artıracaqlar. Bu məcmu tələbdə artışa və AD əyrisinin sağa doğru irəlləməsinə səbəb olacaq. Əks halda AD əyrisi sola sürüşəcəkdir.
Bu hal firmalara da aiddir. Belə ki, firmalar gələcəkdə iqtisadiyyatda canlanma gözləyirlərsə, investisiya yönümlü xərclərini artıracaqlar. Bu məcmu tələbdə artışa və AD əyrisinin sağa doğru irəlləməsinə səbəb olacaq. Əks halda AD əyrisi sola sürüşəcəkdir.


===Xaricilərin gəlirləri və valyuta kursu===
=== Xaricilərin gəlirləri və valyuta kursu ===
Valyuta kursu yüksəldikdə, yəni milli valyuta xarici valyutalar qarşısında dəyər itirdikdə ölkə daxilindəki məhsullar xarici ölkələrə nisbətdə ucuzlaşır. Belə olan vəziyyətdə xalis ixrac və məcmu tələb yüksəlir. Bu da AD əyrisinin sağa doğru hərəkət etməsinə səbəb olur. Valyuta kursunun düşdüyü halda AD əyrisi sola sürüşəcəkdir.
Valyuta kursu yüksəldikdə, yəni milli valyuta xarici valyutalar qarşısında dəyər itirdikdə ölkə daxilindəki məhsullar xarici ölkələrə nisbətdə ucuzlaşır. Belə olan vəziyyətdə xalis ixrac və məcmu tələb yüksəlir. Bu da AD əyrisinin sağa doğru hərəkət etməsinə səbəb olur. Valyuta kursunun düşdüyü halda AD əyrisi sola sürüşəcəkdir.


Xarici ölkələrin real gəlirləri çoxaldığda bu ölkələrin yerli məhsullara tələbi, yəni ixrac artacaqdır. Belə olan halda məcmu tələb artacaq və AD əyrisi sağa doğru hərəkət edəcəkdir. Diğər ölkələrdə iqtisadi durğunluq və böhran yaşanırsa, tələb əyrisi sola doğru sürüşəcəkdir<ref name=fbe/>.
Xarici ölkələrin real gəlirləri çoxaldığda bu ölkələrin yerli məhsullara tələbi, yəni ixrac artacaqdır. Belə olan halda məcmu tələb artacaq və AD əyrisi sağa doğru hərəkət edəcəkdir. Diğər ölkələrdə iqtisadi durğunluq və böhran yaşanırsa, tələb əyrisi sola doğru sürüşəcəkdir<ref name=fbe/>.


===Dövlət Siyasəti===
=== Dövlət Siyasəti ===
A. '''Vergiləri və transfertlər'''. Dövlət iqtisadiyyata müxtəlif yollarla müdaxilə edə bilər. Bunlardan biri [[Fiskal siyasət|fiskal siyasətdir]]. Əgər dövlət büdcə xərclərini yüksəldərsə, bu məcmu tələbi artırar. Vergilər də fiskal siyasətdə istifadə edilən alətlərdəndir. Dövlət vergiləri aşağı endirdiyi halda əhalinin sərəncamında qalan vəsait artar və eyni dərəcədə istehlak da artar. Bu məcmu tələbin artmasına və AD əyrisinin sağa sürüşməsinə səbəb olar. Transfertlər əhaliyə verilən maliyyə yardımıdır. Əgər bunun həcmində artım olarsa, ev təsərrüfatlarının gəliri artar, bu da məcmu tələbdə artıma gətirib çıxarar.
A. '''Vergiləri və transfertlər'''. Dövlət iqtisadiyyata müxtəlif yollarla müdaxilə edə bilər. Bunlardan biri [[fiskal siyasət]]dir. Əgər dövlət büdcə xərclərini yüksəldərsə, bu məcmu tələbi artırar. Vergilər də fiskal siyasətdə istifadə edilən alətlərdəndir. Dövlət vergiləri aşağı endirdiyi halda əhalinin sərəncamında qalan vəsait artar və eyni dərəcədə istehlak da artar. Bu məcmu tələbin artmasına və AD əyrisinin sağa sürüşməsinə səbəb olar. Transfertlər əhaliyə verilən maliyyə yardımıdır. Əgər bunun həcmində artım olarsa, ev təsərrüfatlarının gəliri artar, bu da məcmu tələbdə artıma gətirib çıxarar.
Vergilər artarsa və ya transfertlər azalarsa, əhalinin sərəncamında qalan gəlir azalar bu da xərcləri, eləcə də mənmu tələbi azaldar. Bu isə AD əyrisini sola doğru sürüşdürər.
Vergilər artarsa və ya transfertlər azalarsa, əhalinin sərəncamında qalan gəlir azalar bu da xərcləri, eləcə də mənmu tələbi azaldar. Bu isə AD əyrisini sola doğru sürüşdürər.


B. '''Faiz dərəcəsi'''. Dövlət iqtisadiyyata müdaxilə etmək üçün [[Monetar siyasət|monetar siyasətdən]] də istifadə edir. Mərkəzi banklar dövlətin iqtisadi siyasətinə uyğun qərar qəbul edən və fəaliyyət göstərən qurumlardır. Mərkəzi banklar iqtisadiyyata pulun miqdarı və faiz dərəcəsini tənzimləməklə təsir göstərirlər. Əgər iqtisadiyyatda faiz dərəcəsi endirilirsə, borc almaq xərci azalar və investorlar üçün əlverişli vəziyyət yaranar. İnvestisiyalardakı artım məcmu gəliri artırar və AD əyrisi sağa doğru hərəkət edər. Sərt valyuta siyasətinin tətbiqi ilə pul təklifindəki azalma yuxarıdakı nəticəsi əksinə çevirər<ref name=fbe/>.
B. '''Fazi dərəcəsi'''. Dövlət iqtisadiyyata müdaxilə etmək üçün [[monetar siyasət]]dən də istifadə edir. Mərkəzi banklar dövlətin iqtisadi siyasətinə uyğun qərar qəbul edən və fəaliyyət göstərən qurumlardır. Mərkəzi banklar iqtisadiyyata pulun miqdarı və faiz dərəcəsini tənzimləməklə təsir göstərirlər. Əgər iqtisadiyyatda faiz dərəcəsi endirilirsə, borc almaq xərci azalar və investorlar üçün əlverişli vəziyyət yaranar. İnvestisiyalardakı artım məcmu gəliri artırar və AD əyrisi sağa doğru hərəkət edər. Sərt valyuta siyasətinin tətbiqi ilə pul təklifindəki azalma yuxarıdakı nəticəsi əksinə çevirər<ref name=fbe/>.


== İstinadlar ==
== İstinadlar ==
Sətir 55: Sətir 55:


{{İqtisadiyyat mövzularda}}
{{İqtisadiyyat mövzularda}}



[[Kateqoriya:İqtisadiyyat]]
[[Kateqoriya:İqtisadiyyat]]

Səhifəsinin 11:36, 1 oktyabr 2022 tarixinə olan son versiyası

Məcmu tələb əyrisi açıq bir iqtisadiyyatda bütün xərclərin cəmi kimi ifadə edilir[1]:

AD= C+I+G+NX

  • C- istehlak xərcləri;
  • I- investisiyalar;
  • G- dövlət xərcləri;
  • NX- xalis ixrac, (NX= İxrac - İdxal).

Bu halda AD əyrisi hər qiymət səviyyəsində ev təsərrüfatlarının, firmaları və dövlətin almaq istədiyi əmtəə və xidmətlərin həcmini əks etdirəcək. Başqa sözlə, AD əyrisi yuxarıda göstərilən bütün istehlak, investisiya, xalis ixrac və dövlət xərclərini təmsil edir[1].

AD əyrisindəki dəyişmələrə səbəb ola biləcək amillər 3 qrupda əks olunur:

  • Gözlənmələr;
  • Xaricilərin gəlirləri və valyuta kursu;
  • Dövlət siyasəti.

Gözləntilər

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ev təsərrüfatları gələcəkdə gəlirlərində artım gözləyirlərsə, daha çox istehlak edəcəklər. Bu məcmu tələbin artmasına gətirib çıxaracaq və AD əyrisi sağa sürüşəcək. Bunun əksi olaraq gəlirlərin azalması gözlənilirsə, AD əyrisi sola doğru hərəkət edəcək. Bu hal firmalara da aiddir. Belə ki, firmalar gələcəkdə iqtisadiyyatda canlanma gözləyirlərsə, investisiya yönümlü xərclərini artıracaqlar. Bu məcmu tələbdə artışa və AD əyrisinin sağa doğru irəlləməsinə səbəb olacaq. Əks halda AD əyrisi sola sürüşəcəkdir.

Xaricilərin gəlirləri və valyuta kursu

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Valyuta kursu yüksəldikdə, yəni milli valyuta xarici valyutalar qarşısında dəyər itirdikdə ölkə daxilindəki məhsullar xarici ölkələrə nisbətdə ucuzlaşır. Belə olan vəziyyətdə xalis ixrac və məcmu tələb yüksəlir. Bu da AD əyrisinin sağa doğru hərəkət etməsinə səbəb olur. Valyuta kursunun düşdüyü halda AD əyrisi sola sürüşəcəkdir.

Xarici ölkələrin real gəlirləri çoxaldığda bu ölkələrin yerli məhsullara tələbi, yəni ixrac artacaqdır. Belə olan halda məcmu tələb artacaq və AD əyrisi sağa doğru hərəkət edəcəkdir. Diğər ölkələrdə iqtisadi durğunluq və böhran yaşanırsa, tələb əyrisi sola doğru sürüşəcəkdir[1].

Dövlət Siyasəti

[redaktə | mənbəni redaktə et]

A. Vergiləri və transfertlər. Dövlət iqtisadiyyata müxtəlif yollarla müdaxilə edə bilər. Bunlardan biri fiskal siyasətdir. Əgər dövlət büdcə xərclərini yüksəldərsə, bu məcmu tələbi artırar. Vergilər də fiskal siyasətdə istifadə edilən alətlərdəndir. Dövlət vergiləri aşağı endirdiyi halda əhalinin sərəncamında qalan vəsait artar və eyni dərəcədə istehlak da artar. Bu məcmu tələbin artmasına və AD əyrisinin sağa sürüşməsinə səbəb olar. Transfertlər əhaliyə verilən maliyyə yardımıdır. Əgər bunun həcmində artım olarsa, ev təsərrüfatlarının gəliri artar, bu da məcmu tələbdə artıma gətirib çıxarar. Vergilər artarsa və ya transfertlər azalarsa, əhalinin sərəncamında qalan gəlir azalar bu da xərcləri, eləcə də mənmu tələbi azaldar. Bu isə AD əyrisini sola doğru sürüşdürər.

B. Fazi dərəcəsi. Dövlət iqtisadiyyata müdaxilə etmək üçün monetar siyasətdən də istifadə edir. Mərkəzi banklar dövlətin iqtisadi siyasətinə uyğun qərar qəbul edən və fəaliyyət göstərən qurumlardır. Mərkəzi banklar iqtisadiyyata pulun miqdarı və faiz dərəcəsini tənzimləməklə təsir göstərirlər. Əgər iqtisadiyyatda faiz dərəcəsi endirilirsə, borc almaq xərci azalar və investorlar üçün əlverişli vəziyyət yaranar. İnvestisiyalardakı artım məcmu gəliri artırar və AD əyrisi sağa doğru hərəkət edər. Sərt valyuta siyasətinin tətbiqi ilə pul təklifindəki azalma yuxarıdakı nəticəsi əksinə çevirər[1].

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 3 4 "Arxivlənmiş surət". 2018-09-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-04-02.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Məcmu_tələb&oldid=6671375"