İrvinq Fişer

İrvinq Fişer (ing. Irving Fisher; 27 fevral 1867^[1][2][…] və ya 7 fevral 1867^[3] – 29 aprel 1947^[6][1][…], Nyu-York, Nyu-York ştatı^[6])^[7] - amerikalı iqtisadçı, statistik, ixtiraçı və mütərəqqi sosial təşəbbüsçü idi. O, erkən Amerika neoklassik iqtisadçılarından biri olsa da, sonralar borc deflyasiyası üzrə işi postkeyns məktəbi tərəfindən mənimsənilmişdi.^[8] Yozef Şumpeter onu "ABŞ-nin indiyə qədər dünyaya gətirdiyi ən böyük iqtisadçı"^[9] kimi təsvir edirdi. Bu bənzətmə daha sonra Ceyms Tobin^[10] və Milton Fridmen tərəfindən də təkrarlanmışdı.^[11]

İrvinq Fişer
Irving Fisher
Doğum tarixi	27 fevral 1867(1867-02-27)[1][2][…] və ya 7 fevral 1867(1867-02-07)[3]
Doğum yeri	Ulster vilayəti, Nyu-York
Vəfat tarixi	29 aprel 1947
Vəfat yeri	Nyu-York, Nyu-York ştatı
Vətəndaşlığı	ABŞ
Milliyyəti	amerikalı
Həyat yoldaşları	Marqaret Hazard (1893-1940)
Elm sahələri	İqtisadiyyat (Riyazi iqtisadiyyat)
Elmi dərəcəsi	fəlsəfə doktoru[4]
İş yeri	Yel Universiteti
Alma-mater	Yel Universiteti
Təhsili	Yel Universiteti
Elmi rəhbərləri	Cozayya Uillard Gibbs, Samner Uilyam
Üzvlüyü	Amerika İncəsənət və Elmlər Akademiyası, Dei Linçei Akademiyası, Ekonometrik Cəmiyyət (1933–)[5]
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Fişer faydalılıq nəzəriyyəsinə və ümumi tarazlığa mühüm töhfələr verdi.^[12][13] O, eyni zamanda kapital və faiz dərəcələri nəzəriyyəsini inkişaf etdirməsinə səbəb olan bazarlarda aralıqlararası seçimin ciddi şəkildə araşdırılmasında öncül idi.^[10] Pulun miqdar nəzəriyyəsi ilə bağlı etdiyi araşdırma "monetarizm" adı ilə tanınan makroiqtisadi təlim məktəbinin əsasını qoymuşdu.^[14] Fişer indeks nömrələrinin inkişafı daxil olmaqla ekonometrikanın da öncüllərindən idi. Onun adını daşıyan bəzi anlayışlara Fişer tənliyi, Fişer hipotezi, beynəlxalq Fişer effekti, Fişer ayrılma nəzəriyyəsi və Fişer bazarı daxildir.

Fişer, böyük ehtimalla, ilk məşhur iqtisadiyyatçı idi, ancaq onun şöhrəti yaşadığı müddətdə qiymətli kağızlar bazarının "daimi olaraq yüksək durğunluq nöqtəsinə" çatdığını iddia edən 1929-cu il Uoll Strit İflasının əvvəlində ictimaiyyətə verdiyi açıqlamalarla bərpa olunmaz bir şəkildə zədələnmişdi. Davamında Böyük böhranın izahı olaraq yaratdığı borc deflyasiya nəzəriyyəsi, tam ehtiyat saxlayan bankçılıq və alternativ valyutalar nəzəriyyəsi böyük ölçüdə Con Meynard Keynsin əsərinin lehinə rədd edilmişdi.^[10] Fişerin şöhrəti, xüsusilə onun əsərinə 1950-ci illərdə yenidən baxılması nəticəsində^[10][15][16] və 2008-ci ildə ortaya çıxan dünya maliyə böhranından sonra borc deflyasiyasındakı artan faizlərə görə bərpa olmuşdu.^[17]

İqtisadi nəzəriyyə saysız-hesabsız töhfələr verən Fişer daha sonra ölümünə qədər tam ehtiyat saxlayan bankçılığın görkəmli müdafiəçilərindən biri olmuşdur. O ,həmçinin, 100% ehtiyat sisteminin əsas konsepsiyalarının formullaşdırıldığıMonetar İslahat üçün Proqram-ının müəlliflərindən biridir.^[18]

Fişer Nyu-Yorkun Socertays şəhərində anadan olub. Atası müəllim və icma naziri idi, oğlunu cəmiyyətin faydalı bir üzvü olmalı olduğuna inandıraraq böyütmüşdü. O, dini ailədə böyüməsinə baxmayaraq sonradan ateist olmuşdu.^[19] Uşaq ikən diqqətəlayiq riyazi bacarığa və ixtira etmə istedadına sahib idi. Yel Kollecinə qəbul olunduqdan bir həftə sonra atası 53 yaşında öldü. İrvinq daha sonra anasına, qardaşına və özünə maddi olaraq, əsasən, repetitorluqla dəstək oldu. 1888-ci ildə bakalavriat dərəcəsini sinfində birinci olaraq başa vurdu, Kəllə və Sümüklər cəmiyyətinin üzvü seçilmişdir.^[20]:14

1891-ci ildə Fişer Yel Universitetində iqtisadiyyat sahəsində ilk fəlsəfə doktoru dərəcəsini aldı.^[21] Onun müəllim məsləhətçiləri nəzəri fizik Cozayya Uillard Gibbs və sosioloq Samner Uilyam idi. Bir tələbə kimi Fişer riyaziyyat üçün xüsusi bir istedad və meyl göstərmişdi, lakin iqtisadiyyatın ambisiyası və sosial qayğılarını izah edə bilmək üçün daha geniş imkan yaratdığını gördü. 1892-ci ildə Yel tərəfindən Dəyər və Qiymətlər nəzəriyyəsində Riyazi Tədqiqatlar olaraq nəşr etdirdiyi tezisi ümumi tarazlıq nəzəriyyəsinin ciddi inkişafı idi. Tezis yazmağa başlayanda Fişer Leon Valras və onun kontinental Avropa şagirdlərinin oxşar fikirlər üzərində işlədiyinin fərqində deyildi. Buna baxmayaraq, Fişerin işi çox əhəmiyyətli bir töhfə idi və dərhal Fransua Ecuort kimi avropalı akademiklər tərəfindən birinci dərəcəli olaraq qiymətləndirildi və təqdir edildi.

Yeli bitirdikdən sonra Fişer Berlin və Parisdə təhsil aldı. 1890-cı ildən sonra əvvəlcə tyutor, daha sonra 1898-ci ildən siyasi iqtisadiyyat professoru kimi Yeldə qaldı və 1935-ci ildən sonra bu universitetin fəxri professoru adını aldı. 1896-1910-cu illər arasında Yel İcmalını redaktə etdi və bir çox öyrənilən cəmiyyətlərdə, institutlarda və rifah təşkilatlarında aktiv idi. 1918-ci ildə Amerika İqtisadi Birliyinin prezidenti olmuşdu. Amerika Riyaziyyat Cəmiyyəti onu 1929-cu il Gibbs müəllimi seçdi.^[22] Ekonometrikanın mühüm öncüllərindən olan Fişer 1930-cu ildə Raqnar Friş və Çarlz Roos ilə birlikdə ilk prezidenti olduğu Ekonometrika Cəmiyyətini qurdu.

Fişer texniki kitablar və məqalələrdən başqa, jurnallar ərsəyə gətirir və Birinci Dünya müharibəsində və sonrasında meydana gələn, əsasən, 1920-ci illərdə başlayıb, 1930-cu illərdə çökən müxtəlif sosial problemlərə toxunan yazılar yazırdı. O, bir neçə praktiki ixtiralar etmişdir. Onlardan ən məşhuru, 1913-cü ildə patentləşdirərək 1925-ci ildə Kardeks Randa (sonrakı adı Reminqton Rand) satdığı "indeks görünən fayllaşdırma sistemi" idi. Bu və ardınca etdiyi fond investisiyaları onu şəxsi maliyyəsinin çox pis şəkildə zərər gördüyü 1929-cu il böhranına qədər varlı bir adam etmişdi.

Fişer fəal sosial və sağlamlıq təşviqatçısı olmaqla yanaşı, vegetarianlıq, spirtli içki qadağası və yevgenikanın tərəfdarı idi.^[23] 1893-cü ildə Rhode Island sənayeçisi və sosial islahatçı Rouland G. Hazardın nəvəsi Marqaret Hazard ilə evləndi.^[7] O, Nyu Yorkda 1947-ci ildə, 80 yaşında vəfat etdi.^[7]

Ceyms Tobin iqtisadiyyatdakı neoklassik inqilabın işarə etdiyi intellektual nailiyyətlərin Avropada təxminən 1870-ci illərdə baş verdiyini deyirdi. Sonrakı iki onillik klassik ənənədən əvvəl gələn və ona az ya da çox əlaqəli olan yeni nəzəriyyənin yaranmasına səbəb olan canlı debatlara şahid oldu.^[24] Şumpeterə görə 1890-cı illərdə orada ortaya çıxmışdı

Ortaq meydanın geniş sahəsi ... səthi müşahidəçidə yaranmış olan dinclik hissi, qətiliyin izi - buludsuz səmaya qarşı möhtəşəm xətlərini yayan Yunan məbədinin qətiliyi. Əlbəttə, Tobin hər hansısa bir vasitə olmadan bu məbədin tamamlandığını iddia edirdi. İzdiham orada ibadət edərkən belə, onun tikilişi ve dekorasiyası bu günə qədər davam edirdi. Amerikalı iqtisadçılar bu yaradılışda iştirak etməmişdilər. Bu proses içərisində yeni memarlıq dizayn edənlər önəmli dərəcədə öz azad binalarını tikmişdilər. Onlar beynəlxalq müzakirələrdə və 1870-1914-cü illərdəki periodun sintezində aktiv şəkildə iştirak etmişdilər. Ən azından, iki amerikalı Con Beyts Klark və İrvinq Fişer məbədin məşhur memarlarından idi. Onlar və başqaları neoklassik nəzəriyyəni Amerika jurnallarına, siniflərə və kitablara daxil edə bilmiş və onun analitik alətlərini araşdırmaçıların və alimlərin alət çantasına əlavə etmişdi. Zamanla, yaxşı ya da pis, onların paradiqması bu ölkədə iqtisadi elmə dominantlıq edəcəkdi.[25]

Fayda nəzəriyyəsinə yenidən baxılanda iqtisadçı Corc Stiqler Fişerin doktorantura dissertasiyasının "möhtəşəm" olduğunu və "ilk dəfə fayda funksiyasının ölçülməsini diqqətlə nəzərdən keçirmiş" olduğunu və "onun tələb nəzəriyyəsinə uyğunluğunu" ortaya qoyduğunu vurğulamışdı.^[13] O, dövrün iqtisadçısı üçün yüksək səviyyəli riyazi formulların istifadə edildiyi əsərini nəşr edərkən, Fişer həmişə öz analizlərini real həyata tətbiq etməyin yollarını axtarmış və nəzəriyyələrinin mümkün qədər açıq təqdim etməyə çalışmışdır. Misal üçün dissertasiyası ilə bağlı olan arqumentləri tamamlamaq üçün Fişer tələb və təklifdəki dəyişmələrə cavab olaraq düzəldilən bazardakı tarazlıq qiymətlərini vizual olaraq göstərən boru və linglərdən hazırlanmış hidrolik maşın dizayn etdi.

Fişerin, yəqin ki, bu gün neoklassik iqtisadiyyatda tanınmasının ən önəmli səbəbi onun ilk dəfə Gəlirin və Sərmayənin Təbiətində (1906) bəhs etdiyi və Faiz Dərəcəsi (1907) kitabında incəliklərinə vardığı kapital, investisiya və faiz dərəcələri nəzəriyyəsidir. 1930-cu ildəki elmi işi olan Faiz Nəzəriyyəsində indiyə qədər kapital, kapital büdcələmə, kredit bazarları və faiz dərəcəsini təyin edən faktorlar (inflyasiya daxil) haqqında olan araşdırmaları bir araya gətirmişdir.

Fişer subyektiv iqtisadi dəyərin alınan və dəyişdirilən malların və xidmətlərin sadəcə miqdarının bir funksiyası olmadığını, həmçinin onların pulla alındığındakı vaxtı özündə göstərdiyini gördü. İndi əldə edilməsi mümkün olan malın sonrakı bir tarixdə əldə edilməsi mümkün olan eyni maldan fərqli dəyəri var idi: dəyərin miqdar ölçüsündən başqa, zaman ölçüsü də var idi. İndi qurban verdiyin mallar baxımından gələcək tarixdə mümkün olan malların nisbi qiyməti faiz dərəcəsiylə ölçülür. Fişer tələbələr üçün iqtisadiyyat dərslərində öyrədilməsi rahat olsun deyə standart diaqramlardan istifadə etdi, ancaq qrafikin oxlarına "alma" və "portağal" yerinə, "indiki istehlak" və "gələcək dövrdəki istehlak" yazdı. Ən önəmli tərəfi nəticə verməsi olan bu nəzəriyyənin xırdalıqları "Faiz Nəzəriyyəsi" kitabında verilmişdir..^[26]

Daha sonra K mal və N period (sonsuz sayda çoxlu periodun olduğu vəziyyət daxil olmaqla) vəziyyəti üçün ümumiləşdirilən bu model kapital və faizin standart nəzəriyyəsi olmuş və Qravil və Riisdə^[27] və Alprantis, Broun və Burkinşouda öz əksini tapmışdır.^[28] Nəzəri üstünlük həmçinin Hörşleyferdə izah edilmişdir.^[15]

Fişerin faiz dərəcəsi və qiymətlərlə bağlı olan sadə nəzəriyyəsinin araşdırması bir başa olaraq dövrün böyük sosial problemlərinə toxunmurdu. Digər tərəfdən, onun monetar iqtisadiyyatı bunu edir və Fişerin yetişmiş əsərinin əsas fokusuna çevrilirdi.

Fişer Saymon Nyukombun qabaqcıq işinin ardınca mübadilə bərabərliyinə əsaslanaraq pulun miqdar nəzəriyyəsini formullaşdırmışdı.

${\displaystyle M\cdot V=P\cdot T}$

Burada M - pul kütləsi; V - pulun dövriyyə sürəti; P - əmtəə və xidmətlərin qiyməti; T - əmtəə və xidmətlərin kəmiyyət göstəricisidir.

Daha sonra iqtisadçılar T-ni real istehsalat olan, adətən real Ümumi Daxili Məhsulla (ÜDM) ölçülən Y ( və ya Q) il əvəzlədilər.

1929-cu ildəki birja böhranının ardınca və sonrakı Böyük böhran işığında Fişer böhranları iqtisadi köpüyün partlaması ilə əlaqələndirən borc deflyasiyası adlı iqtisadi böhranlar nəzəriyyəsini inkişaf etdirdi. Başlanğıcda, artan müddətdə etibarlı iqtisadi agentlər qazanclarını artırmaq istəkləri səbəbindən borclarını artıraraq, yüksək mənfəət əldə etmək ümidi ilə aldanırlar. Fişerin sözlərinə görə, iqtisadi köpük partladıqdan sonra bu real iqtisadiyyata ciddi mənfi təsir göstərən bir sıra təsirləri özüylə gətirir:

• Borcun ləğvi və satışların satılması.
• Bank kreditləri ödənildiyi üçün pul tədarükü müqaviləsi.
• Aktiv qiymətlərinin səviyyəsində bir eniş.
• Müəssisələrin xalis dəyərində daha çox, iflasa səbəb olan azalma.
• Mənfəətin azalması
• Məhsul, ticarət və məşğulluğun azalması.
• Pessimizm və inam itkisi.
• Pulun əldə tutulması.
• Nominal faiz dərəcələrinin düşməsi və deflyasiya ilə tənzimlənən faiz dərəcəsinin artması.

Önəmli olaraq, borclular nominal borclarını ləğv etməyə və ya ödəməyə çalışdıqları üçün qiymətlərin düşməsi borcun real yükünü azaltmaq cəhdini uğursuz edir. Beləliklə, borc borc məbləğini azaltsa da, bu, dolların həqiqi dəyəri artdığından ('dolların şişməsi') kifayət qədər sürətli baş vermir.^[29]

Bu nəzəriyyə ,əsasən, böhran başlamazdan əvvəl fond bazarına qarşı olan ictimai nikbinliyi nəticəsində nüfuzu sarsılan Fişerə görə Keyns iqtisadiyyatının xeyrinə rədd edildi. Borc deflyasiyası 1980-ci illərdən bəri, xüsusən də son 2000-ci illərdə baş verən böhrandan sonra ona olan maraqların canlanmasına səbəb olmuşdur. Stiv Kin Himan Minskinin Fişerin borc deflyasiyasını inkişaf etdirməsindən də istifadə edərək, 2008-ci ildəki böhranı proqnozlaşdırmışdı. Borc deflyasiyası indi Fişerin adı ilə əlaqələndirilən əsas nəzəriyyədir.^[17]

1929-cu ildəki birja böhranı və sonrakı Böyük böhran Fişerə şəxsi sərvətinin və akademik nüfuzunun böyük bir hissəsinə başa gəldi. O, məşhur böhrandan 9 gün əvvəl səhm qiymətlərinin "daimi yüksək durğunluğa bənzər bir şeyə çatdığını" proqnozlaşdırdı.^[30] İrvinq Fişer 21 oktyabrda bazarda "yalnız siyasi tərəfdarların sarsıldığını" bildirdi və davamında niyə qiymətlərin hələ də həqiqi dəyərləri ilə qarşılaşmadığını və daha çox getməli olduğunu izah etdi. 23 oktyabr çərşənbə günü bir bankir toplantısında "əksər hallarda təhlükəsizlik dəyərləri yüksəlmədi" dedi. Çökmədən sonra aylar sonra investorların yenidən dirçəlməsinin çox yaxında baş tutacağına onları inandırdı. Böyük böhran maksimum şəkildə özünü göstərdikdən sonra o, davam edən kəskin deflyasiyanın Amerika iqtisadiyyatına ağır fəsad gətirən müflisləşmələrin səbəbi olduğunun xəbərdarlığını etdi, çünki deflyasiya dollarla müəyyən edilmiş borcların həqiqi dəyərini artırırdı. Fişer 1929-cu il tarixli açıqlamaları və onun böhranı "borc deflyasiya" analizini diqqətə alan çox az bir insanla başladığı firmanın da uğursuzluğu ilə nüfuzunu pis bir şəkildə zədələdi. İnsanlar bunun əvəzinə həvəslə Keynsin fikirlərinə müraciət etdilər. Fişerin borc deflyasiya ssenarisinə qarşı 1980-ci illərdən bəri bir maraq müşahidə olunur.

Fişer “Gəlirlərdən konstruktiv vergitutma” adlı əsərində birbaşa vergilərin (gəlir və mənfəət vergisi) məqsədəuyğunluğunu şübhə altına salan bir sıra dəlillər gətirmişdir:^[31]

• bu vergilər həm ödəyicilərə, həm də dövlətə münasibətdə ədalətsizdir. Belə ki, gəlir vergisinin bazasında gəlirin həm yığımlara yönəldilən hissəsi, həm də mənfəət nəzərə alındığı üçün ikiqat vergi ağırlığı yaranır. Gəlirin və mənfəətin yaradılmasında birbaşa iştirakı olmayan, yalnız istehlakı ilə fərqlənən cəmiyyət üzvləri isə bu vergi yükündən tam azad olunurlar. Beləliklə, milli sərvətin yaradılmasında birbaşa iştirak edən şəxslər cəmiyyətin vergi yükünü də çəkməli olurlar;
• kapitalın artımı vergitutmaya cəlb olunur. Bu isə süd verən inəyin yeminin azaldılması effektinə gətirir;
• bu vergilər üzrə inzibatçılıq kifayət qədər mürəkkəb və bahalı prosesdir. Birbaşa vergilərin hesablanması qaydaları ödəyicilər üçün çox mürəkkəb olduğundan əlavə mütəxəssisin cəlb edilməsinə zərurət yaratmaqla xərcləri artırır və ödəyicilərin haqlı narazılığına səbəb olur;
• vergilərin düzgün hesablanması və ödənilməsi prosesində yanlışlıqlar vergi orqanı ilə vergi ödəyicisi arasında əlavə yazışmalara, bəzi hallarda isə maliyyə sanksiyalarının tətbiqinə gətirir ki, bütün bunlar lazımsız enerji, resurs, zaman və maliyyə itkilərinə səbəb olur. Məhz qeyd olunan çatışmazlıqları nəzərə alaraq İ.Fişer gəlirin istehlak olunan hissəsinin vergiyə cəlb olunmasını, yığıma yönəldilən hissəsinin (bölüşdürülməmiş mənfəət, istehsal məqsədləri üçün investisiyaya yönəldilmiş vəsaitlər və s.) isə vergidən azad olunmasını təklif edirdi.

İ.Fişer “Dağıdıcı vergitutma: etiraz” (1943) adlı məqaləsində mənfəət və gəlir vergilərinin əvəzinə xərclərə verginin tətbiq olunmasını dəstəkləyir və bu prosesin xərc vergisinin getdikcə artan tədqiqatçıları üçün mühüm əhəmiyyət daşıyacağını göstərir, xərc vergisinin tədricən tətbiqi imkanlarını onun əsas üstünlüklərinə aid edərək, bu vergi növünün tam şəkildə və dərhal tətbiq olunmasını dəstəkləyirdi.^[32]

1898-ci ildə Fişerə atasının da ölümünə səbəb olan vərəm diaqnozu qoyuldu. O, 3 ilini sanatoriyada keçirdi və nəhayət tam olaraq sağaldı. Bu təcrübə onu səhiyyə kampaniyaçısı olmağa təşviq etdi. O, 1915-ci ildə nəşr olunan "Necə Yaşamaq: Müasir elmə əsaslanan sağlam yaşamaq qaydaları" kitabının müəllifi olduğu Həyat Genişləndirmə İnstitutunun yaradıcılarından biri idi. Fişer davamlı idmanla məşğul olmağı və qırmızı ət, tütün və spirtli içkilərdən uzaq durmağı müdafiə edirdi. 1924-cü ildə O, Reader Digest üçün siqaret əleyhinə bir məqalə yazdı.

"Tütün bədənin bütün tonunu aşağı salır və insanın həyati gücünü və müqavimətini azaldır ... daha əz təsiri olsa da, o da tiryək və spirtli içki kimi bir narkotik zəhəri kimidir." tiryək kimi bir narkotik zəhəri kimi davranır spirt, ümumiyyətlə daha az dərəcədə olsa da "^[33].

Fişer alkoqolun qanuni qadağan edilməsini dəstəklədi və ABŞ-də ictimai sağlamlıq və iqtisadi məhsuldarlıq səbəbiylə qadağanı müdafiə edən üç kitabça yazdı.^[34] Yevgenika Qeydiyyat Ofisinin elmi məsləhət şurasında vəzifə tutan və Amerika Yevgenika Cəmiyyətinin ilk prezidenti olan Fişer yevgenikanı müdafiə etdi.^[35]

Qızı Marqaretə şizofreniya diaqnozu qoyulduqda Fişer onu direktoru psixiatr Henri Kotton olan Trentondakı Nyu-Cersi Dövlət Xəstəxanasında müalicə etdi. Kotton "fokus sepsis" nəzəriyyəsinə inanırdı, buna görə zehni xəstəlik dişlərin, bağırsaq boşluğunun və bədənin digər yerlərinin köklərindəki infeksion material nəticəsində meydana gəlirdi. Kotton, həmçinin yoluxmuş toxumanın cərrahi şəkildə çıxarılmasının xəstənin zehni pozğunluğunu yüngülləşdirə biləcəyini iddia etdi. Trentonda Marqaret Fişerin bağırsaq və kolon hissələrini çıxarıldı, bu da nəticədə onun ölümü ilə nəticələndi. İrvinq Fişer buna baxmayaraq doktor Kottonun müalicəsinin etibarlılığından əmin idi.^[36]

Fisher, Irving Norton, 1961. A Bibliography of the Writings of Irving Fisher (1961). Fişerin oğlu tərəfindən toplanmışdır, içərisində 2425 başlıq var.

• Əsas
  • 1892. Mathematical Investigations in the Theory of Value and Prices.^[37]Keçid.
  • 1896. Appreciation and Interest. Keçid.
  • 1906. The Nature of Capital and Income.^[38] Keçid.
  • 1907. The Rate of Interest.^[38] Keçid. Arxivləşdirilib 2017-12-15 at the Wayback Machine
  • 1910, 1914. Introduction to Economic Science. Section Keçid.
  • 1911a,^[39] 1922, 2nd ed. The Purchasing Power of Money: Its Determination and Relation to Credit, Interest, and Crises. keçid. 1920 nəşrinin tam mətni
  • 1911b, 1913. Elementary Principles of Economics. Keçid.
  • 1915. How to Live: Rules for Healthful Living Based on Modern Science (Yucin Lyon Fisklə). Keçid.
  • 1918, "Is 'Utility' the Most Suitable Term for the Concept It is Used to Denote?" American Economic Review. Yenidən çap edilmiş halı.
  • 1921a. "Dollar Stabilization," Keçid.
  • 1921b, The Best Form of Index Number, American Statistical Association Quarterly. s. 533–537.
  • 1922. The Making of Index Numbers: A Study of Their Varieties, Tests, and Reliability.^[40] keçid
  • 1923, "The Business Cycle Largely a 'Dance of the Dollar'," Journal of the American Statistical Association. Keçid.
  • 1926, "A Statistical Relation between Unemployment and Price Changes," International Labour Review. s. 785–92. 1973-cü ildə yenidən çap edilib: "I Discovered the Phillips Curve: A Statistical Relation between Unemployment and Price Changes'," Journal of Political Economy, s. 496–502.
  • 1927, "A Statistical Method for Measuring 'Marginal Utility' and Testing the Justice of a Progressive Income Tax" in Economic Essays Contributed in Honor of John Bates Clark .
  • 1928, The Money Illusion, New York: Adelphi Company. Keçid.
  • 1930a. The Stock Market Crash and After.
  • 1930b. The Theory of Interest.^[41] I Bölüm. Arxivləşdirilib 2017-12-15 at the Wayback Machine Bölüm keçidləri
  • 1932. Booms and Depressions: Some First Principles. tam mətn.
  • 1933a. "The Debt-Deflation Theory of Great Depressions," Econometrica s. 337–357.
  • 1933b. Stamp Scrip. tam mətn
  • 1935. 100% Money. tam mətn
  • 1942. "Constructive Income Taxation: A Proposal for Reform." New York: Harper & Brothers.
  • 1996. The Works of Irving Fisher. edited by William J. Barber et al. 14 volumes London : Pickering & Chatto.

• Marjinalizm

• Allen, Robert Loring (1993). Irving Fisher: A Biography
• Dimand, Robert W. (2003). "Irving Fisher on the International Transmission of Booms and Depressions through Monetary Standards." Journal of Money, Credit & Banking. Vol: 35#1 pp 49+. online edition
• Dimand, Robert W. (1993). "The Dance of the Dollar: Irving Fisher's Monetary Theory of Economic Fluctuations," History of Economics Review 20:161–172.
• Dimand, Robert W. (1994). "Irving Fisher's Debt-Deflation Theory of Great Depressions," Review of Social Economy 52:92–107
• Dimand, Robert W. "The Fall and Rise of Irving Fisher's Macroeconomics". Journal of the History of Economic Thought. 20. 1998: 191–201. doi:10.1017/s1053837200001851.
• Dimand, Robert W., and Geanakoplos, John (2005). "Celebrating Irving Fisher: The Legacy of a Great Economist" American Journal of Economics & Sociology, Jan 2005, Vol. 64 Issue 1, pp. 3–18
• Dorfman, Joseph (1958). The Economic Mind in American Civilization, vol. 3.
• Fellner, William, ed. (1967). Ten Economic Studies in the Tradition of Irving Fisher
• Fisher, Irving Norton (1956). My Father Irving Fisher.
• Sasuly, Max. "Irving Fisher and Social Science". Econometrica. 15. 1947: 255–78. doi:10.2307/1905330.
• Schumpeter, Joseph (1951). Ten Great Economists: 222–38.
• Schumpeter, Joseph (1954). A History of Economic Analysis (1954)
• Thaler, Richard (1999). "Irving Fisher: Behavioral Economist," American Economic Review.
• Tobin, James (1987). "Fisher, Irving," The New Palgrave: A Dictionary of Economics, Vol. 2: 369–76. Reprinted in American Journal of Economics and Sociology, Jan, 2005, 17 pages.
• Tobin, James (1985). "Neoclassical Theory in America: J. B. Clark and Fisher" American Economic Review (Dec 1985) vol 75#6 pp. 28–38 in JSTOR

• Archive for the History of Economic Thought at McMaster University
• New School for Social Research website:
  • Irving Fisher, 1867–1947. Includes a photograph of the young Fisher. For a photograph of the older man, see Irving Fisher on the Portraits of Statisticians page.
  • Irving Fisher's Theory of Investment.
• Yale Manuscripts and Archives – Collections – Irving Fisher
• Herbert Scarf, William C.Brainard, "How to Compute Equilibrium Prices in 1891". Cowles Foundation Discussion Paper 1272, August 2000 – for the description of Fisher's hydraulic apparatus.
• Irving Fisher (1867–1947). The Concise Encyclopedia of Economics. Library of Economics and Liberty (2nd). Liberty Fund. 2008.
• Fisher tərəfindən əsərlər Qutenberq layihəsində
• Əsərləri və ya müəllifi olduğu işlər: İrvinq Fişer İnternet arxivində
• Works by or about Irving Fisher on FRASER
• İrvinq Fişer  (ing.) Find a Grave saytında