Dinamik stoxastik ümumi tarazlıq
Dinamik stoxastik ümumi tarazlıq, DSÜT (ing. Dynamic stochastic general equilibrium, DSGE) tətbiq olunan tarazlıq nəzəriyyəsi və mikroiqtisadi prinsiplərə əsaslanan ekonometrik modellərdən istifadə edərək iqtisadi böyümə və iş dövrləri kimi iqtisadi hadisələri, habelə iqtisadi siyasətin təsirlərini izah etməyə çalışan makroiqtisadiyyat metodudur.
Terminologiya
[redaktə | mənbəni redaktə et]Praktikada insanlar tez-tez müəyyən bir ekonometrik, kəmiyyət iş dövrü və ya real iş dövrü (DSÜT) modelləri adlanan iqtisadi böyümə modellərinə istinad etmək üçün "DSÜT modelləri" ifadəsini istifadə edirlər. Klassik kəmiyyət DSÜT modelləri Kydland & Prescott,[1] və Long & Plosser tərəfindən təklif olunan modellərdir.[2] Çarlz Plosser DSÜT modellərinin RBC modellərinin "yüksəldilməsi" olduğunu bildirdi.[2] Çarlz Plosserə görə DSÜT mödellər RBC modellərin "yenilənmiş" halıdır.
Adından da göründüyü kimi DSÜT modelləri dinamik (iqtisadiyyatın zamanla necə inkişaf etdiyini öyrənən), stoxastik (iqtisadiyyatın təsadüfi şoklardan təsirləndiyini nəzərə alaraq), ümumi (bütün iqtisadiyyata istinad edərək) və tarazlıqdır (Valrasiyanın ümumi tarazlıq nəzəriyyəsinə abunədir)
Həqiqi bir iş dövrünün modelləşdirilməsi (RBC)
[redaktə | mənbəni redaktə et]Erkən real iş dövrü modelləri yüksək rəqabətli bazarlarda fəaliyyət göstərən bir təmsilçi istehlakçının yerləşdiyi bir iqtisadiyyatı postula etdi. Bu modellərdə yeganə qeyri-müəyyənlik mənbələri texnologiyalardakı "şoklar" dır. RBC nəzəriyyəsi iqtisadiyyatda baş verən real zərbələrin iş dövrü dalğalanmalarına necə səbəb ola biləcəyini öyrənmək üçün çevik qiymətlər götürdüyü neoklassik böyümə modelinə əsaslanır.[3]
"Təmsilçi istehlakçı" fərziyyəsi sözün əsl mənasında qəbul edilə bilər və ya Gormanın fərqli gəlir şokları ilə qarşılaşan və bütün varlıqlar üçün bazarlarla təchiz edilmiş fərqli istehlakçılarının toplusu ola bilər. Bu modellər ümumi iqtisadi fəaliyyətdəki dalğalanmaların əslində iqtisadiyyatın ekzogen sarsıntılara "təsirli cavabı" olduğu mövqeyini tutur.
Modellər bir sıra mövzularda tənqid olunur:
- Mikroiqtisadi məlumatlar modelin bəzi əsas fərziyyələrini sual altına alır, məsələn: ideal kredit və sığorta bazarları; sürtünməz əmək bazarları; və s.
- İşlənmiş saatlarda müşahidə olunan dəyişkənlik kimi məcmu məlumatların bəzi əsas xüsusiyyətlərini hesablamaqda çətinlik çəkdilər; səhm mükafatı; və s.
- Bu modellərin açıq iqtisadiyyat versiyaları aşağıdakı müşahidələri nəzərə ala bilmədi: istehlakın və məhsulun ölkələr arasında dövri hərəkəti,[4]nominal və real məzənnələr arasında son dərəcə yüksək əlaqə; və s.
- Makroiqtisadçılar və siyasətçilər üçün əhəmiyyəti olan bir çox siyasətlə əlaqəli məsələlər, məsələn, müxtəlif pul siyasəti qaydalarının məcmu iqtisadi fəaliyyətə təsirləri barədə heç nə demirlər.
Lukas tənqidi
[redaktə | mənbəni redaktə et]1976-cı ildə yazdığı bir məqalədə Robert Lukas iqtisadi siyasətdəki bir dəyişikliyin təsirini yalnız tarixi məlumatlarda, xüsusən də çox cəmlənmiş tarixi məlumatlarda müşahidə olunan münasibətlər əsasında proqnozlaşdırmağa çalışmanın sadəlövh olduğunu iddia etdi. Lukas, maliyyə çarpan kimi Keynesyen modellərinin qərar qaydalarının, dövlət siyasəti dəyişkənlərindəki dəyişikliklərə qarşı dəyişməz ola bilməyəcəkləri mənasında struktur hesab edilə bilməyəcəyini iddia edərək, bunları söylədi:
- Ekonometrik modelin quruluşunun iqtisadi agentlər üçün optimal qərar qaydalarından ibarət olduğunu və qərar qəbul edənlə əlaqəli sıra quruluşundakı dəyişikliklərlə birlikdə optimal qərar qaydalarının sistematik olaraq dəyişdiyini nəzərə alsaq, siyasətdəki hər hansı bir dəyişiklikin ekonometrik modellərin quruluşunu sistematik olaraq dəyişdirəcəyini düşünürük. Bu, modellərin parametrlərinin struktur olmadığına, siyasətə laqeyd olmadığına görə siyasət dəyişdikdə mütləq dəyişəcəyini ifadə edirdi[5].
Lukasın tənqidi, 1970-ci illərdə makroiqtisadi nəzəriyyədə mikro fondlar yaratma cəhdlərinə doğru gedən paradiqma dəyişikliyini əks etdirir.
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Christiano (2018)
- ↑ 1 2 Long & Plosser (1983)
- ↑ A "complete market", aka an "Arrow-Debreu market," or a "complete system of markets," is a market with two conditions: (a) negligible transaction costs, and therefore also perfect information, and (b) there is a price for every asset in every possible state of the world.
- ↑ In such friction-less labour markets, fluctuations in hours worked reflect movements along a given labour-supply curve or optimal movements of agents in and out of the labor force. See Chetty et al (2011).
- ↑ Lucas (1976)
Mənbə
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Abramovitz, Moses. Resource and Output Trends in the United States Since 1870 (PDF). USA: National Bureau of Economic Research. 1965 [1956]. 1–23. ISBN 978-0-87014-366-3. İstifadə tarixi: 31 March 2018.
- Backus, David K.; Kehoe, Patrick J.; Kydland, Finn E. "International Real Business Cycles". Journal of Political Economy. 100 (4). 1992: 745–775. CiteSeerX 10.1.1.622.5373. doi:10.1086/261838.
- Buiter, Willem. "The unfortunate uselessness of most 'state of the art' academic monetary economics". VOX. Policy Portal. 6 March 2009. SSRN 2492949.
- Cantore, Cristiano; León-Ledesma, Miguel; McAdam, Peter; Willman, Alpo. "Shocking stuff: technology, hours, and factor substitution" (PDF). European Central Bank, Working Paper. 2010.
- Chari, Varadarajan Venkata. "Testimony" (PDF). House Committee on Science and Technology, Subcommittee on Investigations and Oversight. 20 July 2010. 2010 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 March 2018.
- Fawcett, Nicholas; Korber, Lena; Masolo, Riccardo M.; Waldron, Matt. "Evaluating UK point and density forecasts from an estimated DSGE model: the role of off-model information over the financial crisis". Bank of England. 2015 [2013]. İstifadə tarixi: 31 March 2018.
- Chetty, Raj; Guren, Adam; Manoli, Day; Weber, Andrea. "Are Micro and Macro Labor Supply Elasticities Consistent? A Review of Evidence on the Intensive and Extensive Margins" (PDF). American Economic Review. 101 (3). 2011: 471–475. doi:10.1257/aer.101.3.471.
- Christiano, Lawrence; Eichenbaum, Martin S.; Trabandt, Mathias. "On DSGE Models" (PDF). Northwestern University, Department of Economics. 3 January 2018. İstifadə tarixi: 30 March 2018.
- Clarida, Richard; Gali, Jordi; Gertler, Mark. "The Science of Monetary Policy: A New Keynesian Perspective" (PDF). Journal of Economic Literature. 37 (4). 1999: 1661–1707. doi:10.1257/jel.37.4.1661. hdl:10230/360. JSTOR 2565488.
- Cooley, Thomas, redaktorFrontiers of Business Cycle Research. Princeton University Press. 1995. ISBN 978-0-691-04323-4.
- ECB press release. "The Smets-Wouters Model". 26 February 2009. 26 February 2009 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 March 2018.
- Edge, Rochelle M.; Gürkaynak, Refet S. "How Useful Are Estimated DSGE Model Forecasts for Central Bankers?" (PDF). Brookings Institution Papers on Economic Activity. 2010 (2). Fall 2010: 209–244. doi:10.1353/eca.2010.0015. hdl:11693/49177.
- Fagan, Gabriel; Henry, Jerome; Mestre, Richard. "An Area-Wide Model (AWM) for the Euro area" (PDF). ECB working Papers. January 2001. İstifadə tarixi: 30 March 2018.
- Galí, Jordi. Monetary Policy, Inflation, and the Business Cycle. USA: Princeton University Press. 2008. ISBN 978-0-691-13316-4.
- Goutsmedt, Aurélien; Pinzon-Fuchs, Erich; Renault, Matthieu; Sergi, Francesco. "Criticizing the Lucas Critique: Macroeconometricians Response to Robert Lucas". Documents de Travail du Centre d'Économie de la Sorbonne (English). 2015. İstifadə tarixi: 30 March 2018.
- Harrison, Richard; Nikolov, Kalin; Quinn, Meghan; Ramsay, Gareth; Scott, Alasdair; Thomas, Ryland. "The Bank of England Quarterly Model". Bank of England Publications. February 2013.
- Kocherlakota, Narayana. "Modern Macroeconomic Models as Tools for Economic Policy". Banking and Policy Issues Magazine. Federal Reserve Bank of Minneapolis. May 2010. İstifadə tarixi: 30 March 2018.
- Krugman, Paul. "The conscience of a liberal". The New York Times. 12 August 2009. İstifadə tarixi: 30 March 2018.
- Kuodis, Raimondas. "The Institutions and their modeling/policy framework: an unorthodox critique & how to solve the main puzzles" (PDF). Economica. 5 October 2015. 3 April 2018 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 March 2018.
- Kydland, Finn E.; Prescott, Edward C. "Time to Build and Aggregate Fluctuations" (PDF). Econometrica. 50 (6). November 1982: 1345–1370. doi:10.2307/1913386. JSTOR 1913386.
- Long, John B.; Plosser, Charles I. "Real Business Cycles". Journal of Political Economy. 91 (1). 1983: 39–69. doi:10.1086/261128.
- Lucas, Robert. Econometric Policy Evaluation: A Critique // Brunner, K.; Meltzer, A. (redaktorlar ). The Phillips Curve and Labor Markets. Carnegie-Rochester Conference Series on Public Policy. 1. New York: American Elsevier. 1976. 19–46. ISBN 978-0-444-11007-7.
- Lucas Jr., Robert E. "Macroeconomic Priorities" (PDF). Presidential Address delivered at the one-hundred and fifteenth meeting of the American Economic Association. 4 January 2003. İstifadə tarixi: 30 March 2018.
- Mankiw, N. Gregory. "The Macroeconomist as Scientist and Engineer" (PDF). The Journal of Economic Perspectives. 20 (4). 2006: 29–46. CiteSeerX 10.1.1.214.5101. doi:10.1257/jep.20.4.29. İstifadə tarixi: 30 March 2018.
- Mitchell, William. "Mainstream macroeconomics in a state of intellectual regress". 3 January 2017. İstifadə tarixi: 30 March 2018.
- Mitchell, William. "ECB research provides a withering critique of mainstream macroeconomics". 29 May 2018. İstifadə tarixi: 29 May 2018.
- Muellbauer, John. "Household decisions, credit markets and the macroeconomy: implications for the design of central bank models" (PDF). Bank for International Settlements. March 2010. İstifadə tarixi: 30 March 2018.
- Plosser, Charles. "Macro Models and Monetary Policy Analysis". Bundesbank / Federal Reserve Bank of Philadelphia Research Conference. 25 May 2012. 17 October 2020 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
- Romer, Paul M. "Mathiness in the Theory of Economic Growth" (PDF). American Economic Review. 105 (5). 2015: 89–93. doi:10.1257/aer.p20151066. 9 March 2018 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 March 2018.
- Romer, Paul M. "The Trouble With Macroeconomics" (PDF). 14 September 2016. İstifadə tarixi: 30 March 2018.
- Rotemberg, Julio J.; Woodford, Michael. "An Optimization-Based Econometric Framework for the Evaluation of Monetary Policy". NBER Macroeconomics Annual. 12. 1997: 297–346. doi:10.2307/3585236. JSTOR 3585236.
- Sbordone, Argia; Tambalotti, Andrea; Rao, Krishna; Walsh, Kieran. "Policy analysis using DSGE models: an introduction". FRBNY Economic Policy Review. 16 (2). October 2010.
- Smets, Frank; Wouters, Raf. An Estimated Dynamic Stochastic General Equilibrium Model of the Euro Area (PDF). International Seminar on Macroeconomics. European Central Bank, Working Paper No. 171. August 2002. 69.
- Solow, Robert. "Building a Science of Economics for the Real World" (PDF). Prepared Statement to the House Committee on Science and Technology, Subcommittee on Investigations and Oversight. 20 July 2010. 2010 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 March 2018.
- Stiglitz, Joseph. "Where modern macroeconomics went wrong". Oxford Review of Economic Policy. 34 (1–2). 5 January 2018: 70–106. doi:10.1093/oxrep/grx057.
- Storr, Virgil Henry; Coyne, Christopher J.; Boettke, Peter J., redaktorlar Revisiting Hayek's Political Economy (Advances in Austrian Economics). USA: Emerald Group Publishing Limited. 2016. ISBN 978-1785609886.
- Tovar, Camilo. "DSGE Models and Central Banks" (PDF). Economics: The Open-Access, Open-Assessment e-Journal. 3 (2009–16). 2009: 1. doi:10.5018/economics-ejournal.ja.2009-16.
- White, Lawrence H. "Hayek and Contemporary Macroeconomics". George Mason University. 22 January 2015. SSRN 2553031.
- Woodford, Michael. Interest and Prices: Foundations of a Theory of Monetary Policy (PDF). USA: Princeton University Press. 2003. 19–46. ISBN 978-0691010496.[ölü keçid]
- Woodford, Michael. "Convergence in Macroeconomics: Elements of a New Synthesis" (PDF). Annual Meeting of the American Economics Association. 4 January 2008.
